Tijdens een rondetafelgesprek ergens op de vijfde etage van het kolossale pand waar het Europees parlement huist, luistert parlementariër Annie Schreijer-Pierik naar de Nederlandse delegatie. Ze legt in haar antwoorden ook de vinger op de zere plek. De sector is te gefragmenteerd en er is te weinig kennis over hoe de Unie werkt. Daardoor zijn er te weinig inspanningen om de belangen van de sector voor het voetlicht te brengen en loopt de sector vele miljoenen aan potentiële subsidies mis.
Jaloerse blikken
De afgelopen tijd kwam de landbouwsector negatief in het nieuws in berichten rond vermeende mestfraude en gesjoemel in tellingen bij melkveehouders. Die berichten werden breder uitgemeten dan nodig, betoogt Annie. Deze zaken werden in het Europees Parlement besproken, terwijl ze volgens Annie opgeblazen waren. "De Nederlandse media doen daar aan mee, maar het dient niet het belang van Nederland. Dit zou je in andere lidstaten niet snel zien, daar heeft de media meer oog voor het landsbelang." Ze waarschuwt de AGF-sector om alert te zijn op zulke berichtgeving en er bovenop te zitten. Op die manier kan veel schade voorkomen worden.
Bij een bezoek aan het Europees Parlement hoort een groepsfoto. v.l.n.r. Ben Groenewegen (Green Brothers), Denise van Vliet (GroentenFruit Huis), Joost van Veen (Vision Kitchen), Angelique de Wit (Westland Marketing), Peter Duijvestijn (Duijvestijn Tomaten), Maurice Wubben (Maurice Wubben), Jacco Vooijs (LTO glaskracht), Peter van der Veeken (N&S), Ivo Hendriks (Perfotec), Jack van Wijk (Veiling Zaltbommel), Michel Witmer (Groen Agro Control), Rick Rebergen (Keelings Solutions), Rob van der Weele (The Greenery), Perry Leemans (Green Organics), Sandra Bogaard (Fris-Co. B.V.), Iris Heeremans (Rabobank). (Klik hier voor een vergroting)
Heel Europa kijkt op tegen de Nederlandse tuinbouw. Deze landen gebruiken de beschikbare subsidies om op hetzelfde niveau te komen, vertelt de Europarlementariër. Ze roept de Nederlandse sector op om die voorsprong te behouden door te blijven investeren en de beschikbare subsidies te benutten. Een voorbeeld is het Junckerfonds waarin miljarden beschikbaar zijn voor investeringen. Terwijl andere lidstaten aanvragen indienen om geld los te krijgen, blijft Nederland achter.
Eén gezicht van de sector
Al snel komt de vraag naar boven aan welke voorwaarden voldaan moet worden om aanspraak te kunnen maken op een subsidie. "Een typisch Nederlandse vraag," volgens Annie. De lijst met voorwaarden is minimaal en breed geformuleerd, waardoor voor veel projecten geld beschikbaar is. Nederland, dat in Europa toch de status heeft het netste jongetje van de klas te zijn, mag van haar best iets feller zijn in de aanspraak op beschikbare fondsen.
Een voorbeeld is de aanleg van het glasvezelnetwerk in Nederland. Verschillende provincies probeerden hiervoor subsidies los te krijgen in Brussel, maar zonder succes. Hongarije wist wel geld lost te krijgen in Brussel, terwijl het percentage van de bevolking dat internet gebruikt lager is dan in Nederland.
Ook het gebrek aan samenwerking in Nederland komt aan de orde. Om in Europa succesvol te zijn, is eenheid nodig en het liefst een vast gezicht dat de belangen van de sector behartigd. Hoewel er stappen gezet worden in de goede richting, ligt daar nog veel ruimte voor verbetering.
Nederland vaart liberaler koers
Bij de Europese Commissie is het dalende aantal aanvragen voor GMO-gelden de ambtenaren niet ontgaan. In de meeste landen is de afgelopen jaren een stijging te zien in de aanvragen naar de GMO-gelden, terwijl Nederland een dalende trend laat zien, vertelt Joao Onofre, hoofd van de afdeling Agri bij de EC. Enkele jaren geleden werd in Nederland tijdens audits geconcludeerd dat er "financiële correcties" nodig waren. De regels rond de subsidies bieden ruimte aan interpretatie. De afgelopen jaren is de interpretatie van de EC en van de auditors beter op elkaar afgestemd. Joao wijst er op dat er in de afgelopen jaren geen grote zaken meer aan het licht gekomen zijn tijdens de audits.
Nederland bewijst de grenzen van de GMO-regeling, concludeert de EC. De sector is naar zo'n hoog niveau ontwikkeld dat de voordelen van de subsidies niet meer opwegen tegen de (administratieve) lasten. Dat is de conclusie die de EC trekt uit het dalende aantal Nederlandse aanvragen. Overigens speelt de nationale politiek hier ook een rol in. De regels van de EC worden opgesteld om in alle lidstaten toegepast te kunnen worden, de nationale regeringen interpreteren vervolgens deze regels. Nederland kan daarin strakkere keuzes maken dan andere lidstaten.
Binnen de EU vaart Nederland een liberaler koers dan andere lidstaten, ook als het aankomt op crisismanagement in de teelt. Waar andere landen de sectoren ondersteunen als er problemen zijn met bijvoorbeeld overproductie of grote verliezen door extreem weer, kiest Nederland er voor om de markt deze problemen te laten oplossen. Een keuze waar de Nederlandse sector geen problemen mee heeft, zolang het speelveld maar gelijk blijft en er geen oneerlijke concurrentie optreedt.
meer informatie: www.agftrendcafe.nl