China laat weten niet mee te doen in de sanctie-oorlog. De Amerikanen probeerden de Chinezen er van te overtuigen de sancties van het Westen te volgen, maar de Chinezen vinden deze economische strijd een heilloze weg. China roept de partijen op "kalm te blijven en vredesonderhandelingen te starten waarbij gezocht moet worden naar een politieke oplossing voor de huidige problemen."
De politieke leiders die in Minsk bijeen zijn om over de crisis tepraten, maar een symbolische scheiding tussen de Russen en de EU
De EEU, Euraziatische Economische Unie, gaat in 2015 officieel van start met lidstaten Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan. De Unie is een soort tegenhanger van de EU. De intentie van Poetin was dat ook Oekraïne lid zou worden van de EEU. Maar Oekraïne was tot op het bot verdeeld over aansluiting bij de EEU of toenadering tot de EU, de basis van het huidige conflict. Overigens flirt Wit-Rusland met het Westen door niet alle sancties van Poetin te volgen en de Oekraïense president te feliciteren met zijn verkiezingszege. President/dictator Loekasjenko, ruim twintig jaar aan de macht in Wit-Rusland, probeert op betere voet met Europa te komen. Ook Kazachstan volgde Rusland niet in de aanscherping van sancties. Via onder andere Wit-Rusland lopen smokkelroutes waardoor de geboycotte producten toch op de Russische markt komen.
Nederland zet in op nieuwe markten
Staatssecretaris Sharon Dijksma stuurde gisteren een brief naar de Tweede Kamer over de maatregelen die het kabinet neemt. Daarin gaf ze meer duidelijkheid over de verdeling van de 125 miljoen euro steun van de EU, maar beschreef ze ook de inspanningen van de overheid om alternatieve afzetmarkten te vinden. Een taskforce van de overheid aangevuld met vertegenwoordigers uit de sectoren moet zich op nieuwe markten richten. Daarbij moeten ambassades en consulaten informatie verschaffen over de wet- en regelgeving om naar landen te mogen exporteren en helpen bij het leggen van contacten.
Daarnaast denkt de minister dat de Fresh Summit in oktober mogelijkheden zal bieden en wil de regering profiteren van recente handelsmissies naar bijvoorbeeld Zuid-Afrika, Vietnam en Indonesië.
Ten slotte zal de belastingdienst zich coulant opstellen naar bedrijven die door de boycot in de problemen komen en wordt waarschijnlijk de Garantstelling werkkapitaal weer van de plank gehaald. Deze maatregel werd succesvol ingezet tijdens de financiële crisis waarbij tijdelijke liquiditeitstekorten van levensvatbare bedrijven overbrugt worden. De staatssecretaris gaat over de garantstelling in overleg met het Ministerie van Financiën.
Polen toont interesse in Wit-Rusland
"We zijn op zoek naar nieuwe markten, met name in de Verenigde Staten en Canada, maar we willen ook graag de banden met Wit-Rusland aanhalen. Onder andere met investeringen in infrastructuur en technologie," vertelde de Poolse minister.
Maar de Poolse plannen gaan verder. Het land zoekt investeerders om verwerkingsbedrijven in Wit-Rusland op te zetten, waar groenten, fruit, vlees en vis verwerkt worden. De producten kunnen dan op de Wit-Russische markt gebracht worden, waardoor Wit-Rusland meer producten kan exporteren. Volgens de Wit-Russen is de samenwerking mogelijk binnen de Poolse en Wit-Russische wetgeving en kan het land voldoen aan de afspraken met Rusland.
Wit-Rusland verwacht veel export naar Rusland
De Wit-Russen zijn positief gestemd over de exportvolumes die het land aan Rusland kan leveren dit jaar. "We kunnen ongeveer een miljoen ton aardappelen en 204.000 ton groenten exporteren," aldus het ministerie. Dat komt volgens de Wit-Russen neer op onder andere 30.000 ton kool, 20.000 ton bieten, 107.000 ton wortelen en 27.000 ton appelen. De Wit-Russen benadrukken dat de export de binnenlandse voedselvoorziening niet in gevaar brengt.
Georgië schuift op naar Rusland
Georgië en Rusland hebben al jaren geen vriendschappelijke relatie. Enkele jaren geleden reden Russische tanks door Georgië en tot vorig jaar weigerde Rusland Georgische producten bij de grens. In 2013 werden onder andere appelen, peren, gedroogd fruit en citrus weer toegelaten. Sinds dit jaar exporteert Georgië ook tomaten, komkommers, kool, aubergines, kersen, abrikozen, perziken, pruimen, kaki's, kiwi's en bessen naar Rusland.
Onlangs maakte de voormalige Sovjetrepubliek bekent de export naar Rusland te verhogen. In het afgelopen half jaar zou er vooruitgang geboekt zijn in de onderhandelingen tussen de twee landen. Volgens de Georgische minister van Landbouw kan de export van citrus, perziken, appelen, peren en kweeperen "aanzienlijk toenemen."
Roemenië investeert in opslag
De voorraden zijn sterk gegroeid door de Russische boycot. Roemeense telers zouden al 3000 ton groenten extra in opslag hebben. Volgens de autoriteiten heeft een teler gemiddeld 350 ton groenten extra in opslag, vooral tomaten en komkommers. De binnenlandse markt kan dagelijks slechts 60 ton van dit volume opnemen. Door de boycot daalt ook de export van komkommers naar Polen en Tsjechië. Een groot aantal orders zou geannuleerd zijn. De Roemeense telers hopen 10 miljoen euro steun te krijgen uit het Europese noodfonds van 125 miljoen euro.
