De slogan ‘Op de markt is je gulden een daalder waard’ is achterhaald, zegt Martie Bleeker, secretaris van de Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH). “Vroeger ging men naar de markt om grote hoeveelheden in te slaan voor een laag bedrag. Daar werd door marktkooplui op ingekocht. De huidige consument is kritisch en gaat vooral voor kwaliteit. Verse producten moeten een week te gebruiken zijn. De klant wil daarvoor betalen. De slogan van nu is dan ook: ‘De markt, van alle markten thuis’. Op de markt vind je een groot assortiment én deskundig advies over de aangeboden producten.”
Kritische consument voor kwaliteit naar markt
Bleeker: “Corona en het thuiswerken hebben eraan bijgedragen dat de markt herontdekt is. De consument ging in pauzes naar buiten toe. Zonder mondkapje in de buitenlucht om op de markt verse en gezonde food-producten te kopen. Ook hebben de ondernemers van de markt ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen. Producten staan op websites, de klant kan een bestelling doorgeven die vervolgens klaarstaat bij de kraam of men bezorgt aan huis.”
“Qua eten staat de markt voor vers”, aldus Bleeker. “De omzetsnelheid is vaak veel hoger dan bij winkels, wat resulteert in een dagelijks aanvoer van verse producten, zoals groenten en vis en kant en klare producten als tapas.”
Aantal bedrijven ambulante handel daalt langzaam
De laatste 5 jaar zien we een geleidelijke afname van het aantal bedrijven die op de markt staan. In 2017 telde het KVK Handelsregister bijna 19.500 bedrijven in de ambulante handel, de officiële term voor verkoop op openbare markten, aan huis of op de openbare weg. Anno 2022 zijn dit er nog maar 17.589. Een afname van 10% in 5 jaar tijd. Bleeker verwacht dat het aantal ambulante handelaren nu stabiliseert. Een nieuwe generatie marktondernemers trekt klanten naar de markt met gezonde en luxere food-producten.
Zo ook op de markt in Oudenbosch. "Over een paar weken krijgen we een nieuwe mevrouw, uit Dinteloord, met stroopwafels. Daar moet de markt van nu het van hebben. Food, iets anders komt er niet meer bij. Ik krijg ze hier niet naartoe gelokt. Een staanplaats voor 2,45 euro per vierkante meter; daar ligt het niet aan. De gouden tijden zijn gewoon geweest”, vertelt marktmeester Mohamed El Bousaksaki (43) aan BN De Stem. Groenteman Marcus Teunissen verkoopt niet meer alleen op de markt maar ook online. "Ik ben pas 37 jaar, maar heb al die jaren alleen maar geïnvesteerd. Een verkoopwagen van een ton, een vrachtwagen van 120.000 euro. Maar klagen doen we niet. Échte Oudenbossche ondernemers zijn wij. Onze familie staat hier al bijna 66 jaar. En in Wouw, Zevenbergen, Prinsenbeek en Roosendaal. Jammer dat de markt overal zoveel minder is geworden. Wij doen het goed, maar het is leuker met meer reuring om je heen. Je hoopt toch altijd op wat stabiele ondernemers, maar we hebben er veel al na korte tijd weer zien vertrekken. Te vaak gelukzoekers, te vaak niet het juiste karakter, te vaak mooi-weer-verkopers.”
Aantal marktondernemers in Nederland (2017-2022), bron: KVK Handelsregister
Verenigingssecretaris Bleeker herkent de afname van het aantal ondernemers in de ambulante handel. “Er vindt een verschuiving plaats op de markten. Food wordt belangrijker dan non-food. We zien dat oudere marktlieden in de non-food hun bedrijf beëindigen, terwijl de volgende generatie de foodbedrijven overneemt. Door de aandacht die gezond en vers eten krijgt, hebben delicatessen, snacks en gezonde voeding potentie.”
Een tweede reden voor de afname van markthandelaren is volgens Bleeker corona. “Veel parttime ondernemers die door corona niet meer op markten konden staan, zijn gestopt. Ook zien we een grote afname van standwerkers. Zij hadden tijdens de coronacrisis geen werk meer, omdat evenementen niet doorgingen en zijn gestopt met hun onderneming.”
Zero-emissiezones
Bleeker verwacht dat veranderende regelgeving zoals de ‘zero-emissiezones’ nog van invloed kan zijn op het stoppen van markthandelaren. “Met ingang van 2025 stellen veel gemeenten zero-emissiezones in. Veel marktondernemers moeten dan investeren in nieuwe voertuigen. Voor met name oudere ondernemers zou dit een reden kunnen zijn te stoppen met hun onderneming. CVAH wil daarom voor marktondernemers ontheffing van deze regel, net zoals deze voor kermisexploitanten geldt.”
Meeste ambulante handel in Noord- en Zuid-Holland
Bijna 41% van de bedrijven die op de markt hun waar verkopen zijn gevestigd in Noord- en Zuid-Holland. In deze provincies zijn samen 7.206 markthandelaren gevestigd. In Zeeland vind je slechts 314 ondernemingen in de ambulante handel. Opvallend is dat Friesland de enige provincie is waar het aantal markthandelaren gegroeid is. Het aantal markthandelaren steeg daar de afgelopen 5 jaar van 703 naar 755.
Aantal marktondernemers per provincie (2017-2022), bron: KVK Handelsregister
Als je kijkt naar het aantal ondernemingen in ambulante handel per 10.000 inwoners, tellen de noordelijke provincies de meeste marktondernemers. Drenthe en Groningen staan bovenaan met respectievelijk 12,6 en 11,8 marktondernemers per 10.000 inwoners. In Zeeland zijn dat 8,1 marktondernemer per 10.000 inwoners.
Klik hier voor een achtergrondartikel van BN De Stem over de markt in Oudenbosch
Bron: Kamer van Koophandel