De Spaanse provincie Almería lijkt zijn tomatenareaal te verkleinen, en niet alleen vanwege problemen met plagen, zoals Tuta absoluta. "Ook al wordt het tegenovergestelde beweerd, de concurrentie vanuit Marokko groeit en de wettelijk vastgestelde importlimieten worden niet altijd gerespecteerd. Tegelijkertijd concurreert de Nederlandse teelt in verwarmde kassen met kunstmatige verlichting met de Spaanse tomaat. Kastomaten zijn qua kosten niet te vergelijken met de tomaten uit Spanje, waarvan de teelt erg arbeidsintensief is", stelt Javier Díaz Sánchez, algemeen directeur van Agroiris.
Javier Díaz Sánchez, algemeen directeur van Agroiris
Het telen in verwarmde kassen levert een duidelijk voordeel op als het gaat om de opbrengsten, zo stelt Díaz Sánchez. En Almería klaagt over de concurrentie. Bovendien heeft de provincie te maken met logistieke belemmeringen in verband met het vervoer vanwege de geografische situatie. Ter illustratie stelt Javier Díaz: waar Almería 12 kilo tomaat teelt, bereikt Nederland een oogst van 50 kilo op een even groot areaal. "Dit verschil is beslissend op het moment dat de prijzen vastgesteld worden. Aanbod en vraag zijn beter te beheersen met grote volumes en massaal transport. Momenteel wil de klant 90% van de keten controleren van de verpakking tot het transport."
Paprika wint terrein
“Voor paprika is de concurrentie minder sterk aangezien het product hogere temperaturen nodig heeft, met name 's nachts. Als de paprika in kassen geteeld wordt, is het niet rendabel om gedurende de nachturen in verwarming te investeren, vandaar dat Nederland geen interesse lijkt te hebben om dit gewas op hetzelfde niveau als de tomaat te gaan telen", legt Javier Díaz uit.
Volgens Javier Díaz is de afzet van paprika gecompliceerd vanwege de variëteit aan kleuren en maten en de grote kwaliteitsverschillen. Bovendien heeft een stijging van het volume een directe invloed op de prijzen. "Zodra supermarkten meer aanbod ontvangen, verlagen ze de prijzen. Uiteindelijk is de retailer, en niet de consument, onze klant. En als er eenmaal een precedent van lage prijzen is, is het moeilijk om terug te keren naar de oorspronkelijke prijs".
Volgens Díaz zijn de Lamuyo of Clovis paprika's en de Italiaanse paprika's de rassen waarnaar de vraag in Spanje het grootst is. Voor de export zijn dit de rode en gele California paprika's, die duidelijk de plaats innemen van de groene. En hoewel de California nog steeds 80% van de markt vertegenwoordigt, zijn rassen als de Sweet Palermo of mini Tribelli in opkomst. Van andere variëteiten, zoals de witte paprika, is de afzet in Spanje ondenkbaar, terwijl deze paprika in Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Polen en Zwitserland wel aftrek vindt.
Mini Tribelli
“Start van het seizoen met rampzalige prijzen”
De algemeen directeur van Agroiris vertelt dat het seizoen van vroege paprika's dit jaar eerder begonnen is met rampzalige prijzen: "De nachttemperaturen zijn nog niet laag en Almería heeft een te grote vroege paprika-oogst. Deze overgangsperiode tussen seizoenen is beroerd vanwege de overlap met Nederland en Polen. Er staan ons één tot twee moeilijke weken te wachten".
"De ruimte voor de export naar de VS, waar sommigen het over hebben, is ook niet reëel. Mexico blijft de VS bevoorraden en er is over het algemeen alleen ruimte tussen januari en maart. Als we zouden kunnen concurreren, zou dat alleen met de noordelijke regio zijn. Het is waar dat de orkanen van vorig jaar de Mexicaanse teelt hebben aangetast, waarmee er mogelijkheden voor Europa geopend werden. Dat waren echter uitzonderlijke omstandigheden", stelt Javier Díaz.
Nieuwe markten voor paprika?
Ook in Azië zullen zich geen markten openen: de landen daar verbouwen het product zelf. China teelt zelfs meer dan Spanje.
“Het Russische veto, de groeiende teelt in Mexico, en nu de Brexit, hebben het aantal markten teruggebracht. Als we daarbij bedenken dat Italië, Marokko en Polen (in het voorjaar en de zomer) hun seizoenen uitbreiden, zal de Spaanse markt mogelijk verkleind worden", waarschuwt Javier Díaz. "Polen breidt zijn kassen bovendien uit. En de temperatuurstijging, als gevolg van klimaatverandering, vergemakkelijkt de teelt en vergroot de oogst".
Komkommers winnen volgens Díaz Sánchez eveneens terrein van tomaten, maar de prijsvariaties voor dit product zijn groot, vanwege het feit dat het product elke twee tot drie dagen geoogst moet worden, hetgeen van invloed is op de balans tussen vraag en aanbod.
De teelt van courgette is kwetsbaar. "Na de crisis vanwege het New Delhi virus, dat tot 50% van de oogst uitroeide, is het areaal niet meer gegroeid. De oogst is echter wel toegenomen, dankzij de introductie van nieuwe variëteiten en het gebruik van beter uitgeruste kassen. Hierdoor is er toch sprake van een stabiele teelt."
Aubergine blijft een stabiel product. "Rusland was een grote consument en sinds het veto is de markt niet meer gegroeid, maar er is evenmin sprake van krimp."
Nul residu: alternatief voor biologische teelt
Coöperatie Agroiris werkt met drie lijnen: conventioneel, biologisch en nul residu. Volgens de algemeen directeur is deze derde manier van telen een van de meest levensvatbare opties voor telers, aangezien er een minimum aan fytosanitaire producten gebruikt mag worden, terwijl er tegelijkertijd een gezond en duurzaam product gegarandeerd wordt.
"Er is vraag naar biologische producten, maar dit segment is niet enorm groot. Het is te moeilijk, en in sommige gevallen brengt de teler zijn oogst in gevaar", aldus Javier Díaz.
"Het alternatief van nul residu heeft toekomst. Hiervoor hoeven we alleen maar te kijken naar Frankrijk, een van de weinige landen die hier sterk op heeft ingezet en met succes", stelt Díaz. "Het is eveneens een feit dat Almería de nummer één is in de geïntegreerde gewasbescherming en dat dit grotendeels is aangedreven door de paprika".
Volgens de algemeen directeur van Agroiris is er goed werk verricht op het gebied van geïntegreerde gewasbescherming, waarbij agressieve vijanden als trips of witte vlieg onder controle gebracht zijn. "De samenwerking met bedrijven als Agrobío heeft het ons mogelijk gemaakt om bevredigende resultaten te verkrijgen op de lange termijn".
Agroiris heeft 730 leden, een areaal van 1.300 hectare dat volledig in Almería ligt, en zes gespecialiseerde magazijnen voor verschillende producten. Het bedrijf bereikt een oogst van meer dan 200 mln kilo, waarvan 80 mln kilo betrekking heeft op paprika en 40 mln op watermeloen. Verder oogst het bedrijf vijftien mln kilo aan andere meloenen, vijftien mln kilo komkommer, vijftien mln kilo courgette en vijftien mln kilo aubergine. Dit jaar viert de coöperatie zijn 25-jarig bestaan.
Voor meer informatie:
SAT Agroiris
Ctra. Almerimar km1
El Ejido (Almería)
T: +34950489075
[email protected]
www.agroiris.com