Papaja is doorgaans schaars in december in Zuid-Afrika, maar zo weinig fruit op de markt als er nu is, dat is wel nieuw. "In geen 20 jaar heb ik zo een tekort gezien", zegt een inkoper voor de retail.
“We hebben enorm veel moeite om papaja's te krijgen. Er is gewoon geen product beschikbaar. We zijn ten einde raad. De sector verwacht dat de aanvoer zich rond februari zal herstellen, maar er is geen garantie."
R55 (€2,80) voor twee papaja's in de provincie Noord-West, augustus 2023
De verkoopdirecteur van een van de grote papajatelers zegt dat er net genoeg fruit naar de retailers wordt verzonden om ze tevreden te houden. De rest − en dat is niet veel − gaat naar de gemeentelijke markten in Gauteng waar de teler R45 (€2,36) krijgt voor een voorverpakte eenheid.
In Kaapstad is het fruit nog duurder door de hoge transportkosten, die oplopen tot wel R1.500 (€78) per pallet (1m bij 1,2m). Er wordt bijgevolg weinig fruit verzonden doorheen het land.
Papaja's bij een high-end retailer in Kaapstad deze week
De papaja-oogst is zo klein dat de verpakkingslijn maar twee keer per week draait, zegt hij. “Voor papaja's is het een ongewoon slecht jaar geweest en niet alleen voor ons, maar voor iedereen in de sector. Ik denk dat het te maken heeft met het weer, maar eerlijk gezegd zijn we allemaal een beetje verbijsterd waarom het seizoen zo slecht is.”
De oorzaak wordt gelegd bij een gebrek aan zonneschijn. Er waren slechts vijf dagen volle zon in januari 2023 in delen van de provincie Mpumalanga. En kort daarna kwam cycloon Freddy: de langstdurende tropische storm in de geschiedenis die verwoestend te keer ging tot aan Malawi en Mozambique.
De voorraden zijn het hele jaar door laag geweest. Pas volgende herfst − maart of april − zal de aanvoer weer aantrekken, al hangt dat wel nog af van de huidige vruchtzetting. “Ons lot ligt in de handen van de natuur. Nu gaat het zo, maar andere jaren weten we niet wat we met de grote oogst aan moeten.”