Reacties Lennart van den Heuvel, Alexander Visser en Rien Panneman
UPDATE 125 miljoen euro vergoeding voor telers. En de exporteurs dan?
Exporteurs
In de maatregelen worden exporteurs niet genoemd. "Brussel moet geboycotte exporteurs niet vergeten." Dat is de boodschap van Lennart van den Heuvel van Hoofdman-Roodzant en Rien Panneman en Alexander Visser van Staay tegenover respectievelijk NU.nl en het Financieele Dagblad. Hoofdman-Roodzant, dat normaal gesproken bijna 90% van zijn omzet uit Rusland haalt, exporteerde vorig jaar voor meer dan 100 miljoen euro naar Rusland. Staay, de grootste exporteur van groente en fruit naar Rusland, zet eveneens meer dan € 100 mln af in Rusland, een zesde van haar totale omzet van € 600 mln.
Vlnr: Lennart van den Heuvel, Alexander Visser en Rien Panneman
Ehec
"Opeens staat alles stil. Dat is natuurlijk wel iets redelijk heftigs. Mijn allergrootste zorg is hoe het nu verder moet, als je complete business onder je vandaan getrokken wordt", vertelt Van den Heuvel. De situatie is heel anders dan in 2011, toen Rusland alle Europese groenten boycotte vanwege de EHEC-uitbraak. Toen dacht de handelaar dat de goederenstroom na een paar weken weer op gang zou komen. En dat gebeurde ook. "Nu houd ik serieus rekening met het ergste scenario: dat het minimaal een jaar kan duren en misschien nog wel langer. Meneer Poetin is in die zin toch wel een eigenwijze."
Het kabinet heeft vrijdag in een Kamerbrief aangekondigd dat getroffen Nederlandse bedrijven arbeidstijdverkorting kunnen inzetten. Ook helpt de overheid bedrijven actief met het vinden van nieuwe afzetmarkten. Daarnaast krijgen ondernemers garantstellingen, waardoor ze makkelijker een lening kunnen krijgen. De Europese Commissie komt maandag met gerichte maatregelen voor alle EU-lidstaten.
Volgens Van den Heuvel is het nog onduidelijk in hoeverre exportbedrijven op steunmaatregelen kunnen rekenen. "Er wordt veel gesproken over telers en boeren. Dat begrijp ik allemaal, maar ze moeten ons niet vergeten. Want wij worden minstens net zo hard getroffen, misschien nog wel harder."
Marktwerking
De exporteur denkt niet dat de EU in staat is om de prijzen van de geboycotte producten op peil te houden, omdat er al een aantal jaren sprake is van overproductie binnen de EU. Hij heeft er een hard hoofd in dat de politiek het daar snel over eens kan worden, omdat de lidstaten uiteenlopende belangen hebben."Heel eerlijk gezegd ben ik bang dat de markt dat zelf moet oplossen en dat er een sanering moet komen waarbij de zwakkeren afvallen en de sterken overblijven. Het is in die zin ook gewoon marktwerking. Hoe hard het ook is voor sommige mensen."
Ook vraagt hij zich af of zijn Russische klanten hun openstaande rekeningen nog zullen betalen. "Helaas is in het verleden ook wel eens gebleken dat zo'n crisistijd aanleiding is voor bepaalde mensen om hun rekening niet te betalen. Ik denk dat dit wel gaat gebeuren. Ik heb nog niet al mijn centjes op het droge." De directeur heeft zeventien medewerkers in dienst die de inkoop, de verkoop en alles daaromheen regelen. Een aantal van hen hebben de Russische nationaliteit. "Dus het is ook niet zo dat we morgen even naar Duitsland kunnen exporteren, want die mensen spreken Nederlands en Russisch, en geen Duits."
"Het zijn niet alleen de exporteurs. Er zijn ook allerlei diensten die wij inhuren, die hebben dat werk ook allemaal niet meer. Ik denk dat de schade eigenlijk veel groter is dan dat wij met z'n allen zo snel kunnen beramen. Bovendien worden er ook producten niet rechtstreeks naar Rusland geëxporteerd maar bijvoorbeeld via Litouwen. Ook die kanalen vallen nu weg. Er zijn nog wel mogelijkheden om niet-EU-producten te exporteren. Dat hebben we ook een beetje gedaan, we staan dus niet helemaal stil, maar dat is natuurlijk maar een fractie van de omzet die we normaal zouden behalen."Volgens Van den Heuvel zit er niks anders op om "inventief en creatief te zijn en hard te werken". "Je moet strijdbaar zijn en kijken waar je kansen liggen, maar dat valt natuurlijk niet mee op dit moment. "Boycots over en weer, hoe logisch ze ook zijn, uiteindelijk brengt het allemaal niets", vindt hij. Ik ben er ook niet gefrustreerd over, want ik ben ondernemer en dan moet je inventief zijn en positief blijven. Maar het vergt veel van je om op zo'n moment ook heel snel te schakelen."
Onevenredig
Staay Food Group erkent dat iedere sector zelf klappen moet kunnen opvangen. "Anders heb je geen bestaansrecht", zegt Rien Panneman. "Maar dit is niet te wijten aan de sector en het raakt ons onevenredig." Zijn collega Alexander Visser, directeur van Staay Export voegt eraan toe: "Waarom moeten wij dit opvangen en een schildersbedrijf niet?" Ondanks de toezegging van steun uit Brussel kunnen de twee directeuren er niet zeker van zijn dat de schadevergoeding ook terechtkomt bij de partijen die echt schade lijden. Er wordt gesproken over compensatie voor de telers en transportbedrijven", zegt Visser. "Als exporterende bedrijven hierbuiten komen te vallen, is dat voor ons niet te begrijpen."
Staay probeert de producten die het voorlopig niet meer kan leveren aan Rusland nu in andere markten te slijten. Maar zelfs als dat een redelijke prijs oplevert, is het probleem niet opgelost. In de handel met Rusland is veel geïnvesteerd in de vorm van expertise op bijvoorbeeld het gebied van voedselveiligheidseisen. "Als dit maanden gaat duren, wordt onze exportpositie overgenomen door bedrijven uit andere landen", zegt Visser. "Je ziet nu al dat Rusland allerlei handels- overeenkomsten aangaat met Egypte, Turkije en landen uit Latijns-Amerika." De hoop is erop gevestigd dat de sancties van tijdelijke aard zullen zijn. Pannemans' bedrijf is ondertussen al druk op zoek naar nieuwe afzetmarkten. "Staay is gezond en zal dit zeker overleven."
GMO
Overigens kan niet iedereen de overheidssteun voor de telers waarderen. "Eerst met GMO geld de productie opvoeren en dan met nieuwe subsidies de overproductie uit de markt halen. Toch beetje krom", vraagt Kees van den Bosch van Freeland uit Emmen zich in reactie op deze site af. Dat beaamt een Brabantse teler: "Zonder GMO waren er een hele hoop bedrijven al over de kop en kon de markt zijn werking doen."
Bron: Financieel Dagblad / NU.nl