Het Zuid-Afrikaanse druivenseizoen van 2024 zal herinnerd worden om de logistieke nachtmerries die telers en exporteurs ervoeren in de havens. Ervoor zorgen dat de druiven met zo min mogelijk vertraging op hun bestemming aankomen is een enorme uitdaging geweest. Maar wie fruit kon leveren, zag goede afzetkansen in Europa.
Het seizoen was een aaneenschakeling van ups en downs, van plannen die resultaat opleverden (verzending via Walvisbaai) of volledig in het honderd liepen (druiven omleiden naar Port Elizabeth).
Tijdens de beruchte week 4 werden 22% meer druiven geïnspecteerd in vergelijking met dezelfde week vorig jaar, maar de beschikbaarheid van scheepsruimte was helemaal niet toegenomen op jaarbasis. De druivensector schatte dat tussen de 14 en 17 mln kartons druiven vastzaten in koeldepots, wachtend om verscheept te worden.
"Door een achterstand veroorzaakt door wind en inefficiënties in de haven van Kaapstad, richtten telers en exporteurs zich op een schip dat de haven van Port Elizabeth aandeed. Na een verwachte vertraging van 10 tot 14 dagen liep het schip nog eens twee weken oponthoud op. Die lading had de eer de oudste druiven te zijn die dit seizoen vanuit Zuid-Afrika naar Europa zijn vertrokken", vertelt Herman Redelinghuys, productmanager druiven bij Capespan. "Wat een reddingsboei had moeten zijn, werd een uitdaging."
Meer ademruimte in Europa
Door de vertragingen waren er perioden zonder aankomsten in Europa, afgewisseld met een stortvloed van product van twee of drie schepen. In weken 5 en 6 werden 16,2 mln kartons verscheept, waarvan bijna 9 mln bestemd waren voor Europa.
"De algemene regel is dat Europa ongeveer drie mln kartons per week kan opnemen. Bijna drie weken voorraad werd in die twee weken verscheept en zette veel druk op de markt." Desalniettemin is de Europese markt gedurende het seizoen sterk gebleven met prijsniveaus die hoger waren dan vorig jaar. De situatie is "genormaliseerd" in de laatste drie weken en de prijzen zijn weer in lijn met die van vorig seizoen.
"De witte pitloze druiven uit India zijn traditioneel lager geprijsd dan die uit Zuid-Afrika, maar ze waren niet op de markt tot weken 8 of 9. Dat was een maand later dan gebruikelijk. Het bood de Zuid-Afrikaanse sector de kans de witte pitloze druiven tegen goede prijzen te verkopen", zegt hij.
Arendsnes, een van de druiventeeltbedrijven van Capespan in Augrabies, Noord-Kaap.
Walvisbaai een zegen tijdens het vroege seizoen
De kwaliteit van de druiven uit de Noord-Kaap en Namibië was goed en drie schepen vertrokken vanuit de haven van Walvisbaai in Namibië tijdens december en in week 1. Daarna werd het onmogelijk duur voor de druiven uit de West-Kaap, met een extra kost van ruim R30 (€ 1,46) per karton.
"Walvisbaai ligt ook verder weg dan Kaapstad voor druiventelers in Namibië en de Noord-Kaap, maar wat je extra betaalt aan logistieke kosten aan land, maak je goed met de kwaliteit bij aankomst."
"Op de eerste twee schepen was ons fruit bij aankomst 23 tot 27 dagen oud, zoals in een normaal seizoen. De fruitkwaliteit was veel beter dan die van partijen die vanuit Zuid-Afrika werden verscheept, waar de gemiddelde leeftijd van het fruit bij aankomst 35 dagen en ouder was."
Goede samenwerking tussen Capespan, Namibian Grape Company en Namport, de Namibische havenautoriteit
Chinees Nieuwjaar op het nippertje gemist
Chinees Nieuwjaar viel dit jaar iets later, waardoor de sector meer tijd had. Capespan heeft sterke klantrelaties in Vietnam en meestal worden de druiven eerst bestraald en daarna overgevlogen (zeevracht vereist koudebehandeling), maar dit jaar was de export uitdagend, merkt Redelinghuys op. "Een specifiek schip dat moest aankomen vóór Chinees Nieuwjaar, liep door vertragingen in de haven van Durban pas aan het begin van Chinees Nieuwjaar binnen, toen de meeste mensen al op vakantie waren vertrokken." De druiven werden gelost, maar de verkoop kon pas tien dagen later hervat worden. Dit wordt volgens de productmanager een kostbare zaak voor iedereen met fruit op dat schip.
Ondertussen richtte India zich op Maleisië vanwege de vertragingen bij de export naar Europa, met veel druk op de Maleisische markt tot gevolg. "Vanaf het begin van het Indiase seizoen werd veel fruit naar verschillende Aziatische markten verscheept, wat druk zette op de prijsniveaus."
Capespan heeft dit jaar geen druiven naar China gestuurd. Ongeveer 1,2 mln kartons Zuid-Afrikaanse druiven zijn tot nu toe voor China gereserveerd, vergeleken met bijna 2 mln kartons vorig jaar.
75% meer druiven naar Noord-Amerika
De markt in de Verenigde Staten groeide dit seizoen sterk en bood aantrekkelijke kansen voor Zuid-Afrikaanse telers. "Peru had 20% minder opbrengst en wij als Capespan hebben 75% meer druiven naar Noord-Amerika gestuurd dan vorig jaar. De markt kwam nooit echt onder druk. We moesten zorgen voor product van goede kwaliteit, want fruit van mindere kwaliteit kan je veel geld kosten in de VS."
Jaar na jaar gaan er grotere volumes naar Rusland. De Russische markt blijft solide voor de handige 4,5 kilo verpakking, maar de beste prijzen waren dit seizoen te vinden in Europa.
Redelinghuys merkt op dat de teeltbedrijven in Namibië en de Noord-Kaap een goed seizoen hebben gehad qua inkomsten. Naarmate het seizoen zich naar het zuiden verplaatste naar de West-Kaap, werd de druivenmarkt steeds moeilijker. Hex River Valley had opnieuw te kampen met zomerregen tijdens de kerstperiode, wat de kwaliteit van sommige rassen negatief beïnvloedde.
Voor meer informatie:
Herman Redelinghuys
Capespan
Tel: +27 21 917 2600 (Zuid-Afrika)
info@capespan.co.za
https://www.capespan.com/