Bitterzoet is een veelvoorkomende vaste plant die behoort tot dezelfde familie van nachtschade-achtigen (Solanaceae) als aardappel, tomaat en aubergine. Meer kennis over bitterzoet is dus ook interessant voor telers van deze soorten. Sinds vier jaar gebruiken de afdelingen Moleculaire plantenfysiologie, Plantenecologie en Ecogenomics van de Radboud Universiteit bitterzoet als experimenteel modelsysteem in hun onderzoek naar stressadaptatie. Door intensief samen te werken denken de onderzoekers nieuwe vragen te kunnen stellen en beantwoorden.
Extra wortels
Dawood onderzocht hoe bitterzoet omgaat met overstromingen en het daaruit voorvloeiende afsterven van het wortelstelsel. Om dan toch voldoende voedingsstoffen te kunnen opnemen, vormt de plant adventieve wortels: bijwortels die ontstaan uit het stengeldeel van de plant. Dawood bekeek welke omstandigheden de slapende primordia activeren, dat zijn de plekken op de stengel waaruit de bijwortels gaan groeien.Snelle veranderingen in genexpressie
Daarnaast bepaalde Dawood voor het eerst op grote schaal de DNA-sequentie van bitterzoet en bekeek de effecten van overstroming op het tot uiting komen van bepaalde genen. Ze vertelt: 'Bitterzoet reageert snel op waterstress, overstroming leidt al binnen twee uur tot veranderingen in de genexpressie. Verschillende genen in de stengel en primordia komen dan meer of juist minder in actie. Dit specifieke genexpressieprogramma geeft ons informatie geeft over de eerste signalen en moleculaire aanpassingen die uiteindelijk maken dat bitterzoet zich snel kan aanpassen aan overstromingen.'Kruisen voor meer flexibiliteit
De Nijmeegse biologen willen deze positieve eigenschappen van bitterzoet graag toevoegen aan andere gewassen, die nu nog minder flexibel zijn. Dr. Ivo Rieu, universitair docent moleculaire plantenfysiologie en copromotor van Dawood, legt uit: 'In een ander project proberen we bitterzoet te kruisen met tomaat, zodat ook die plant beter bestand wordt tegen overstromingen. Het zal waarschijnlijk nog jaren duren voordat dat lukt. Maar nu al helpt ons gezamenlijke onderzoek bij het beter begrijpen van stressadaptatie van planten op verschillende biologische niveaus.'Bron: Radboud Universiteit Nijmegen