Tholen – De chef-kok en de dokter, ze hebben allebei een witte jas, zijn specialist in hun vak en zorgen beiden voor de gezondheid van patiënten, alleen het beschikbare budget om hun vak goed uit te oefenen verschilt nogal. De zin “Het lijkt wel ziekenhuiseten” moet een compliment gaan worden, geen belediging. Op het 6e Groentecongres stond de vraag centraal hoe meer groenten in de zorg te krijgen.
Kinderarts Koen Joosten, Menrieke Menkveld van de Stichting Alliantie Voeding in de Zorg en Annemarie Borgdorff van GroentenFruit Huis
Het congres begon met een lastige boodschap vanuit de wetenschap. Uit onderzoek blijkt dat het eten van meer groenten positieve effecten heeft op de gezondheid. Uit studies blijkt een verlaging van de bloeddruk, vermindering van hart- en vaatziekten en beroertes. Het oorzakelijk verband is echter moeilijk aan te tonen. Er is meer onderzoek nodig om gezondheidsclaims te onderbouwen en dat is heel lastig, vertelde Alie de Boer van het UMCM. Bovendien is het helemaal lastig om hard te maken dat groenten als medicijn kunnen dienen.
Alie de Boer van het UMCM
Een van de speerpunten uit het Nationaal preventieakkoord uit 2018 is een gezond voedingsaanbod in ziekenhuizen. Een drietal ziekenhuizen die hiermee aan de slag is gegaan presenteerde hun aanpak. Voorloop ziekenhuizen Gelderse Vallei, Flevoziekenhuis en het Reade revalidatiecentrum hebben zowel voor patiënten als voor de medewerkers en bezoekers het voedingsaanbod aangepast aan de Richtlijn goede voeding. Dat betekent dat er meer groenteaanbod is gekomen, onder ander door het aanbieden van extra eetmomenten, soepen met meer groenten en ook is er meer aandacht gekomen voor de factor beleving en voedselomgeving.
Koen Joosten bevraagt Coralie Azzouzi-van Beek (Zkh Gelderse Vallei), Elles de Bruin (Flevoziekenhuis) en Anna Kretova (Reade revalidatiecentrum) over het voedselconcepten
Ziek zijn is van grote invloed op je eetlust. Wanneer het gaat om zieke patiënten, dan zijn deze vaak ondervoed. Voor herstel hebben ze eiwitten nodig. Dus wat betekent meer groente eten voor de overige voedselinname? Daar is nog niet veel over bekend, vertelde diëtiste Merel Ambrosius van het Rijnstate Ziekenhuis. Zij bieden extra groenten in de vorm van rauwkost aan, maar merken dat deze vaak ook retour komen waardoor ze te maken hebben met derving op groenten.
Merel Ambrosius, diëtiste Rijnstate Ziekenhuis
Het groentecongres vond plaats op de Floriade in Almere. Gedeputeerde voor landbouw en voedsel van de Provincie Flevoland Jan-Nico Appelman - die opgroeide op een akkerbouwbedrijf met aardappel-, wortel- en uienteelt - opende de netwerklunch en inspiratiemarkt en pleitte voor een transitie van het hele voedselsysteem, van de bodem tot aan de consument. “Chefs staan centraal om consumenten te verleiden voor het menu van de toekomst: duurzaam, gezond, plantaardig en lokaal”. Dat sluit ook aan bij de thema’s van de Floriade: “Feeding the City” en “Healthying the City” om “iedereen in de toekomst te voorzien van voldoende gezond voedsel wat gemaakt is met respect voor de duurzaamheid van de aarde.”
Jan-Nico Appelmans (r) van de provincie Flevoland opent de inspiratiemarkt en kondigt de netwerklunch aan
Chef-koks Niels Gerz en Franscois Vane van HMC Westeinde lieten tijdens een live kooksessie zien hoe je meer groenten kan verwerken in gerechten. Onder het mom Lekker is de trekker maakten ze als voorbeelden een pittig shotje voor het ontbijt, met sousvide gegaarde wortel, sinaasappel, gember en chilipeper, dat meteen wakker schut, en verder een rodekoolsoep en groenterijke lasagne. Tijdens de sessie ontspon zich een discussie over het budget, het specialisme en de inzet van drinkvoeding.
