Tholen - Er vallen zo langzamerhand ook in de glasgroenteteelt rake klappen vanwege corona. Tot vorige week leken de tomatentelers daarbij nog redelijk buiten schot te blijven, maar het hamstereffect dat resulteerde in hogere prijzen is inmiddels voorbij.
De komende weken zal de markt onder druk komen te staan, overigens niet enkel in tomaat. Deels een jaarlijks terugkerend fenomeen, maar corona gooit daarbij zeker extra roet in het eten, aldus Arie Middelburg van GreenMatch over de actuele marktsituatie specifiek in tomaat.
Marokko snel weggevallen
De prijzen hielden de afgelopen tijd, zo leert ook een blik op het Europese tomatendashboard dat op 20 maart een update kreeg, minimaal gelijke tred met het vijfjarig gemiddelde en de handel liep op het oog goed door, zelfs in Italië en Spanje, nochtans twee grote tomatenproducerende landen die in lockdown zijn.
Alleen Marokko zou als kind van de rekening kunnen worden aangemerkt op basis van onderstaande cijfers, al dreigt de markt in alle Europese landen nu flink opgeschud te worden en komen de prijzen overal onder druk. "Marokko is veel sneller weggevallen qua producties dan normaal en mede daardoor gingen de prijzen tijdelijk ook even de lucht in. Maar dat is nu klaar."
Effect op tomatenmarkt komt trager door
Dat corona ook een effect op de tomatenmarkt zou hebben, kon eigenlijk niet uitblijven. "In tomaat lijkt het alleen allemaal wat trager te gaan", aldus Arie. "De programma's richting de retail wegen in tomaat wat zwaarder door. Maar nu de producties flink toenemen, overigens is dat gebruikelijk voor de tijd van het jaar, neemt de druk op de markt toe."
De retail focust zich in eerste instantie op de gebruikelijke programma's, weet Arie. "Zij kopen bij waar nodig en dat gebeurde dus zeker toen er zeker vorige week flink gehamsterd werd. De prijzen namen daardoor toe (en dus verbaast het Arie dat dat (nog) niet in de onderstaande Europese cijfers is terug te zien).
Maar er zit een grens aan wat de retail kan afnemen. Je ziet nu al dat zij nog met voorraden zitten en dat er dus minder vraag is. En dan is ook daghandel en horeca nodig en dat is er nu (bijna) niet. Gevolg is dat ik verwacht dat de prijzen, en dat zag je gisteren al, gaan dalen. Dat kan gewoon niet anders in deze marktsituatie."
Daling is ingezet
In sommige gevallen waren de effecten van corona ook al wel zichtbaar vorige week, los van het hamsteren. "Zo bereikten mij uit Spanje geluiden over logistieke problemen vorige week waardoor leveringen werden vertraagd", vertelt Arie. "Arbeidsproblemen in distributiecentra en niet twee maar slechts één chauffeur op een vrachtwagen, dat zorgt natuurlijk voor vertraging."
Inmiddels is dat niet langer aan de orde, vertrouwt Arie ons toe. "Dat kan ook niet, want het gaat over voedsel, dus grenzen moeten toch open blijven."
Arie is er naar eigen zeggen 'niet helemaal gerust op' wat de komende weken gaan brengen. "We zijn relatief hoog begonnen met de prijzen nu de daling lijkt te zijn ingezet. De prijzen liggen nu ongeveer op het niveau van 2019, en dat was al geen best jaar. Maar ik vrees er met corona en stijgende producties wel voor dat de prijzen nog lager zullen worden."
Het complete Europese beeld. Klik hier voor vergroting in het totale rapport.
Een blik op het Europese tomatendashboard, dat op 20 maart een update kreeg, leert dat de gemiddelde Europese tomatenprijs op 102 euro per 100 kilo tomaten ligt, net 1 euro boven het vijfjarig gemiddelde en 6 euro onder de gemiddelde prijs in 2019. Het is een gemiddeld beeld in een segment met heel veel verschillende soorten tomaten en heel veel variabelen die invloed hebben, maar er valt wel het een en ander uit af te lezen.
Lockdown vertaalt zich nog niet in hevige prijsfluctuaties
De tomatenprijzen in Italië en Spanje, beide landen zijn in lockdown, wijken niet echt af van het algemene Europese beeld. Italië, inmiddels twee weken in lockdown, laat over maart een gemiddelde prijs noteren van 1,42 euro per kilo omgerekend. Dat ligt net iets onder de 1,48 van een jaar eerder, maar nog altijd ruim boven het vijfjarig gemiddeld dat uitkomt op 1,09 euro.
Maar heeft corona dan helemaal geen effect op de prijslijn voor Italië? Eigenlijk niet, want in februari was de gemiddelde prijs voor een kilo tomaten nog 1,38, want dus betekent dat er zelfs een lichte stijging te noteren val van 4 eurocent.
Spanje dan. Ook daar een vergelijkbaar beeld. de gemiddelde tomatenprijs is over heel 2020 nagenoeg stabiel met 77 eurocent in januari, 77 eveneens in februari en 76 in maart. Daarmee ligt de prijs in maart nog 1 cent boven het vijfjarig gemiddelde en 5 cent onder de gemiddelde prijs in 2019, maar dat is verre van schokkend te noemen.
Nederland: vooral prijsdaling in trostomaat
Het land waar door de bank genomen de meeste prijsfluctuatie te zien is op het dashboard is Nederland. Hier geen lockdown, wel beperkende maatregelen al moet de teelt buiten spel blijven vanwege het belang dat er aan voedselproductie wordt gehecht. Na 1,40 euro in januari voor een kilo tomaten, 1,28 in februari komt maart uit op 0,98. Dat ligt 11 cent onder het vijfjarig gemiddelde en 4 cent onder de prijzen in 2019 die ook al niet heel hoog waren.
De prijsdaling zich hem vooral in het trostomatensegment. Daar levert Nederland 25 procent in in een maand tijd, 21 cent alleen al van week 8 tot week 11. Overigens noteren alle landen hier verliezen, variërend van de 25 procent in Nederland tot 'slechts' 2 procent in Italië en alles daartussenin. Gemiddeld komt het Europese cijfer uit op een daling van 8 procent in trostomaat.
Nog heftiger is de prijsdaling in cherrytomaten die Spanje laat noteren. Er gaat 33 procent af tussen februari en maart, 19 eurocent alleen al van week 8 tot week 11. Over heel Europa komt men uit op 13 procent prijsdaling.
Plusje voor België in ronde tomaten
Het zijn niet alleen prijsdalingen die genoteerd worden. In het segment ronde tomaten plust België met 24 cent tussen week 8 en week 11, terwijl ook Spanje (+12) en Italië (+7) hier enkele eurocenten stijging laten noteren.
In percentages komt België daarmee uit op 18 procent prijsstijging van februari tot maart, Italië op 3 procent en Spanje op 1 procent.
Import uit Marokko in vroege vrije val
De import in de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk uit het Noord-Afrikaanse land werd van februari op maart meer dan gehalveerd. En dat was anders in deze tijd van het jaar nog niet het geval. Van de 67.459 duizend ton tomaten in februari blijft er in maart nog 28.578 ton over. Een vrije val die normaal pas vanaf maart wordt ingezet en dan ook meer geleidelijk dan nu.
Klik hier voor vergroting in het totale rapport.