“Corona is een disruptief fenomeen”, zegt Market Analist Hans Verwegen. “Trends die behoorlijk ‘waardevast’ leken, zijn of worden gebroken. We moeten ons schikken in een nieuwe realiteit, die langzaam maar zeker vorm krijgt.” Wat zijn volgens hem de effecten van het coronavirus op de maatschappij, de consument, de afzetkanalen en de supply chain?
Maatschappij
Covid-19 heeft ons weer bewust gemaakt van de kwetsbaarheid van onze eigen gezondheid en die van anderen. “Door de beperkingen in het sociale verkeer zijn we letterlijk teruggeworpen op onze eigen omgeving”, zegt Verwegen. “We zijn natuurlijk hard met onze neus op de keerzijde van de globalisatie gedrukt. Je kunt de snelle en hevige verspreiding van het coronavirus niet los zien van onze sterk geglobaliseerde samenleving, waarin mensen en goederen zich massaal, snel en over grote afstanden verplaatsen. Door ons meer te richten op wat vertrouwd en dichtbij is, houden we vreemde dreigingen langer bij ons vandaan.” Ook in bedrijven en organisaties is er nu meer aandacht voor hun kwetsbaarheden in tijden van pandemieën. Hoe organiseer je het werk wanneer veel medewerkers noodgedwongen thuis moeten blijven, wanneer klanten jou of jij je klanten niet langer persoonlijk kunt bezoeken. Welke partners moet je kiezen om minder kwetsbaar te worden voor grenssluitingen? Wat betekenen eventuele maatregelen voor mijn afzetkanalen en hoe kan ik daarop anticiperen?
Consument
Eén van de meest zichtbare en directe gevolgen is het winkelgedrag van consumenten. “Er wordt bewuster gewinkeld. We gaan wat minder vaak naar de winkel, kopen per bezoek grotere volumes en letten beter op aanbiedingen. Online shoppen heeft een enorme boost gekregen, vooral in de leeftijdsgroepen tot 45 jaar. Dat ouderen hun koopgedrag minder aanpassen, zal geen verrassing zijn.” Doordat mensen vaak maandenlang thuis zitten – ook als er intussen wordt doorgewerkt – nemen ze meer tijd om gezonde, warme maaltijden te koken. Als je niet uit eten kunt, zijn quality food voor en quality time met het gezin op die manier heel goed te combineren. Verwegen: “Het heeft de verkoop van verse groente en fruit via fysieke en met name online retailkanalen een flinke duw in de rug gegeven. In het VK werd in juli volgens Kantar 13,5% van de groenten en fruit online verkocht. Het had nog hoger kunnen zijn, maar de bezorgcapaciteit kon niet voldoende meegroeien met de plotselinge vraagverandering.
Ook diepvriesproducten doen het erg goed. Door de afnemende winkelfrequentie zal de verkoop van minder goed houdbare bladgewassen en voorverpakte salades nog sterker bepaald worden door langer houdbare rassen. Een belangrijk thema in de verdeling van deze gewassen waar Enza Zaden middels post-harvest onderzoek al geruime tijd aandacht aan besteedt.” Sommige trends die al eerder zichtbaar waren, zoals local-for-local, meer vraag naar organic producten en een hernieuwde belangstelling voor typische seizoensproducten, worden als gevolg van corona versterkt. “De behoefte aan gemaksproducten blijft op zich bestaan, maar verandert wel iets van aard”, vervolgt Verwegen. “In plaats van kant-en-klare maaltijden zoekt de consument nu meer naar voorbewerkte halffabrikaten, waar thuis nog het een en ander mee moet gebeuren. Daar is nu meer tijd en aandacht voor.”
Afzetkanalen
Supermarkten – zowel fysiek als online – hebben de wind in de zeilen. Andere afzetkanalen, zoals het hotel- en restaurantwezen, zijn wereldwijd hard getroffen door lock-downs en terughoudendheid bij de consument. De groei in supermarkten is natuurlijk het sterkst in de landen waar veel out-of-home gegeten wordt. Met name USA staat daarom bekend. Van april tot en met juni van dit jaar waren de verkopen van groenten volgens IRI in de USA meer dan 20% hoger dan een jaar geleden. Vanaf juli nog altijd 15%. Bij fruit was dit zo’n 10% ofwel dat wordt relatief weinig out-of-home gegeten. Hetzelfde geldt overigens voor biologische producten. “Ook bedrijfskantines, cateringbedrijven en hun directe toeleveranciers zoals snijderijen, hebben het moeilijk”, aldus Verwegen. “En daarmee ook de groenteproducenten die zich op deze kanalen richten. Er is een behoorlijk aantal producten dat vooral aftrek vindt in het out-of-home kanaal, variërend van exclusieve microgroenten tot doodgewone losse, ronde tomaten. Je kunt je afvragen of het nog verantwoord is om je als producent tot één productsegment of één type klant te beperken. Differentiatie of samenwerken binnen een coöperatie kan een verstandig antwoord zijn.”
Supply chain
“Wat corona duidelijk aan het licht heeft gebracht, is dat lange, grensoverschrijdende ketens extra kwetsbaar zijn. Waar haal je je producten vandaan als er niet gevlogen mag worden, als het vervoer over zee of over de weg plotseling veel meer tijd vergt door restricties en extra formaliteiten? Waar haal je voldoende mensen vandaan om producten te oogsten als de bewegingsvrijheid wordt ingeperkt of het ziekteverzuim stijgt? Als arbeidsmigranten de grenzen niet meer kunnen passeren? Het is zonneklaar dat mechanisatie en robotisering hierdoor een stevige impuls krijgen.” Verder zal het verkorten van de keten de local-for-local trend een boost geven en bijdragen aan de verdere ontwikkeling en groei van PFAL’s (plant factories with artificial light) in en rond grote bevolkingscentra.
Voor meer informatie: www.enzazaden.com