Op de kleine Zuid-Afrikaanse markt zijn dit seizoen ongebruikelijk grote aantallen blauwe bessen in omloop. Het gaat om fruit dat eigenlijk geteeld was voor de export. Het gevolg is dat de binnenlandse prijzen zijn gekelderd naar ongeveer €0,65 per kilo.
Deze prijzen staan in schril contrast met die uit voorgaande jaren. Het vorige dieptepunt werd vorig jaar december bereikt maar de prijs was toen toch altijd nog het dubbele van de huidige prijs. De binnenlandse markt is zo klein dat sommige tuinbouweconomen zich af hebben gevraagd of de onrealistische hoge retailprijzen de lokale vraag in de weg stonden.
Blauwe bessenaanbieding in een supermarkt, een maand geleden: €2,70 voor drie schalen van 125 gr. Nu worden drie schalen aangeboden voor slechts €0,54.
Gebrek aan luchtvrachtruimte en vertragingen koelketen
Er is sprake van een tekort aan luchtvrachtruimte voor producten uit Zuid-Afrika, hetgeen leidt tot vertragingen in de koelketen. Gezien het overaanbod op Europese markten, die het gevolg zijn van de sterke aanvoer van fruit uit Peru, hebben sommige blauwe bessentelers ervoor gekozen om hun risico's (en inkomsten) te beperken door hun fruit lokaal af te zetten.
De zware regenval in de noordelijke regio's van Zuid-Afrika heeft de situatie verergerd. De neerslag had in diverse gebieden een ongunstig effect op de kwaliteit en houdbaarheid van de blauwe bessen, waardoor deze ongeschikt waren om over zee naar markten op het noordelijk halfrond te worden verladen.
Een deel van het door regen aangetaste fruit werd lokaal verkocht, zo vertelt een teler. "Dit was geen goede reclame voor Zuid-Afrikaanse bessen want normaal gesproken is de kwaliteit veel beter."
Het koudere weer in het noorden van het land heeft eraan bijgedragen dat de exportraming met duizend ton naar beneden moest worden bijgesteld.
Behoefte aan alternatieve markten
De aanvoer van enorme aantallen uit Peru gedurende de afgelopen weken heeft de concurrentie in Europa versterkt (een scenario dat Zuid-Afrikaanse avocadotelers wel bekend is) en benadrukt wederom het risico van een te sterke afhankelijkheid van slechts een aantal markten.
"Iedere andere markt is in dit stadium een alternatief voor de Europese," zegt een exporteur. "Er zijn echter ook berichten van overaanbod op markten in Azië."
"Peru heeft gedurende een vrij korte periode een piekaanvoer van blauwe bessen dus over een week of twee zou de markt weer leger moeten zijn," vervolgt hij.
Vorig seizoen was slechts 4% van de Zuid-Afrikaanse blauwe bessen bestemd voor markten in het Verre Oosten, nog eens 2% voor het Midden-Oosten en minder dan 1% voor Afrika en eilanden in de Indische Oceaan.
De Zuid-Afrikaanse blauwe bessensector hoopt dat haar vermogen om werkgelegenheid te creëren haar hoger op de prioriteitenlijst zal plaatsen voor de onderhandelingen voor het verkrijgen van markttoegang tot China.