De nieuwe Wereld Groentekaart van Rabobank toont de wereldwijde handelsstromen in groenten en belicht recente trends in een sector die volop in beweging is - van groeiende wereldhandel tot schommelende consumentenprijzen, afnemende teelt in de EU en toenemende import in de Verenigde Staten.
Klik hier om de Wereld Groentekaart 2024 te downloaden.
De afgelopen vijf jaar waren allesbehalve saai voor de groentesector. De Covid-19 pandemie, extreme weersomstandigheden, de hemel ingeschoten kosten voor telers en uitdagende logistiek zijn slechts enkele factoren die de sector hebben beïnvloed. De recent gepubliceerde Wereld Groentekaart weerspiegelt enkele van deze verstoringen, bijvoorbeeld in de opmerkelijk hoge wereldhandel in 2021 en de achtbaanrit van groenteprijzen voor consumenten. De meeste afgebeelde trends zijn echter eerder langetermijnontwikkelingen. Mexico, Spanje en Nederland zijn relevante exporteurs in de wereld van verse groenten gebleven, en landen zoals Turkije en Polen worden grotere producenten en exporteurs van zowel verse als verwerkte groenten.
Groenteteelt in EU en VS neemt af
Naar schatting wordt 7% van de wereldwijd geteelde groenten, hetzij vers of verwerkt, verhandeld, voornamelijk binnen continenten en vaak tussen buurlanden. Van 2017 tot 2022 nam de wereldwijde handel in zowel verwerkte als verse groenten gemiddeld met 3% per jaar toe, zij het niet in een lineair patroon vanwege de coronapandemie en de daaropvolgende wereldwijde inflatiegolf (zie figuur 1). De mondiale groenteproductie groeide met een langzamer tempo van 1,2% per jaar. Opmerkelijk is dat zowel de EU als de VS een daling van de productie met respectievelijk 3,6% en 3,3% per jaar ondervonden in de periode van 2017 tot 2022.
Figuur 1: Wereldwijde groentehandel, 2017-2022 
VS steeds afhankelijker van geïmporteerde groenten
In de laatste vijf jaar heeft de VS zijn positie als 's werelds grootste importmarkt voor verse groenten versterkt. Het aandeel van importen voor kasgroenten zoals komkommers, tomaten en paprika's is bijzonder hoog (zie figuur 2). Door de aanhoudend sterke vraag vanuit de VS is de totale export van verse groenten uit Mexico met bijna 40% toegenomen tussen 2017 en 2022.
Figuur 2: Aandeel van geïmporteerde groenten in totaal beschikbare verse groenten in de VS, 2017 vs. 2022
Een gemengd beeld van Europese groente-importen
Spanje, Nederland en Italië zijn belangrijke exporteurs gebleven naar andere EU-landen en het VK voor verse en verwerkte groenten. Echter, Marokko, Polen en Turkije hebben hun aanwezigheid op de Europese markt voor verse groenten vergroot. Polen verhoogde zowel zijn export als import.
Nieuwe landen in opkomst bij groenteverwerking
In de productie van en handel in verwerkte groenten zijn er flinke veranderingen en verschuivingen. In de export van diepvriesgroente heeft China de nummer-één-positie overgenomen van België. Daarnaast groeit de productie en export van diepvriesgroente sterk in Turkije. In het algemeen groeit de handelswaarde in diepvriesgroente flink in 2021. In dat jaar werd de groenteverwerkende industrie geraakt door de kostenstijgingen voor de inkoop van groente, energie (voor verwerking en bewaring), verpakkingen en transport.
Uiteenlopende prijsstijgingen en consumptie-ontwikkelingen
Doordat de verwerking van groente veel energie vergt, is de verwerkte-groentesector meer door de kostenstijgingen geraakt dan de verse-groentesector. Niettemin was voor beide sectoren inflatie een belangrijk thema in de afgelopen jaren. Over de invloed van prijsstijgingen op de uiteindelijke consumentenaankopen is geen eenduidige conclusie te trekken (zie figuur 3 en 4). Zo waren de consumptievolumes in de VS redelijk stabiel in de afgelopen jaren. In Duitsland ligt de verse-groenteconsumptie juist nog altijd aanzienlijk boven het niveau van 2017. Tijdens de coronajaren, 2020 en 2021, steeg de groenteconsumptie fors in de Duitse markt, net zoals in Nederland. Daarna was er een terugval, maar ondanks dat consumenten weer uit eten konden gaan en dat de groenteprijzen flink zijn gestegen, liggen aankopen nog altijd aanzienlijk boven het pre-corona niveau.
Figuur 3: Ontwikkeling van consumentenprijzen in geselecteerde regio's
Meer controle
Een groeiend deel van de groente die we eten wordt geteeld in een (deels) gecontroleerde omgeving, bijvoorbeeld in de vorm van plastic en glazen kassen. Dit komt onder meer door de toenemende eisen aan kwaliteit en betrouwbaarheid. Wereldwijd schatten we het areaal kassen voor de groenteteelt in op 800.000 hectare, als we China niet meenemen in de cijfers. Anders dan in Nederland zijn de kassen in de meeste landen van plastic. Als we inzoomen op glazen kassen voor de groenteteelt zien we ook een toenemende populariteit. Het areaal daarvan is met bijna 10 procent per jaar toegenomen sinds de vorige editie van de World Vegetable Map in 2018. Op de vorige editie van de kaart toonden we ook 'vertical farm'- locaties, maar in deze editie hebben we ze achterwege gelaten. Het aantal bedrijven dat daglichtloos teelt in deze 'vertical farms' en de totale oppervlakte van hun bedrijven is in de laatste twee jaren gestabiliseerd of zelfs iets afgenomen, omdat de sector zich middenin een herstructurering bevindt.
Zaden: kleine input van groot belang
Hoogwaardig uitgangsmateriaal is cruciaal voor telers van kwaliteitsgroenten. Nederland heeft zijn positie in het kweken en verhandelen van hoogwaardige groentezaden versterkt. Chili heeft ook een unieke positie in de productie en export van zaden vanwege zijn natuurlijke omstandigheden en ligging op het zuidelijk halfrond. De VS is zowel een grote exporteur als importeur van groentezaden.
Klik hier om het volledige Rabobank PDF-artikel te downloaden.
Voor meer informatie:
Cindy van Rijswick
Rabobank
[email protected]
www.rabobank.nl