In 2019 waren 319 duizend werknemers betrokken bij stakingen, het hoogste aantal sinds het begin van deze statistiek in 1901. Ook in verhouding tot de werkzame beroepsbevolking was 2019 het recordjaar. Het aantal verloren arbeidsdagen door stakingen was in datzelfde jaar daarentegen niet uitzonderlijk hoog. Dit meldt het CBS. In het kader van zijn 125-jarig bestaan besteedt het CBS dit jaar extra aandacht aan historische ontwikkelingen.
Ook wanneer rekening wordt gehouden met bevolkingsgroei, waren in 2019 veruit de meeste werknemers betrokken bij stakingen: 4,0 procent van de totale werkzame beroepsbevolking. Vooral in het onderwijs en de zorg, waar veel werknemers in dienst zijn, werd massaal gestaakt. In deze bedrijfstakken waren relatief veel werknemers ontevreden over de cao en het salaris.
Ook in de jaren twintig van de vorige eeuw werd veel gestaakt, met als hoogtepunt 1920, waarin 2,5 procent van de werkzame beroepsbevolking betrokken was. Ook na de Tweede Wereldoorlog waren er veel stakers. In 1946 kwam het percentage uit op 2,0 procent. In 1960, 1970 en 2017 werd ook relatief veel gestaakt.
Vroeger meer verloren arbeidsdagen bij stakingen
Hoewel 2019 het jaar was met het hoogste aantal werknemers dat betrokken was bij stakingen, was het niet het jaar waarin de meeste arbeidsdagen verloren gingen. De grote stakingen in 2019 waren namelijk relatief kort, waardoor er weinig dagen verloren gingen. In 1995 gingen bijna twee keer zoveel arbeidsdagen verloren (692 duizend).
Verder terug in de tijd waren er jaren met nog veel meer verloren arbeidsdagen, ondanks dat er toen veel minder werknemers waren. Kennelijk duurden stakingen toen langer. Dit geldt vooral voor de jaren twintig. Het hoogtepunt lag in 1924, toen maar liefst 3,2 miljoen arbeidsdagen verloren gingen door stakingen. Er waren 27,1 duizend werknemers bij deze stakingen betrokken, ongeveer 1 procent van de werkzame beroepsbevolking.
Aantal stakingen niet uitzonderlijk hoog in 2019
Ook het aantal stakingen was niet bijzonder hoog in 2019. Dat jaar waren er 26 verschillende stakingen. Het aantal stakingen was in de jaren twintig van de vorige eeuw veel hoger dan in het recente verleden. Het recordjaar was 1919 met 649 verschillende stakingen. Arbeiders staakten veel in de hoop tot betere cao-afspraken en de invoering van de 8-urige werkdag. Ook kort na de Tweede Wereldoorlog waren er relatief veel stakingen.
Hoogste percentage vakbondsleden in jaren 70 en 80
Bij stakingen spelen vakbonden regelmatig een belangrijke rol. In de jaren zeventig tot begin jaren tachtig was het aandeel mensen dat lid was van een vakbond veruit het hoogst. Het recordjaar was 1978, waarin 36 procent van de werkzame beroepsbevolking lid was van een vakbond. Dat komt neer op 1,8 miljoen vakbondsleden. Daarna nam het aandeel steeds verder af, tot 17 procent in 2023. Deze afname komt vooral doordat nog weinig jongere mensen lid worden van een vakbond.
Bron: CBS