Uit het onderzoek en de analyse van twee casussen door Wageningen Economic Research blijkt dat een duurzame inkoopverplichting slechts beperkt kan bijdragen aan het vergroten van de afzet van duurzaam geproduceerde landbouwproducten en het ondersteunen van de in Nederland gevestigde duurzame boeren. Het onderzoek werd uitgevoerd op verzoek van het ministerie van LNV.
De onderzoekers stellen vast dat duurzaamheid nog niet eenduidig is te definiëren en te meten. De economische omstandigheden waaronder boeren werken zijn onzeker en de uitwerking van een inkoopverplichting is complex. De marktwerking is een delicaat proces waardoor er ongewenste of onbedoelde effecten kunnen ontstaan.
Om een inkoopverplichting effectief te maken, moeten verduurzamingsdoelen en eisen scherp zijn geformuleerd, bijvoorbeeld via kritische prestatie-indicatoren en drempel- en streefwaarden. Het vergt ook aandacht voor de borging en controleerbaarheid bij het meten van de indicatoren.
Het is raadzaam om bij een inkoopverplichting te starten bij de verwerkende industrie. Er zou voor een of twee sectoren een pilot uitgewerkt kunnen worden om knelpunten en succesfactoren in de praktijk te identificeren. Op lange termijn zouden er echter perverse effecten op kunnen treden door marktwerking. Het is belangrijk daar alert op te zijn.
In algemeenheid is het aan te bevelen om voor alle niveaus van de doelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied prikkels in de markt te brengen om verder te verduurzamen. Daarnaast geldt het advies om de transparantie in de markt te verhogen en duurzame doelen beter te monitoren. In nichemarkten voor duurzame producten is het belangrijk om zowel de vraag als het aanbod als vraag te stimuleren.
Klik hier voor het volledige rapport
Bron: Ministerie van LNV