De Roemeense minster maakte bekend dat de Wereld Bank 4 miljoen euro aan garanties afgeeft, in combinatie met de 6,2 miljoen euro die de staat bijlegt, kunnen alle telersgroepen koelfaciliteiten, was- en verpakkingslijnen aanschaffen. Daarmee kan de sector de producten langer opslaan. "Het gaat niet alleen om kwaliteit, maar ook om kwantiteit," aldus het Roemeense ministerie, "door deze investeringen kunnen de telers constant grote volumes leveren."
Bulgaarse prijzen dalen 15%
Telers maken zich zorgen over veranderingen op de Europese markt door de boycot. Volgens ramingen zou 20% van de oogst vernietigd worden. Het Oost-Europese land exporteerde vooral kerzen, perziken, aardbeien, paprika's en tomaten. Volgens de telers wordt de binnenlandse markt overspoelt door importproducten. Doordat de producten terugkomen op de Bulgaarse markt zijn de prijzen tot 15% gedaald. De telers vrezen dat er geen compensatie voor hen komt en als de boycot echt een jaar duurt, verliezen de Bulgaren hun Russische partners. De binnenlandse markt is niet in staat om de Bulgaarse teelt op te vangen.
Italië "geruïneerd" door de boycot
"De situatie voor de druiven is kritiek. De boycot door Poetin heeft ons geruïneerd!," verklaart de eigenaar van een Siciliaanse import-export onderneming. "We verkopen niets in Italië door de weersomstandigheden en de export stagneert omdat die afhankelijk is van Rusland." Grootste probleem is dat er geen vraag is. "De situatie in Apulia is nog erger, het seizoen van de Victoria druiven is nog in volle gang."
Twee telers uit Apulia bevestigen deze uitspraak. "De prijzen zijn laag. We moeten inzetten op bestaande relaties en nieuwe markten aanboren." Lokale afnemers die de druiven al voor de oogst kopen, hebben onderhandelingen gestaakt omdat het grootste deel van de producten naar Rusland geëxporteerd wordt. "Een deel van de producten wordt naar Polen geëxporteerd, maar de situatie is anders gezien de lage vraag."
In Metapontino kampen de druiventelers met heel andere problemen, daar zijn de weersomstandigheden de grootste uitdaging. De consumptie stagneert en de prijzen liggen gemiddeld 22,7% lager dan vorig jaar. Verwacht wordt dat de prijzen in september gaan stijgen.
Spanje worstelt met schadecijfers
In Spanje buitelen de partijen over elkaar met verschillende cijfers om de schade van de boycot te tonen. Het ministerie raamt de schade op 337 miljoen euro, de EU op 338 miljoen euro en de Spaanse belangenorganisatie COAG claimt een schade van 1,2 miljard euro, de organisatie houdt ook rekening met indirecte schade.
De EU zette Spanje op de zesde plek van hardst getroffen landen, achter Litouwen, Polen, Duitsland, Nederland en Denemarken. De Spaanse overheid denkt dat er 16 landen zijn die harder getroffen worden. De Spaans export is jaarlijks goed voor 234 miljard euro, export naar Rusland is slechts 0,14%, berekende de Spaanse autoriteiten. Ondanks het geringe verlies volgens deze cijfers, pleit de minister wel voor steun uit Brussel.
Rusland en China economische reddingsboei Mongolië
Het Aziatische land gaat door een economisch moeilijke periode. De interne en externe tekorten lopen op, maar China en Rusland bieden mogelijkheden. Beide landen zijn geïnteresseerd in de grondstoffen van het land. China en Mongolië tekenden onlangs al contracten. Begin september wordt president Poetin verwacht in de Mongoolse hoofdstad Ulaanbaatar.
De Wereld Bank heeft geen hoge verwachtingen van de Mongoolse economie; de inflatie blijft in de dubbele cijfers.
Russische kasteelt ontoereikend
Veel producten zijn nog redelijk goed verkrijgbaar op de Russiche markt, maar de angst bestaat dat in de wintermaanden alleen aardappelen, pompoen, wortelen en uien overblijven. De glastuinbouw wordt gezien als de oplossing, maar de sector is niet goed genoeg ontwikkeld en erg duur.
Viktor Semkin, directeur van agrarisch bedrijf Moscovsky: "meer dan 45% van de kosten van een tomaat bestaat uit gas en elektriciteit. Zonder subsidie. Dus de meeste kassen zijn tijdens de wintermaanden dicht. Tijdens de koudste maanden, januari en februari, is de kasteelt verre van rendabel door de hoge energiekosten."
Volgens de statistieken importeerde Rusland in 2013 800.000 ton tomaten en 200.000 ton komkommers. De Russische kassen leverden vorig jaar 630.000 ton groenten en kruiden, waarvan 65% komkommers en 30% tomaten. Rusland kan 34% van de binnenlandse vraag voldoen met de eigen kasteelt. Het land heeft 1800 hectare kassen, ter vergelijking Nederland heeft rond de 10.000 hectare en de Sovjet Unie had 5000 hectare.
Overigens claimt de Russische supermarktketen Bahetle in de stad Barnoel, Siberië, dat ze zonder Europese producten kunnen. Voor AGF lijkt dat een realistisch doel, aangezien 4% van de producten onder het embargo valt. De keten verkoopt meer Aziatische en Midden-Oosterse producten, onder andere Thailand, Vietnam, Turkije en Egypte doen goede zaken. Ook andere regio's claimen zonder Europese producten te kunnen.