Tholen – Iets meer dan een week geleden riep de Vereniging voor Noordwest-Europese aardappeltelers (NEPG) op tot een reductie van het areaal van tenminste 15% voor het seizoen 2021-2022. Dit als noodgreep om de gevolgen van het coronavirus, door onder andere de sluiting van de horeca, in de kiem te smoren. Maar biedt deze noodmaatregel ook daadwerkelijk soelaas? Hoe realistisch is het appèl van de NEPG?
Nederland: Areaalkrimp wenselijk
Vanuit de Nederlandse handel is men erg terughoudend om op de gewenste areaalkrimp te reageren. Wie wel een reactie wil geven, is Keimpe van der Heide, bestuurslid van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) en voorzitter van de Producentenorganisatie Consumptieaardappelen (POC). Hij noemt het NEPG-advies verstandig. "Ook uit onze berekeningen komt dat een daling van 15% van het areaal wenselijk is. Aan het eind van seizoen 2019/20 zijn aardappelen voor 3 à 4 cent weggegaan. Daar kan niemand aardappelen voor telen. Ik verwacht dan ook zeker dat het areaal zal gaan dalen. Of dat ook daadwerkelijk met 15% zal gaan gebeuren, is afwachten. Een dergelijke krimp heeft forse impact op de aardappeltelers, maar van aardappelen telen voor verlies wordt ook niemand beter. Je hebt bij een areaalkrimp van 15% nog geen garantie op een opleving van de marktsituatie, maar de kans wordt er wel een stuk groter op. Uiteindelijk zijn het vooral de weersomstandigheden die de opbrengst bepalen, maar het weer heb je als teler niet in de hand en het areaal wel. Wat nog enigszins positief kan uitwerken is dat de graanprijzen veel hoger zijn dan afgelopen jaren."
België: Verstandig om areaal in te perken
Volgens Geoffrey Delbaere van Warnez Potatoes uit België is een areaalkrimp van 15% wenselijk. “Aardappelen worden geplant in februari-maart, op dat moment was corona nog niet zo pertinent aanwezig, een paar weken/maanden later zette het virus de hele markt voor industrieaardappelen zwaar onder druk. Omwille van de lockdown voor horeca en het annuleren van grote evenementen was het aanbod veel groter dan de vraag, waardoor de prijzen heel erg onder druk kwamen te staan. Zoals het er nu naar uitziet zijn we nog niet verlost van het virus, waardoor het verstandig is om het areaal in te perken.”
“Belangrijk om te weten is dat Warnez 95% van zijn aardappelen aan de retail levert en dat die markt zelfs licht stijgende is aangezien meer mensen van thuis uit koken. Ons areaal van tafelaardappelen zal het komende seizoen dus zeker niet dalen. De oproep is meer bestemd voor de telers die aardappelen telen voor de verwerkende industrie. Er zal een daling ook voor de leveranciers van tafelaardappelen voor de horeca noodzakelijk zijn. We merken toch dat er soms overlap is tussen de verse en verwerkende aardappelmarkt. Frietaardappelen die niet meer aan de industrie worden verkocht, belanden op de vrije markt waardoor de prijzen zakken. Aangezien wij bij Warnez vooral werken op basis van contracten met onze telers hebben deze lage prijzen in de vrije markt een grote impact”, aldus Geoffrey.
Duitsland: Areaalkrimp is nodig, maar wel rond 10-12%
De oproep van de NEPG werd voorgelegd aan Karl-Josef Dammer, bedrijfsleider bij het Duitse aardappel-handelshuis Weuthen. In zijn algemeenheid staat ook hij voor het terugschroeven van de Europese aardappelteelt in deze crisistijd. "Zo snel als de vraag nu verdwenen is, komt deze echter ook weer terug. We hebben het wel over aardappelen die vanaf juli 2021 worden geoogst. Hoe het coronavirus zich tegen die tijd ontwikkelt, is momenteel nauwelijks in te schatten. Het zijn ook deze aardappelen, die we nog tot in de zomer van 2022 nodig hebben. Om die reden vraag ik me af of dit nu het juiste advies is."
Dammer is er daarnaast van overtuigd, dat het areaal komend jaar ook zonder deze rigoureuze maatregel gereduceerd zou worden. "Vooral telers in gebieden die ver van verwerkende industrie verwijderd zijn, denk aan Hessen, Nedersaksen en Oost-Duitsland, zullen komend jaar het areaal inkrimpen." In deze tak van de handel is men daarentegen op dagprijzen aangewezen en die waren de voorbije twee jaar zeer teleurstellend. Momenteel kampt men met liquiditeitsproblemen en wellicht ook kostendekkende contracten.
Een concrete areaalreductie van 15% getuigt volgens Dammer van weinig realiteitszin. "In Noordrijn-Westfalen, Nederland en België kan dit al niet in deze omvang omgezet worden. Een areaalkrimp is wat ons betreft nodig, maar dan wel rond de 10-12%."
Frankrijk: Het areaal verkleinen is ingewikkeld
Ondanks dat de aardappelindustrie voor veel uitdagingen staat, vanwege de eerdere lockdown in maart en de tweede lockdown die vanaf eind oktober geldt, is de markt voor consumptieaardappelen nog steeds redelijk goed. De prijzen zijn correct, want het verbruik is oké, ook al zou het beter kunnen. Dus zelfs als de twee markten met elkaar verbonden zijn, wordt de markt voor consumptieaardappelen voorlopig gespaard voor een crisis. Bovendien zal met de winter in aantocht de consumptie in Frankrijk weer toenemen, net als de export. In sommige productiebekkens van Frankrijk, zoals in de Champagne, een regio die sterk gericht is op de consumptiemarkt, is het voor sommige producenten ingewikkeld om het areaal te verkleinen, omdat dit een aanzienlijk gebrek aan voordelen zou betekenen. Dus het advies van de NEPG om het areaal voor volgend jaar met 15% te verminderen, zal niet door alle producenten worden opgevolgd. Het hangt natuurlijk af van de situatie en de markt waarop ze zich richten.