© Primeur
In Primeur nummer 3 van 18 september 1987, met als thema Pootaardappelen, een artikel over Hettema Zonen, dat op dat moment bijna 90 jaar bestaat. Lees hier het hele artikel.
In nauwe samenwerking met hobbykwekers: Nieuwe aardappelrassen van Hettema Zonen op komst
Als een onderneming op het gebied van pootaardappelen bijna 90 jaar bestaat, mag zo'n bedrijf gerust een rijke ervaring, een grote kennis van zaken en een wijdvertakte relatiekring worden toegeschreven. Die hoedanigheden zijn zeker van toepassing op Hettema Zonen in het Nederlandse Emmeloord, het centrum van het op de zee gewonnen landbouwgebied de Noordoostpolder. Samen met particuliere telers en kwekers heeft Hettema in de loop der jaren enkele tientallen rassen ontwikkeld die over de gehele wereld met veel succes worden geteeld en verkocht. En nog steeds worden er nieuwe rassen met specifieke eigenschappen aar de reeds bestaande toegevoegd, al gaan daar doorgaans jaren van wetenschappelijk onderzoek, strenge selectie er proefnemingen aan vooraf.
© Primeur
De heer ir. J.P. van Loon voor het hoofdkantoor van Hettema Zonen in Emmeloord
© Primeur
Ir. J. P. van Loon, die de leiding van Hettema Zonen Kweekbedrij B.V. heeft, zegt: "Over het algemeen duurt het wel een jaar of vijftien voordat een nieuw aardappelras commercieel is. Voordat aan de hand van klonen - Hettema heeft er 75.000 - de eerste selectie op basis van landbouwkundige eigenschappen plaats vindt, zijn er al drie jaar besteed aan het creëren van wat we noemen de genetische variatie, het zoeken naar kruisingsouders kruisingen en het zaaien. Na vier jaar selecteren van klonen gaan er nog eens vier jaar overheen met het onderzoek naar de kwaliteit, resistentie tegen ziekten en opbrengst van het nieuwe ras."
"Pas nadat deze proeven bevredigend zijn uitgevallen gaan we op zoek naar de juiste markt voor het nieuwe ras en volgt daarna de aanmelding bij de officiële instanties voor plaatsing op de nationale en/of internationale rassenlijsten. Ook met die laatste fase zijn doorgaans zo'n jaar of vier gemoeid. U ziet hoeveel werk en tijd en niet zelden gepaard met teleurstellingen het zoeken en vinden van een nieuw ras kost. Er komen een enorm grote hoeveelheid kweekwerk en optimisme aan te pas voordat uiteindelijk het kwekersrecht op het nieuwe aardappelras kan worden verleend. Niet voor niets staan de Nederlandse rassen nog altijd in de wereld aan de top."
© Primeur
De kwaliteit van de nieuwe aardappelrassen wordt nauwkeurig gecontroleerd
Meer pijlen
Inmiddels staan meer dan twintig rassen op naam van Hettema. Rassen die elk op zich voor verschillende grondsoorten geschikt zijn en specifieke verbruiksmogelijkheden hebben. Zo is de Gloria een typische consumptieaardappel, Erntestolz door zijn hoog zetmeelgehalte en zeer laag reducerend suikergehalte bij uitstek geschikt voor chips en is de sinds drie jaar op de markt gebrachte Morene een veelgevraagde grondstof voor patatfrites. Maar Hettema heeft meer pijlen op zijn boog.
© Primeur
Kijkje in de kweekkassen van Hettema Zonen
Van Loon: "We zijn zeer ver gevorderd met ons jongste ras Mondial dat met name geschikt is voor de pootgoedteelt in Nederland en export naar Middellandse Zee en Midden-Oostenlanden. Dan verwachten we dat ons ras Liseta mogelijk nog deze winter op de officiële rassenlijst vermeld zal worden. Mondial en Liseta zijn allebei dochters van het grote ras Spunta. Het is plezierig dat zij, zoals het goede dochters betaamt, veel positieve eigenschappen van hun moeder hebben meegekregen. Liseta is duidelijk een vroege aardappel terwijl Mondial wat later (vroegrijp) is."
© PrimeurDe heer ir. J.P. van Loon legt uit
"Voor de Nederlandse telers is het van belang dat beiden AM-resistent zijn. Verder verwachten we veel van onze nieuwste spruit Vital die met name in België goed zal kunnen gedijen". Lachend zegt Van Loon: "Met Vital hadden we een grappige ervaring. Tijdens het proefeten kwam het herhaaldelijk voor dat deze nieuwe aardappel voor dat deze nieuwe aardappel voor de Eigenheimer werd aangezien. Nou, dat is alleen maar positief te noemen. Vital is een grof groeiende aardappel, vroeg oogstbaar, uitstekend bewaarbaar en AM-resistent."
© Primeur
In vergaande staat van selectie en onderzoek is ook nog het ras Adora, een zeer vroege aardappel die al negen weken na het poten oogstbaar is. Intussen is voor de Franse rassenlijst het zetmeelras Calori aangemeld waarvoor de eerste indrukken zeer bemoedigend zijn.
© Primeur
Brugfunctie
"In 1982 heeft Hettema doelbewust gekozen voor een organisatie waarbij wij als onderneming meer een brugfunctie vervullen tussen de Landbouwuniversiteit en de instituten in Wageningen en onze particuliere kwekers", licht ir. Van Loon toe. "Op het ogenblik werken we nauw samen met 75 kwekers die elk gemiddeld zo'n duizend kloontjes per jaar onder hun hoede hebben. Wij hebben de commerciële kant van het kweken, maar het actieve verdelingswerk wordt aan deze particulieren overgelaten. Wij van onze kant houden ons meer bezig met oriëntatie op biotechnologische ontwikkelingen, het creëren van genetische variaties, wetenschappelijke arbeid waartoe de doorsnee kleine samenwerking met hobbykwekers werkt in de praktijk tot ieders tevredenheid en heeft al tot tal van prachtige resultaten op het terrein van nieuwe rassen geleid."
© Primeur
Het streven van Hettema Zonen is er op gericht op aardappelgebied een zo breed mogelijke activiteitenprogramma te ontplooien. Er wordt naar een 40-tal landen geëxporteerd. Sinds 1986 exploiteert de onderneming in Zuid-Limburg (Kerkrade) een eigen fritesbedrijf, Select Frites B.V. De belangen in Frankrijk worden behartigd door de Belg Paul de Coninck van het importkantoor Inter Plant in Parijs. Een kwart van de totale Nederlandse export van pootaardappelen, rond 500.000 ton per jaar, staat op naam van Hettema Zonen.
© Primeur
Bron: Primeur | Tweede jaargang | Nummer 3 | 18 september 1987