Precies op de grens van Limpopo en Mpumalanga bevindt zich een gebied dat ideaal is voor de citrusteelt. Katlego Sitrus teelt hier de Navelrassen Bahianinha, Palmer, Cambria, CaraCara, Midknight en Turkey, evenals Lavalle Valencia's, Valley Gold-mandarijnen en Eureka-citroenen.
De boomgaarden van Katlego Sitrus gezien vanuit de lucht (Alle foto's van Katlego Sitrus)
Vanaf 2020 is het bedrijf van plan om te starten met de export van haar 'ChemFree' Palmer Navels en Delta en Lavalle Valencia's, die niet behandeld zijn met chemicaliën en uitsluitend van een natuurlijke waslaag zijn voorzien.
"Ieder jaar planten we weer nieuwe rassen aan in onze boomgaarden en ons nieuwste ras in Cambria. We zijn zeer enthousiast over deze Navelsinaasappel," zegt Anné Pretorius van Katlego Sitrus. Ze merkt op dat de uitbreiding enorm grote investeringen met zich meebrengt die pas na vier jaar, wanneer de eerste redelijke aantallen kunnen worden geplukt, worden terugverdiend. De eerste mandarijnenoogst (Valley Gold) zal volgend jaar plaatsvinden en dat is een ander spannend vooruitzicht.
"We vermarkten 95% van ons citrus zelf maar maken gebruik van exportbedrijven voor de export van een klein deel van onze oogst naar markten waar we nog geen geschikte importeur hebben kunnen vinden," zegt Anné. "Het is een waardevolle les geweest om zelf de controle over de export te nemen en we raden dit ook andere telers aan, al is het maar voor een deel van hun oogst."
Ze geeft toe dat gedurende het eerste seizoen het vermarkten van de eigen oogst een hele uitdaging was maar dankzij goed advies van de sector is het wel gelukt. Inmiddels vermarkt het bedrijf al negen jaar haar eigen oogst waarvan zo'n 80% wordt geëxporteerd. "We telen premium fruit en hebben een goede naam."
"De citrussector is enorm dynamisch en varieert van seizoen tot seizoen. Het is dan ook belangrijk om de totale kostenketen goed in de gaten te houden om financieel gezond te blijven. Moeilijke jaren horen er nu eenmaal ook bij en de volgende oogst is altijd de beste!" Ze voegt eraan toe: "Voor het seizoen 2020 hebben we wat innovatieve oplossingen geïmplementeerd om de koudeketen te verbeteren om problemen als gevolg van oponthoud in de haven te voorkomen. Tegelijk zorgen we zorgen we op deze manier ook beter voor ons fruit."
Concurrentie van Egypte en Spanje tot Valencia-seizoen aanbreekt
Het afgelopen seizoen behoorde tot de lastige maar het bedrijf was toch erg tevreden met de maten van het fruit voor haar beste markten, die beter waren dan in 2018. Anné merkt op de aantallen echter niet zo groot waren als waar zij had gehoopt.
"Internationaal stonden markten onder enorm veel druk vanwege de aanvoer van product uit Egypte en Spanje dat tot ons Valencia-seizoen aanbrak ruim beschikbaar bleef."
Zeggen dat er voor vroege Navelrassen zoals Bahianinha geen plaats meer is op de internationale markt is een overhaaste bewering, zegt Anné en ook een voorbarige. "Het is een handsinaasappel (Navel) die het op moet nemen tegen een perssinaasappel (Valencia) bij aanvang van het seizoen en we zijn van mening dat er voor fruit van goede kwaliteit altijd ruimte op de markt is."
Ze beklaagt zich over de voorkeursbehandeling van fruit op basis van de externe kwaliteit. "Het blijft verbazingwekkend dat ondanks dat iedereen weet dat de smaak van fruit (en dan in ons geval sinaasappelen) niets te lijden heeft van oneffenheden op de schil of dat een lichtgele schil betekent dat een vrucht nog niet goed rijp is. Toch dienen afnemers hierover nog altijd klachten in."
Ze vervolgt door te vertellen dat het noodzakelijk is om meer moeite te steken in het zo efficiënt mogelijk vermarkten van het fruit om te vermijden dat fruit doorgestuurd moet worden naar de sapindustrie, waar de prijzen laag zijn en de teler slechts een fractie van de inkomsten ontvangt.
In Vietnam at ze een schijfje sinaasappel met een groene schil dat ter garnering diende. Het smaakt zoet ondanks de kleur van de schil. "Eindgebruikers moeten nu toch eindelijk wel weten dat oneffenheden of schilkleur niets zeggen over de interne kwaliteit van het fruit?"
Vorig jaar automatiseerde het bedrijf haar pakstation en verhoogde het haar capaciteit naar 200 ton per dag. Tegelijkertijd besloot het bedrijf te stoppen met het verpakken van haar fruit met als prettige bijkomstigheid dat de kosten voor het koelen afnamen. Het blijkt dat verpakkingen een groot effect hebben op de snelheid waarmee het fruit een bepaalde temperatuur bereikt. Bovendien wordt op deze manier op verpakkingsmaterialen bespaard.
Door niet meer te verpakken, zijn de kosten voor het koelen gedaald en is het gebruik van verpakkingsmateriaal gereduceerd.
Inkomsten uit citrus terug geven aan de gemeenschap
De school op het bedrijf ligt Anné na aan het hart. In Zuid-Afrika was het altijd gebruikelijk om voor kinderopvang en basisonderwijs voor de kinderen van de werknemers te zorgen op het bedrijf zelf. Anné legt uit dat medewerkers er in toenemende mate de voorkeur aan geven om in de stad te wonen. Op Katlego Sitrus is er nog steeds een crèche 'Lesidi Day Care' voor de kinderen van werknemers en uit de omgeving. De piepkleine basisschool telt zeventien leerlingen.
Anné is van mening dat een kind het best in een dorp opgroeit. Ze houdt de vooruitgang van de 177 kinderen die sinds 2012 ingeschreven waren bij de non-profit organisatie Lesidi Day Care nog altijd bij. Helaas valt de crèche buiten de verantwoordelijkheid van het ministerie van Onderwijs zodat zij geen gebruik kan maken van het officiële leerlingenvervoer voor de kinderen die de crèche bezoeken.
De 'afgestudeerden' van Lesidi Day Care
Daarnaast worden er excursies naar het bedrijf georganiseerd zeker wanneer er geplant wordt. De voornaamste reden voor het aanbieden van de dagopvang is echter dat werknemers erop kunnen vertrouwen dat hun kinderen in goede handen zijn, ook tijdens de schoolvakanties.
De kosten om deze faciliteiten te runnen, zetten de financiën van het teeltbedrijf extra onder druk, vandaar dat er ook fondsen geworven moeten worden. Toch is Anné van mening dat ze een verschil maken in het leven van lokale kinderen. Ze wil niet dat zij gaan behoren tot de 60% van de Zuid-Afrikaanse jongeren die hun schoolopleiding nooit afmaken.
Voor meer informatie:
Anné Pretorius
Katlego Sitrus
Email: [email protected]
http://www.katlego.co.za
http://www.lesedidaycare.co.za