De World Fruit Map 2018 brengt de belangrijkste internationale handelsstromen in fruit letterlijk in kaart. Ook geeft de infographic gemaakt door Rabobank inzicht in diverse wereldwijde trends, zoals de sterk gestegen handel in vers fruit, vooral vanuit Zuid-Amerika. Denk verder aan trends als de groeiende consumptie van vers fruit buiten Europa en Noord-Amerika, de opmars van handel in avocado's en blauwe bessen en de populariteit van diepvriesfruit.
Groei
De markt voor vers onbewerkt fruit is wereldwijd gemiddeld in volume gegroeid met bijna 4% per jaar in het afgelopen decennium. Terwijl die groei in de relatief volwassen markten in de EU en Noord-Amerika op ongeveer 1% lag, kende de rest van de wereld een veel sterkere groei, vooral door een hogere bevolking- en welvaartsgroei.
Diepvriesfruit in trek
Het segment diepvriesfruit groeit gemiddeld nog sneller dan vers fruit. Hoewel dit in de totale fruitmarkt een zeer klein segment is (minder dan 1%), zit het verbruik van diepvriesfruit wereldwijd in de lift. Invriezen is een van de beste methodes om de smaak en voedingswaarde van fruit te behouden. Vooral voor snel bederfelijke producten als bessen en aardbeien is dit een uitkomst. Diepgevroren kunnen deze producten het hele jaar in alle uithoeken van de wereld verkocht en eventueel later verwerkt worden in jams, bakkerijproducten en sappen.
Vruchtensap en fruit in conserven verliezen daarentegen terrein. Vruchtensap is het grootste verwerkte fruitsegment, maar wel eentje waarvan de consumptie sterk daalt in Europa en Noord-Amerika. Hetzelfde geldt voor fruit in conserven. Waarschijnlijk hebben deze segmenten te kampen met een relatief slecht imago door de toegevoegde suikers, waardoor consumenten meer voor vers kiezen.
Consumentenvoorkeur voor steeds 'duurder' fruit
De Rabobank verwacht dat de marktwaarde van vers fruit in de EU in de komende jaren sneller zal groeien dan het marktvolume. Dit komt door een verschuiving van consumentenvoorkeuren naar 'duurder' fruit. De consumptie van bijvoorbeeld sinaasappels en traditionele appel- en meloenrassen staat onder druk. Tegelijkertijd groeit de consumptie van bessen, nieuwe kleine meloensoorten, avocado's, mango's en nieuwe rassen appels en druiven.
Social media
De populariteit van avocado's en mango's in Europa is mede te danken aan de beschikbaarheid van eetrijpe producten. Social media lijken een steeds belangrijkere rol te spelen in de keuze van de consument. Blauwe bessen en avocado's hebben in no time een imago opgebouwd als 'superfoods' die in de ogen van de consument 'extra gezond' zijn. De wereldwijde handel in deze producten is het afgelopen decennium verdrievoudigd (zie Figuur 1).
Biologisch fruit 5% marktaandeel in Nederland
De afgelopen jaren kende het biologisch fruitsegment wereldwijd een behoorlijke marktgroei. Ongeveer 5% van de verse groente en fruit die in Europa gekocht worden, zijn biologisch geteeld. Het aandeel in Nederland ligt op dit gemiddelde. België, Frankrijk, Spanje en Italië zitten onder dit niveau, terwijl in de Verenigde Staten, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Zweden biologisch juist een groter marktaandeel heeft. Dit zijn landen met vergelijkbare of hogere gemiddelde koopkracht dan in Nederland. Naast welvaart spelen ook andere factoren een rol bij het kopen van biologische producten, zoals sociaal-culturele factoren, prijs en beschikbaarheid van biologische en conventioneel geteelde producten.
Internationale handel
De productie van fruit stijgt wereldwijd gemiddeld met ruim 2% per jaar, terwijl de handel in fruit met wel 7% per jaar is gestegen. De wereldwijde handel in fruit neemt sneller toe dan de productie. Op dit moment wordt ongeveer 9% van het geteelde fruit in de wereld internationaal verhandeld. De Rabobank verwacht dat de handel stevig blijft groeien. Nederland is klein als productieland van fruit, maar groot als doorvoerland voor de EU-markt. Van een sterk in populariteit gestegen fruitsoort als avocado zien we bijvoorbeeld dat Nederland momenteel 's werelds derde grootste exportland is.
Fruit vaker bewerkt dan groente
De drie grootste fruitproducerende landen ter wereld zijn China, India en Brazilië, samen goed voor 48% van de mondiale productie. Veel meer dan groente wordt fruit bewerkt, onder meer tot sap, conserven en in toenemende mate ook tot diepvriesfruit. Vooral de sterk gestegen populariteit van zachtfruit (o.a. blauwe bessen, frambozen) heeft bijgedragen aan de wereldwijd groeiende consumptie van en handel in diepvriesfruit.