Lekker is de trekker volgens Chef-koks Niels Gerz (r) en Franscois Vane
Meer en betere samenwerking nodig om kansen te verzilveren
Volgens Menrike Menkveld, directeur stichting Alliantie voeding in de zorg en projectleider van het project Goede Zorg Proef je in de ziekenhuizen, vergt het realiseren van een gezond en gevarieerd voedingsaanbod een samenwerking met meerdere disciplines waarbij er een nauwe samenwerking met cateraars en leveranciers met de zorginstelling gewenst is.
Charles Jansen pleit voor voeding als primair proces in het ziekenhuis
Charles Jansen is zo’n verbinder. Hij nam het publiek mee terug in de tijd waar in de jaren ’90 de verkeerde afslag is genomen door de focus op meer service en flexibiliteit, schaalvergroting en kostenbesparing wat ten koste ging van de kwaliteit van het gerecht en de producten. Eten en drinken moet gezien worden als het primaire proces van de zorgorganisatie.
Uitreiking van de Best Practice Award aan Anouk Snelders (op het scherm) van Health Food Wall, rechts juryvoorzitter Michiel Roelse, operationeel directeur TKI Tuinbouw en Uitgangsmaterialen
Gezonde voeding met veel groenten is een uitdaging. Steeds meer leveranciers bedenken oplossingen om meer groenten eten te vergemakkelijken. Drie bedrijven mochten hun oplossingen pitchen. Anouk Snelders van Health Food Wall deed dat op afstand. Health Food Wall is het bedrijf van de smart fridges, die gezonde maaltijden met veel groenten aanbiedt voor zorginstellingen en een duurzaam concept heeft. De smart fridge staat inmiddels in een aantal zorginstellingen.
Fred Bergmans van Carezzo
Meer eiwit eten is een uitdaging die zeer belangrijk is bij de genezing van zieken. Hoe ouder je wordt en hoe zieker je bent, hoe ‘gillender de behoefte aan eiwit’, vertelde Fred Bergmans, directeur van Carezzo. Het bedrijf maakt eiwitverrijkte voeding waardoor een hoge eiwitinname haalbaar is, zonder meer te eten. De eiwittransitie is echter een nieuwe uitdaging, omdat de kwaliteit van plantaardig eiwit niet optimaal is en er dus méér van gegeten moet worden.
Sophie Eggengoor van Ekomenu
Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat een verandering van leefstijl Diabetes2 kan omkeren. Ekomenu is partner in een onderzoek dat de invloed van leefstijl heeft op de glucosewaarden in het bloed. Het bedrijf ontwikkelt leefstijl gerelateerde maaltijdboxen en introduceerde onlangs een groenteteller die gebruikers laat zien in hoeverre ze de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid halen.
Phaedra Mensen van Spoony
Als groenten eten toch eens kinderspel zou zijn….Spoony bedacht een spelletjesbox die kinderen met eetproblematiek op een positieve wijze stimuleert om meer groenten te eten. Vanuit kinderen, ouders en diëtisten werd hier enthousiast op gereageerd, vertelde Phaedra Mensen. Er waren ouders die reageerden ‘stomverbaasd te zijn’ omdat hun kind een gerecht ineens wél wilde eten. 91% van de ouders vond het leuk om als gezin de spelletjesbox te gebruiken; 78% van de kinderen heeft hierdoor nieuwe smaken of producten geproefd en 72% bleef de spelletjes regelmatig spelen. 85% van de diëtisten gaf aan dat de spelletjes kinderen extra gemotiveerd hebben om nieuwe smaken te proeven.
vlnr Julia Alexandrou (Bidfood), Tobias Kamps (Hutten), Hans van de Bosch (Erasmus MC) en Fred Bergmans (Carezzo)
“We zitten met elkaar in een spagaat rondom het prijsaspect.” Tussen leveranciers Hutten, Bidfood en manager Facilitaire Zaken van het Erasmus MC ontspon zich een discussie over het budget. Erasmus heeft 8 tot 9 euro beschikbaar per patiënt per dag en dat is heel krap om aan alle functionele eisen aan voeding voor patiënten te kunnen voldoen. Moeten de medisch specialisten aan de bel trekken en aan de Raad van Bestuur de eis neerleggen: “Ik wil dat de voeding van mijn patiënt op orde is?”
Jose Vogelezang van de topsector Voeding, Gezondheid & Leefomgeving
Op het groentecongres werd door José Vogelenzang de koppeling gelegd met de Roadmap Voeding, Gezondheid en Leefomgeving. Drie van de tien Nederlandse topsectoren hebben afgesproken om samen met Greenports Nederland en regio’s de schouders te gaan zetten onder preventie. Hoe kunnen de thema’s ‘voeding’ en ‘gezondheid en zorg’ bij elkaar gebracht worden?
Herman Peppelenbos, HAS
Onder meer door de interactieve kaart die Herman Peppelenbos, lector bij de HAS, aan het ontwikkelen is. Regio’s zijn verantwoordelijk voor de gezondheid van hun inwoners en via de interactieve kaart wordt zichtbaar gemaakt welke gemeente waarmee bezig is.
Nicole de Wit, WUR
De leus “eet gezond” heeft weinig effect als het gaat om mensen aan te sporen hun voedingspatroon aan te passen. Nicole de Wit van de WUR presenteerde de resultaten van een onderzoek naar het geven van een persoonlijk voedingsadvies. Er werd een vezeltool ontwikkeld die inzichtelijk maakte hoeveel vezels iemand binnenkrijgt ten opzichte van de aanbevolen hoeveelheid. Binnenkort komen ook de resultaten beschikbaar van onderzoek naar de langetermijneffecten van voedselkeuzegedrag binnen de zorginstellingen en horeca.
Albert van der Veen van Groentegoed neemt de award voor de derde plaats in ontvangst
Best Practice Award 2022
Bedrijven die gezond eten in de zorg gemakkelijker en/of smaakvoller maken konden meedingen naar de Best Practice Award 2022, een nieuw initiatief op het Groentecongres. Vanuit 15 aanmeldingen kreeg de Health Food Wall de eerst plek. Tweede plaats was voor Rebels van Vitam, dat groenten als lekkere snack voor onderweg presenteert. Op de derde plaats kwam Groentegoed dat groentespread ontwikkelt op basis van groenten die uiterlijk niet aan de standaarden voldoen. Eervolle vermelding kreeg de aubergine shoarma van Purple Pride.
Vitam ontvangt 2e plek met hun groenteconcept Rebels
Het congres werd afgesloten met chef-kok Sharon de Miranda, bekend van het tv-programma BinnensteBuiten. Als chef-kok van de provincie Flevoland bekijkt ze eerst ‘wat is er lokaal te halen is’ en bedenkt daarna wat ze ermee gaat maken.
Chef-kok Sharon de Miranda
Waar blijft de urgentie om te zorgen voor meer groenten op het bord? Rob Baan was wel een beetje klaar met het telkens moeten uitleggen waarom groenten zo belangrijk zijn voor de mensen. “De toekomst heeft haast”, zei hij in de wrap-up. Hij had ook een geheim wapen ontdekt: soep. Daar kun je heel veel groenten in verstoppen. “Daar trapt iedereen in.” Hij hoopt dat ziekenhuisvoedsel in de toekomst staat voor het gezondste en lekkerste eten dat verkrijgbaar is.
Op de inspiratiemarkt waren nog aanwezig
Dames ter promotie van Looye honingtomaten
Remko Hol en Aris Molenaar van Olijck Foods met vleesproducten die veel groenten bevatten
Fred Bergmans van Carezzo
Berend Eberson van Grunten met ontbijtgranen waarbij je ongemerkt veel groenten eet
Eva Valgaeren, Iris de Koning van Goede Zorg Proef je met Anja de Roder van Ziekenhuis Gelderse Vallei
Albert van der Veen van Groentegoed met Marieke Meeusen van WUR en haar onderzoek naar voedingsinterventies in de zorg en horeca
Sjaak Smeins van Dutch Seaweed met de nieuwe groente van de toekomst: zeewier
Egon Verstraeten van Koppert Cress
Rudi Crabbé van Stichting Eten + Welzijn
Het Rebels groenteconcept