Tholen – Aan het begin van de 24ste Witlof Biënnale regende het cijfers over productie, verkoop en consumptie in de belangrijke producerende en consumerende landen. Hoewel witlof in België, Nederland en Frankrijk nog altijd in de top tien van meest gekochte groenten voorkomt, komt uit de analyses van het GroentenFruit Huis een dalende trend in consumptie naar voren door een vergrijzend publiek. Behalve in Italië, in de periode 2007-2016 steeg de consumptie van witlof (inclusief radicchio) met 71%.
Te beginnen met de marktcijfers van Nederland, Duitsland, België en Frankrijk. Voor alle landen geldt dat de productie van witlof ten opzichte van 2014 is gestegen. Met een productie van bijna 155.000 ton witlof per jaar op 7.350 ha, is Frankrijk de grootste producent van witlof. Gevolgd door Nederland met bijna 52.000 ton en een teeltareaal van 1.630 ha. België produceert ongeveer 29.000 ton en Duitsland 14.000 ton. Daarbij is er sprake van grote verschillen in verpakkingsmethoden. Duitsland en Frankrijk verpakken respectievelijk 90 en 85 procent van de witlof in flowpack, het restant wordt los verkocht. In Nederland is de verhouding nagenoeg gelijk en in België wordt het grootste deel juist los verkocht.
Grootste bedreiging vormt de dalende consumptie. Fransen zijn de meest trouwe witlofeters. Zij plaatsen witlof op een derde plaats in de Top-10 van meest favoriete groenten. In België staat witlof op plaats 4, in Nederland op plaats 8 en in Duitsland komt witlof pas op de 30 plaats voor. Daarbij zijn er grote onderlinge verschillen in de manier waarop witlof wordt geconsumeerd. In Duitsland vooral in salades in combinatie met paprika, komkommer, appel en dressing. In Nederland in combinatie met aardappelen, ham of kipfilet.
Een internationaal gezelschap van ruim 160 personen was bij elkaar in het Turfschip in Etten-Leur voor de Witlofbiënnale 2018. De biënnale vindt eens per twee jaar plaats in een van de belangrijkste producerende landen. Het thema was Witlof in 2030. Door de sprekers werden zorgen geuit over de daling van de consumptie, bedrijfsopvolging en het aantrekken van voldoende opgeleid personeel. Elk witlof producerend land toonde het economisch overzicht.
Nederland
Dirk Spruit, teler en bestuurslid van Witcop liet zien dat er consolidatie plaatsvindt. Ieder jaar wordt meer witlof geteeld (schatting 2018: 51.757 ton hydrocultuur), door een kleiner aantal telers (60). Het aantal biologische telers (7) is wel gestegen, net als de productie (ong. 825 ton in 2018). Witcop verwacht verdere groei in bio, in 2030 is 25% van de witlofproductie biologisch. Ook verwachten zij dat consolidatie en ketenintegratie verder doorzet waardoor witlof voor de vrije markt rond 2030 is verdwenen. Marges staan onder druk, de gemiddelde prijs van witlof voor telers ligt sinds 2016 op 72 eurocent, flink lager dan in andere witlofproducerende landen. De prijs bij de retail steeg in die jaren van 1,70 naar 1,81 euro en ligt ook lager dan in de buurlanden. Witlofexport ligt sinds 2016 rond 32%. De verhouding flowpack-dozen is 45% tegen 55%.
Duitsland
In Duitsland vindt de afzet van witlof voornamelijk plaats via de 5 grote discount retailers, zei Fritz Boss, voorzitter van de verenging van witlofproducenten in Duitsland. 90% wordt dan ook in flowpacks verkocht. De prijzen zijn niet slecht vindt hij, de gemiddelde telersopbrengst is 1,25 euro per kilogram, retailers ontvangen gemiddeld 2,35 euro per kilo. De geschatte productie van witlof in 2018 ligt op 14000 ton hydrocultuur en 400 ton bio. 80% van de afzet gaat via het retailkanaal.
Frankrijk
Frankrijk is de grootste witlofproducent met naar schatting een productie van 154 350 ton in 2018 (hydrocultuur) en 1200 ton biologische witlof. De productie van biologische witlof stijgt (+200 ton ten opzichte van 2016) maar het is meer dan er geconsumeerd wordt. “Het is nog best lastig om biologisch product af te zetten”, zei Catherine Descourcelle, president van APEF. Ook wordt er meer dan in de buurlanden nog traditioneel reguliere witlof in de grond geteeld (2600 ton). “We moeten ons focussen op de consumptie van witlof”, zei hij. “In januari, februari, maart, de maanden met grote producties staat de consumptie onder druk.” Frankrijk stopt enkele miljoenen in de promotie van witlof om de consumptie te stimuleren. Ook vindt hij het zorgelijk dat het aantal telers vergrijst en daalt (-65 ten opzichte van 2013). Het imago van witlof moet verjongen, vindt hij. Positief is dat de marges verbeteren. Verkoop in flowpak is 85% van de markt, telers ontvangen 1,18 euro per kilo en retailverkoop ligt gemiddeld rond 2,17 euro. Het aandeel export is laag, 8%. Verkoop van witlof vindt vooral via de retail plaats (86%).
België
In tegenstelling tot Nederland is er in België geen sprake van ketenintegratie, zei Maarten de Moor, directeur LAVA. De productie van hydrocultuur witlof (geschat op 32 202 ton) zal in 2018 11% lager uitvallen dan in 2016. De productie van regulier witlof in de grond ligt op 1948 ton. Bio is een duidelijke trend, in 2018 ligt de productie met 258 ton 17% hoger dan in 2016. Ook roodlof (32 ton in 2018) zit in de lift met een stijging van 26%. Witlof wordt nog vooral in dozen verkocht (84% van de markt). De gemiddelde retailprijs voor flowpack is in België 2,32 euro, waarvan de teler gemiddeld 1,25 euro voor ontvangt. Fors meer dan in 2016 toen die prijs nog op 0,93 cent lag. De bulkprijs is stabiel gebleven (0,75 cent/kg). De verdeling van de markt tussen retail - tussenhandel - export is 58% - 11% - 31%.