Tijdens een conferentie die onlangs gehouden werd op het hoofdkwartier van het Europese Parlement werden parlementsleden uit Spanje, Frankrijk en Portugal geïnformeerd over de huidige situatie van Europese bananen, het zorgelijke verlies van absolute waarde en de verzadiging van de bananenmarkt in de EU.
De aanwezige vertegenwoordigers spraken unaniem hun zorgen uit over de nadelige effecten van preferentiële overeenkomsten voor de import van bananen uit derde landen en gaven aan achter het voorstel te staan om dezelfde fytosanitaire en milieustandaarden te hanteren voor alle productie van binnen en buiten de unie.
Het Directoraat-generaal Handel bevestigde haar voornemen om het huidige tarief van €75/ton voor de import van bananen uit derde landen niet verder te verlagen. Er werd daarnaast geconcludeerd dat er een kwaliteitsverschil bestaat tussen de twee herkomsten en dat het noodzakelijk is om de naleving van maatschappelijke en milieuverantwoordelijkheden in verdragen met derde landen te verbeteren.
De Europarlementariërs spraken hun steun uit voor een eerlijke marktregulering ter vervanging van het bestaande stabiliseringsmechanisme, dat niet effectief is gebleken. Ook willen zij verplichten dat voor de import van tuinbouwproducten van buiten de EU dezelfde standaarden gaan gelden als waar Europese telers aan moeten voldoen, met name met betrekking tot de toepassing van fytosanitaire producten. Hiermee zou een einde moeten komen aan de huidige oneerlijke concurrentie waar de sector mee te maken heeft. Daarnaast werd er gesproken over het recht van Europese consumenten op transparante informatie over de verschillen tussen de productiemodellen in de EU en derde landen en de invoering van een etiket waarop de herkomst van importproducten duidelijk is aangegeven.
Met deze wet bevestigen de Europese Commissie, Raad en Parlement eveneens dat zij indien nodig maatregelen zullen nemen om het voortbestaan van de sector te garanderen als de import van bananen leidt tot een verdere verslechtering van de positie van Europese bananentelers.
Domingo Martín Ortega, voorzitter van ASPROCAN, liet weten blij te zijn met de steun van de Europese vertegenwoordigers. "Als men bedenkt met welke uitdagingen Europese bananentelers dagelijks worden geconfronteerd, dan is het cruciaal dat Europese instellingen het voortbestaan van de sector garanderen. We moeten realistische mechanismen invoeren voor deze sector die van groot sociaal en economisch belang is. We strijden voor een eerlijker speelveld ten aanzien van onze concurrenten."
Bananenteelt in ultraperifere gebieden van Europa: Een drievoudige uitdaging op economisch, maatschappelijk en milieugebied
Europa teelt en vermarkt ongeveer 700.000 ton bananen volgens Europese standaarden, die tot de strengste ter wereld behoren. De bananensector in de ultraperifere regio's gaat nog een stapje verder en voldoet aan zeer strenge zelfopgelegde milieu-eisen. In minder dan 15 jaar tijd is het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen dankzij deze teeltpraktijken met 75% gereduceerd. Het doel is om tegen 2025 het gebruik met nog eens 50% terug te brengen.
Naast deze milieustandaarden levert de Europese bananensector 40.000 banen op (zowel direct als indirect) en genereert zij meer dan €500 mln aan netto-BNP. Dit is een garantie voor de continue ontwikkeling van landelijke gebieden in deze regio's, waar volgens beste teeltpraktijken bananen worden geteeld.
Liberalisering Europese markt is een bedreiging voor Europese telers
De Europese markt, die jaarlijks 6,5 mln ton importeert, is de grootste bananenimporteur ter wereld. Zo'n 75% van de bananen wordt uit landen in Latijns-Amerika geïmporteerd. Derde landen hoeven echter niet aan dezelfde maatschappelijke, fytosanitaire en voedselveiligheidseisen te voldoen als Europese teeltgebieden. Hierdoor is er sprake van oneerlijke concurrentie voor derde landen die grote hoeveelheden fruit afzetten op de toch al verzadigde Europese markt en aan wie aanzienlijke tariefconcessies worden verleend, hetgeen op de korte termijn een bedreiging vormt voor het voortbestaan van de Europese bananensector.
De verlaging van het importtarief heeft geleid tot een toename van de import van goedkope bananen. De voortdurend groeiende aanvoer van bananen naar de EU-markt heeft tot overaanbod geleid. Als gevolg hiervan zijn de prijzen gedaald. Tussen 2015 en 2018 daalde de prijs van een doos bananen met 15% van €14,10 naar €11,90.