Logistiek en bewaring van groot belang
Bewaring en logistiek zijn extreem belangrijk voor de handel in fruit. Door 'controlled atmosphere'-bewaring kunnen sommige soorten fruit zoals appels en peren langdurig bewaard worden, omdat het zuurstofgehalte kunstmatig wordt verlaagd en het koolstofdioxinegehalte verhoogd. Door goede kwaliteitscontrole, bewaring en conditionering kan fruit over lange afstanden op een relatief duurzame manier per schip worden vervoerd. Hierdoor hebben landen als Chili, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Peru wereldwijd afzetmarkten kunnen vinden voor hun fruit. Daarnaast hebben deze landen het geografische voordeel van een gunstige klimaat en de ligging op het zuidelijk halfrond. Hierdoor teelt men in het tegengestelde seizoen van landen op het noordelijk halfrond.
Chileens fruit wereldwijd
Chili exporteert relatief veel verschillende soorten fruit, zoals druiven, appels, blauwe bessen, kersen, kiwi's, avocado's en citrus naar bestemmingen over de hele wereld. Daarbij profiteert deze fruitgigant sterk van de opkomende Aziatische markt. Spanje en de VS zijn weliswaar grotere fruitexportlanden dan Chili, maar exporteren vooral naar buurlanden binnen respectievelijk de EU en de NAFTA.
Spanje is het meest dominante fruit exporterende land in de EU, vooral met citrus (zie Figuur 2). Italië is relatief sterk in de export van druiven en appelen. De grootste producent en exporteur van appels binnen de EU is Polen. Dat geldt niet alleen voor verse appels, maar ook voor appelsap. Sinds de Russische boycot is Wit-Rusland de grootste bestemming van Poolse appels geworden.
Bananenhandel: van boot naar container
Het meest gegeten en verhandelde fruit ter wereld is al sinds jaar en dag de banaan. Ecuador, Guatemala, Costa Rica, Colombia en de Filipijnen zijn de belangrijke exportlanden van bananen. De VS, Duitsland en Rusland zijn de grootste importlanden. De stroom bananen die van Ecuador naar de EU gaat is ongeveer even groot als de stroom naar Rusland.
België doorvoerland, Nederland maakt inhaalslag
België is het grootste doorvoerland van bananen in Europa, maar de Nederlandse havens zijn in de afgelopen jaren aan een opmars bezig geweest. Dit heeft deels te maken met de toegenomen containerisatie: in plaats van complete schepen vol bananen worden steeds meer bananen in containers vervoerd. Met containers is er meer flexibiliteit in transporthoeveelheden en in keuze van havens. Hier profiteert Nederland van.
Nederlandse importeurs met groot netwerk hebben beste papieren
Voor Nederlandse fruithandelsbedrijven bestaan er verschillende factoren die de gunstige doorvoerpositie bepalen. Denk aan goede relaties met bedrijven in de herkomstlanden, efficiënte havens, goede infrastructuur en soepele handelsvoorwaarden binnen de EU. De Brexit zal afhankelijk van de uitkomsten van de onderhandelingen vooral Nederlandse exporteurs van peren en zachtfruit in meer of mindere mate raken. Een andere uitdaging vormt de groeiende markt buiten Europa. Doordat opkomende markten als China en India steeds meer fruit importeren, neemt de beschikbaarheid van fruit voor de Europese markt af. Hierdoor kan inkopen vanuit overzeese gebieden dus complexer of duurder worden.
Blik op de toekomst
De Rabobank verwacht dat de wereldwijde handel in fruit zal blijven groeien. Daar zijn meerdere oorzaken voor. Denk bijvoorbeeld aan de bevolkings- en welvaartsgroei in grote delen van de wereld, de groeiende jaarrond vraag naar 'nieuwe', betere en andere producten die niet in eigen land geteeld kunnen worden. Daarnaast worden teeltmethodes, koudeketens, bewaring, verpakking en transport steeds duurzamer, waardoor verdere globalisering voor de hand ligt. Mogelijke bedreigingen voor de internationale handel zijn ziektes die op grote schaal kunnen uitbreken, zoals schimmelziektes in de bananenteelt, en handelsbelemmeringen door bijvoorbeeld politieke spanningen.
Nederland
De positie van Nederland als productieland in het mondiale speelveld is miniem. Voor telers in Nederland betekent dit dat men zich zoveel mogelijk zal moeten blijven richten op de productie van hoogwaardige onderscheidende fruitsoorten en het leveren van toegevoegde waarde en diensten voor de lokale markt. Denk daarbij aan bewerkt fruit, nicheproducten, fruit voor nieuwe afzetkanalen (snackboxen, maaltijdsalades) en voorverpakte fruitsnacks.
Voor de vele fruitimporteurs in Nederland blijft vanwege de havens een rol weggelegd in het inkopen van fruit voor het Europese achterland. De groei hiervan zal echter afnemen door meer rechtstreekse export naar andere EU- lidstaten en door sterke groei van de fruitvraag in opkomende markten in Azië en het Midden-Oosten. Voor fruitimporteurs is het daarom zaak om waarde toe te blijven voegen aan leveranciers én afnemers.
Bron: Rabobank
World Fruit Map 2018