De conveniencemarkt is een groeiende markt voor de Nederlandse ui, zo stellen De Groot en Slot. De consument kiest steeds vaker voor gemak boven de traditionele ui in het netje. De vraag naar rode uien stijgt licht. De markt voor specialities als sjalotten is in Nederland klein.
"De ui heeft een moeilijk jaar achter de rug", zegt inkoper Cees Leijten van Bakker Barendrecht, strategisch partner van Albert Heijn in groenten en fruit. Hij vertelt dat de kleinere sortering zorgde voor een lagere verkoop en een minder mooi winkelbeeld. "Door de kleinere sortering zitten er meer uien in een netje. De consument kan dan langer met zijn uien doen. Op het moment dat we overgingen op de nieuwe oogst (grotere sortering) is de verkoop van uien weer gestegen."
Leijten ziet de verkoop van onbewerkte uien in supermarkten over een langere periode licht dalen, vooral wat betreft gele uien. Een belangrijke reden dat het volume (gemeten in kilo’s) daalt, is dat supermarkten veel meer kleinere verpakkingen verkopen, van een kilo of kleiner, legt de inkoper uit. Het volume in rood neemt iets toe, hoewel het areaal sterker groeit dan we in de verkoop van onbewerkte uien voor de retail zien, stelt hij. Het aandeel witte en zoete uien is klein ten opzichte van de totale uienmarkt. De sjalot is een moeilijk product om aan de Nederlandse consument te brengen, aldus Leijten. "Consumenten weten niet goed wat ze ermee moeten en de sjalot is duurder dan de gewone ui."
Sommige retailers verkopen ook roze uien. Daar zien we wel potentie in, zowel voor de Neder- landse supers als voor export, zegt Leijten. "De roze ui kan een groot volume in Nederland worden, maar ook een bedreiging voor de sjalot vormen. Doordat de markt van roze uien klein is en gereguleerd wordt door een paar partijen, is het lastig om dit product groot te maken."
Verspakketten
De consument kiest vaker voor gemak, aldus Leijten. Hij wijst op de verspakketten in de supermarkt. "Door deze pakketten raakt de consument gewend om uien te gebruiken", zegt hij. "Nederland heeft een laag consumptieniveau van uien in vergelijking met andere landen. Deze pakketten helpen mee om de consument te inspireren uien te gebruiken. We hebben voor de verspakketten een grotere behoefte aan grovere uien, met een maatsortering van zestig tot tachtig millimeter. Grotere uien hebben een betere uitstraling in een pakket en de consument snijdt liever één grote dan twee of drie kleinere uien."
Een van de trends voor de komende jaren is de verpakking van uien, zegt Leijten. Dat wordt een belangrijk thema, verwacht de inkoper van Bakker Barendrecht. "De uiennetjes worden van plastic gemaakt. Albert Heijn heeft zich als doel gesteld het gebruik van plastic de komende jaren met 25 procent te reduceren. Het probleem met de netjes is dat deze niet honderd procent recyclebaar zijn. De sluiting is van ijzer, dus als de consument het plastic gaat scheiden, wordt de verpakking er toch uitgefilterd. De oplossing ligt in het dicht smelten van de verpakking of plastic sluitingen."
Het gebruik van plastic verpakkingen is een maatschappelijke discussie die we over de hele linie zien, besluit Leijten. Dat vraagt om een gezamenlijke ketenaanpak, waarbij alle ketenpartners betrokken worden. De losse verkoop van uien is volgens hem geen duurzame oplossing, omdat de afboekingen hoger zijn en de verkopen lager. Leijten ziet ook geen heil in alternatieven als papier of karton. Dat is niet per definitie duurzamer en de kosten in de keten gaan omhoog, omdat distributie en verpakken minder efficiënt zijn, stelt hij.
Geschilde uien
Het koopgedrag van consumenten wereldwijd verandert continu door diverse trends. Dat is duidelijk zichtbaar in zijn voorkeur voor voedsel en de bereiding daarvan, aldus directeur Toon Snepvangers van Snebo, met vestigingen in Nederland en Polen. De markt voor versneden en geschilde uien neemt mondiaal toe, zegt hij. Snebo levert halffabricaat aan de industrie en groentesnijderijen, zoals uienblokjes, -snippers, -schijfjes en -ringen. Er wordt bij Snebo 650 ton gele uien, zestig ton rode uien en vier ton sjalotten per week versneden. In Polen worden ook vriesverse halffabricaten gemaakt.
Snebo is sinds 1979 actief in de uienverwerkingsindustrie. In die veertig jaar is er veel gebeurd qua voedselgemak, weet Snepvangers. 
"Aanvankelijk maakten we producten voor de diepvriesindustrie, op een gegeven moment is daar de versmarkt bijgekomen. Dat vereist meer aandacht voor kwaliteit. We leveren aan de Benelux, Duitsland, Polen en het Verenigd Koninkrijk. De Nederlandse consument is koploper in voedselgemak. Als je in Nederland en Duitsland de groenteschappen in de supermarkt vergelijkt, zie je een wereld van verschil. Het eetpatroon van Duitsers is anders, maar de verwachting is dat onze oosterburen ook steeds meer voor gemak gaan kiezen."
Volgens Snepvangers zit er een groei in de markt van geschilde uien, vooral in speciale producten. Het gaat hier om blokjes, schijfjes en ringen voor de voorgesneden groentepakketten. Die pakketten worden steeds mooier en luxer, aldus de directeur. "Neem de rode ui. Je merkt dat die toeneemt qua afzet in zomersalades. In deze salades wordt meer rood verwerkt om de klant te lokken met kleur in het pakket. Andere trends zijn biologisch geschilde uien of uien met het Milieukeur. De consument wordt veeleisender, maar het loont wel."
Nul tolerantie
Over veeleisend gesproken: de eisen die aan de uien voor de schillerij worden gesteld, zijn hoog, benadrukt Toon Snepvangers. "Het moet allemaal perfect zijn. We schillen grote uien, met een maatsortering van 60 tot 110 mm. De tolerantie is nul, als er een klein bruin plekje op de ui zit, kunnen we die niet gebruiken. Dat vergt nogal wat inzet. Bij het schillen hebben we een derde verlies, dat gaat naar een vergister, die er stroom mee opwekt. Daarnaast hebben we een kast vol met certificaten: Milieukeurmerk, Skall, noem maar op."
Snepvangers besluit: "We maken een dagvers product, met een houdbaarheid van vijf dagen. We weten van tevoren niet hoeveel product er nodig is. Er worden wel prognoses gemaakt, maar dat zegt niets. Als het koud wordt, kan het zomaar zijn dat er veel vraag naar hutspot komt. Er gaan bijvoorbeeld ook veel uien in mosselgroente. Je weet echter nooit of dat aanslaat of niet. Ook dat is trendgevoelig: in België is de consument er gek op, in Nederland wordt het nauwelijks gegeten."
Bron: De Groot en Slot
Uien in supermarktschap: