Het economisch perspectief voor 2023 is onzeker, door grote schommelingen in energie- en grondstofprijzen en oplopende inflatie. Het kabinet trekt voor de kortere termijn extra geld uit om de negatieve effecten te verminderen, zo meldt de Rijksoverheid naar aanleiding van Prinsjesdag. "Die uitgaven dekken we onder andere door de gasbaten in te zetten. Tegelijkertijd is het voor het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) essentieel om óók actief te investeren in de toekomst door extra in te zetten op groei via innovatie, verduurzaming en digitalisering."
Mkb’ers zoveel mogelijk ontzien
Hoewel belastingmaatregelen voor bedrijven, zoals winstbelasting, worden versoberd, staat daar een pakket tegenover om de lasten voor mkb-ondernemers op onderdelen te verlagen. Het kabinet trekt daar deze kabinetsperiode € 500 miljoen per jaar voor uit, en vanaf 2028
€ 600 miljoen structureel. In dit pakket voor het mkb worden werkgeverslasten verlaagd, extra subsidies versterkt zodat bedrijven kunnen verduurzamen en hun energieverbruik kunnen verminderen. Ook wordt de werkkostenregeling verruimd, zodat bedrijven belastingvrij meer vergoedingen kunnen geven aan hun werknemers.
Aanpak stijgende energiekosten
Het kabinet wil vanaf 1 januari 2023 een tijdelijk prijsplafond invoeren voor gas en elektriciteit. Vanaf 1 november kan het termijnbedrag door middel van een tussenoplossing al omlaag. De verlaging van de accijns op brandstof verlengen we tot juli 2023, hier trekken we in totaal € 1,2 miljard voor uit. Voor de meest kwetsbare huishoudens wordt wederom een energietoeslag uitgekeerd en voor een grotere groep huishoudens worden toeslagen verhoogd en belastingen verlaagd.
LTO: "Goede maatregelen voor koopkracht, maar bewaak economie"
"Het is goed dat het kabinet met verschillende maatregelen actie onderneemt om de koopkracht van burgers te verbeteren en dat er zo’n 600 mln. beschikbaar komt voor het mkb. Verder heeft het kabinet aangekondigd serieus iets te gaan doen voor de energie-intensieve bedrijven. Voor deze groep is snel actie nodig en dit is dan ook een goede zaak. Tegelijkertijd hebben ondernemers zorgen over de optelsom van extra lastenverzwaringen (Vpb en Box-2), de versnelde verhoging van het minimumloon en alle andere kosten die zij momenteel op hun bord krijgen. We moeten de motor van de economie niet uit het oog verliezen én bijvoorbeeld onbedoeld de inflatie verder aanjagen." Dat zeggen VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland in een eerste reactie op de Prinsjesdagstukken.
"De kunst is in deze ingewikkelde tijd om de koopkracht van burgers te waarborgen, de inflatie niet verder op te laten lopen, het investeringsvermogen van kleine en grote ondernemingen in stand te houden en hun verduurzaming te versnellen. Het is daarom goed dat het kabinet omvangrijke maatregelen neemt om de koopkrachtcrisis te lijf te gaan en daarmee ook kleine mkb’ers helpt. We zullen bovendien de effecten van de hoge energieprijzen voor energie-intensieve bedrijven moeten dempen, net als in omringende landen. Het is verstandig dat het kabinet hier nu serieus naar kijkt, aldus Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW. In plaats van polarisatie vraagt deze onzekere en ingewikkelde tijd volgens Thijssen verder om nauwe samenwerking tussen ondernemers, overheid en vakbonden.
Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland: "Het is verstandig dat het kabinet al het mogelijke wil doen voor de koopkracht van burgers. Tegelijk hebben ook veel mkb-ondernemers het ongelooflijk zwaar doordat ál hun kosten stijgen. En daar komen de lastenverzwaringen die het kabinet heeft aangekondigd nog bovenop. Goed is wel dat dat het kabinet op ons aandringen iets terugdoet met een pakket van zo’n 600 miljoen euro. We zijn in gesprek over hoe dat verstandig in te zetten. Verder is het belangrijk dat mkb-ondernemers goed worden ondersteund bij de versnelling van de energietransitie. Er gebeurt al veel, maar veel bedrijven missen de financiële ruimte om die investeringen te doen."
Sjaak van der Tak, voorzitter LTO Nederland, vervolgt: "Net als huishoudens voelen boeren en tuinders de impact van de energiecrisis hard. Van koelopslag van aardappelen, stalverwarming voor kuikens en glastuinders die afschalen of stoppen, de kosten stijgen. In het stikstofdossier wordt vandaag nog geen perspectief geboden, met onzekerheid tot gevolg. Boeren en tuinders vragen zich af wat dat betekent voor de transitie waar ze voor staan. Het kabinet staat voor een grote opgave om het vertrouwen én verdienvermogen te herstellen."
Eerste stap rondom de hoge energieprijzen van bedrijven
De ondernemingsorganisaties zijn blij met de maatregelen voor burgers en hele kleine bedrijven om de energieprijs te drukken, maar wijzen erop dat dit met name de energie-intensieve bedrijven nog onvoldoende helpt. "Het is daarom goed dat het kabinet kijkt naar extra maatregelen, zoals vandaag aangekondigd. Die zijn echt heel hard nodig, omdat bedrijven die we niet willen missen, anders dreigen om te vallen."
Inflatie niet aanjagen
De ondernemingsorganisaties zijn bevreesd dat de versnelde verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) per 1 januari aanstaande averechts uitpakt voor de inflatie en die verder aan kan jagen. Per 1 januari 2024 gaat het WML door een stapeling van maatregelen voor bepaalde groepen ondernemers bovendien nog eens met ruim 11 procent omhoog. "Dit hakt er flink in, bovenop alles wat zij al voor de kiezen krijgen. Dit gevaar is te ondervangen met een loonkostencompensatie voor werkgevers, zoals eerder ook is aanbevolen door werkgevers en vakbonden vanuit de SER."
Lastenverzwaringen ondernemers
Niet blij zijn de ondernemingsorganisaties verder met alle lastenverzwaringen in de winstbelasting en Box-2. Die beperken de noodzakelijke investeringsruimte voor mkb-ondernemers. Voor het vierde jaar op rij wordt bovendien hard geknaagd aan de zelfstandigenaftrek die er juist is voor zelfstandig ondernemers die voor eigen rekening en risico ondernemen. Ook komt er niets voor in de plaats. "Deze maatregel heeft direct effect op hun financiële ruimte om te investeren, reserveren en consumeren."
Evofenedex: "Troonrede biedt extra kansen om maatschappelijke uitdagingen samen aan te pakken"
Ondernemersvereniging evofenedex ziet na het horen van de troonrede extra kansen om maatschappelijke uitdagingen samen aan te pakken. "Het is van belang dat de overheid samen met het bedrijfsleven een visie ontwikkelt op wat te doen met industrie, grondstoffen en de krapte op de arbeidsmarkt. Handels- en productiebedrijven zijn onmisbaar bij het realiseren van een bereikbaar, duurzaam en internationaal stevig gepositioneerd Nederland", aldus Machiel van der Kuijl, algemeen directeur van evofenedex.
Veel leden van evofenedex, dat de handels- en logistieke belangen van 10.000 handels- en productiebedrijven behartigt, zijn al bezig met het verbeteren van hun handels- en productieketens, zodat die bijdragen aan een duurzame wereld en brede welvaart. “Extra budget voor onderhoud en aanleg van infrastructuur, digitalisering en de transitie naar een duurzame samenleving blijft daarbij hard nodig. Dit vraagt om meer dan een kortetermijnpakket van 18 miljard euro. Maak nu ook keuzes voor de lange termijn. Handel en logistiek raken immers niet alleen nu, maar juist ook op de langere termijn aan al onze maatschappelijke uitdagingen”, aldus Van der Kuijl.