"Trostomaat truc om u tegen te zeggen"

Tholen - In het tv-programma 'Keuringsdienst van Waarde' werd donderdagavond 17 mei stilgestaan bij de geschiedenis van de trostomaat. Volgens de programmamakers was de trostomaat "een truc om u tegen te zeggen." Tot halverwege de jaren negentig bestonden er namelijk geen trostomaten, terwijl tomaten van oudsher wel aan de tros groeien. De presentatoren verbaasden zich erover dat er tegenwoordig trostomaten voor een aanzienlijk hogere prijs in de winkel liggen, terwijl het in sommige gevallen eenzelfde soort ras als losse tomaten is alleen dan aan een takje.

Begin jaren negentig was er ophef ontstaan over de smaak van de Nederlandse tomaat. Vooral in Duitsland, waar een groot deel van de Nederlandse tomatenexport van oudsher heen gaat, wilden Duitse consumenten geen Nederlandse tomaten meer kopen. De Duitsers vonden de tomaten te waterig en smakeloos. De Wasserbombecrisis was geboren. Tomatenteler Ton Janssen (Janssen-Kusters VOF) in de uitzending: "De Duitsers zochten gewoon naar redenen waarom onze tomaten niet meer goed waren. Verhalen over helikopters die gif over de Nederlandse tomaat spoten deden de ronde, grote onzin natuurlijk."

Janssen toog destijds naar Duitsland om de Nederlandse tomaat te verdedigen. Volgens Janssen ging tijdens de crisis een derde van de Nederlandse tomatentelers failliet. Naast Janssen wees ook tomatenteler Gert-Jan van der Spek (Solyco) erop dat in de jaren negentig de nadruk vooral op kilo's lag en niet op smaak. Toch werden de Nederlandse tomaten niet anders geproduceerd dan in België en Frankrijk en was ook smaak zeker niet minder dan die van tomaten in Nederland omringende landen.

In reactie op de Wasserbombe crisis zag vervolgens de trostomaat het licht. Begin jaren negentig werden de tomaten volgens Janssen te licht van kleur geoogst en dat kwam de smaak niet ten goede. De oorsprong van de trostomaat ligt volgens Janssen in Italië, waarna al snel ook in Nederland besloten werd de tomaten tien dagen langer aan de tros te laten hangen voordat alle tomaten aan de tros geoogst werden. Voorheen werden tomaten alleen los geoogst.

Waar de presentatoren deze verschuiving naar de trostomaat zien als niet veel meer dan een truc, is er volgens Martijn Eggink van Rijk Zwaan wel degelijk een verschil. Zo'n tachtig procent van de Nederlandse tomaten wordt tegenwoordig aan de tros verkocht. Eggink: "Behalve een andere aanblik heeft de trostomaat ook een sterkere geur dankzij de tros en daarnaast is het takje ook een soort versheidsindicator."

Toch smaken losse tomaten en trostomaten praktisch hetzelfde aldus de Keuringsdienst van Waarde. De uitspraak van Janssen in de uitzending dat de Duitsers tegenwoordig nog steeds voor zestig procent grove trostomaten kopen met minder smaak roept op Twitter reacties op. Kees Ammerlaan van Agro Research op Twitter: "Ton Janssen heeft het dit keer voor de sector en de grove trostomaat niet goed gedaan." Janssen gaf ook aan dat de consument tegenwoordig aanzienlijk meer keuze heeft en dus voor meer smaak kan kiezen.

Reactie Kees Ammerlaan
Desgevraagd geeft Kees Ammerlaan aan dat het niet klopt wat Ton Janssens in de uitzending zei. "Hij noemde expliciet de Duitsers als het gaat om Wasserbombe eten, maar het product wordt ook door de Nederlanders gegeten. Dat is een markttechnisch foutje. Verder kunnen ook de grove trostomaten een goede smaak hebben. Zelfs de Merlice kun je met de juiste bemesting een goede smaak geven. Dat dat bij de meeste tuinders op dit moment niet gebeurd, is een ander verhaal."

Hoewel het programma is vrij intensief werd bekeken, denkt Kees Ammerlaan dat het effect op de handel mee zal vallen. "In Nederland trekken de meeste mensen wel hun eigen plan. Echter, als de Duitse pers het oppikt, dan zijn we de pineut." Kees snapt Ton Janssens zei, maar is het niet met hem eens. "Niet alle tomatentelers telen voor dezelfde markt. Zelfs een teler van Merlice kan kiezen om ofwel voor kwaliteit ofwel voor massa te telen."

Reactie Ed Zwinkels
Ed Zwinkels van kwekerij Gebr. Zwinkels schakelde gisteren halverwege de uitzending in. Hij hoopt dat het verhaal vooral dat het positief ontvangen wordt. "Natuurlijk is de situatie nu veel beter dan 25 jaar geleden. Er zijn betere soorten met mooie kleuren en goede smaken. Er is voor elk wat wils. Dat kunnen ze beter vertellen. Ik vond het jammer dat er met name aan het einde van de uitzending steeds maar aan die term werd herinnerd." Zelf teelt Ed grove trostomaten en cocktailtomaten. "Hoe kleiner hoe zoeter, dat is een gegeven. Er zijn mensen die de grove lekker vinden en mensen die liever cocktailtomaten hebben. Smaken verschillen."

Reactie Ariën van der Lans
Ariën van der Lans van Lanstomaten komt tot diezelfde conclusie. "De grove tomaten hebben minder smaak dan de fijne. Dat weten we allemaal. Er is de afgelopen jaren volop gewerkt aan de smaak van tomaten. Dat is een goeie zaak. Dit verklaart ook de prijsverschillen die er zijn." Ariën vond het een positieve uitzending. "Het was verduidelijkend. Er zitten misschien stukjes in die wat verdraaid of anders worden uitgelegd, maar het is toch de waarheid? Wat ik in de uitzending wel wat onderbelicht vond is dat de grove tomaten vooral worden verwerkt in bijvoorbeeld pastasauzen waaraan ook allerlei andere smaken aan worden toegevoegd, en dat de kleinere soorten meer in salades of uit het vuistje worden gegeten."