"Vijf jaar geleden moesten we het concept duurzaamheid uitleggen. Nu kent iedereen het en over vijf jaar is het je licentie om handel te kunnen drijven", zegt Johan Cronje, hoofd productontwikkeling bij GlobalG.A.P. Tijdens zijn recente tournee door Zuid-Afrika spoorde hij telers uit zuidelijk Afrika aan om deel te nemen aan het gesprek binnen de Environmental Sustainability Solution (ESS) werkgroep.
Rechts: een appelboomgaard in Langkloof met een grote biodiversiteit
Voor Zuid-Afrikaanse telers wordt "Scope 3 emissies" – alle emissies die betrekking hebben op internationale handel – een belangrijk punt van aandacht. En het is ingewikkelder dan het misschien lijkt.
"In deze categorie vallen alle emissies die niet geassocieerd worden met de overzeese koper zelf, maar emissies waar de organisatie indirect verantwoordelijk voor is, in de gehele toeleveringsketen. Bijvoorbeeld bij de aankoop van producten bij leveranciers en bij het gebruik van de producten door klanten. Wat emissies betreft, is Scope 3 bijna altijd het grootste onderdeel."
Het idee van Scope 3 emissierapportage kan afschrikwekkend zijn voor Zuid-Afrikaanse telers, vanwege de uitstoot van broeikasgassen die gepaard gaat met transport, maar er zijn nuances: "De bloemensector heeft laten zien dat er voorzichtig moet worden omgegaan met aannames. Een studie uit 2018 gaf aan dat de uitstoot van broeikasgassen door het luchttransport van rozen vanuit Kenia naar Europa vier tot zes keer lager was dan de uitstoot door het verwarmen van de kassen in Nederland."
Veel retailers, handelaren, importeurs of verpakkers hebben zich ook gecommitteerd aan Science-Based Targets (SBTi), en zowel de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de EU als SBTi hebben Scope 3 rapportageverplichtingen. Handelaren, retailers en aanverwante sectoren zullen deze resultaten moeten leveren voor de productie van de grondstoffen die zij inkopen.
Green Deal
De Green Deal biedt het overkoepelende kader voor de duurzaamheidsinspanningen van de EU door middel van initiatieven zoals CSRD en de "Van boer tot bord"-strategie.
"Vanaf 2025 (sommige rapportage-elementen zijn uitgesteld) zijn Europese retailers (beursgenoteerde bedrijven) met cijfers van 2024 wettelijk verplicht om duurzaamheidsverslagen in te vullen en in te dienen. De verplichting geldt ook voor veel van de grotere importeurs/handelaren/verpakkers. Velen van hen hebben zich ook gecommitteerd aan Science Based Targets (SBTi), met de bijbehorende Scope 3-rapportageverplichtingen, dus ze zullen resultaten moeten leveren aangaande de productie van de grondstoffen die ze inkopen."
De CSRD is vanaf medio 2026 ook van toepassing op niet-Europese bedrijven met een omzet van meer dan €150 miljoen in de EU (naast andere vereisten). Het doel van de ESS in ontwikkeling is een one-stop shop oplossing voor telers als het gaat om milieuduurzaamheid, uitgevoerd door één auditor.
Gegevensgebruik
"We zijn ons volledig bewust van de toenemende auditlast en de daaruit voortvloeiende auditmoeheid waarmee telers te maken hebben", erkent Cronje. "Daarom streven we ernaar om de ESS zo flexibel mogelijk te maken, op basis van principes die niet alleen financiële, maar ook maatschappelijke en milieurisico's en -kansen erkennen."
Het delen en rapporteren van gegevens is een zeer gevoelig onderwerp. Over privacy en veiligheid van gegevens valt niet te onderhandelen. De telers blijven altijd eigenaar van de gegevens en hebben het laatste woord over wat ermee gedaan kan worden.
"Wij geloven ook dat de verzamelde gegevens ten goede kunnen en moeten komen aan de teler, naast het mogelijk maken van wettelijke vereisten en rapportage. Een goed voorbeeld is ons IDA-instrument voor de bloemen- en sierteeltsector, dat telers rapporten geeft over hun prestaties ten opzichte van vergelijkbare groepen voor de verzamelde indicatoren, bijvoorbeeld wat betreft het gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen."
Om de last van de audits voor telers verder te verlichten, is er een oplossing voor het welzijn van werknemers ontwikkeld om de leemte op te vullen die bestond om de activiteiten van werknemers in onderaanneming op teeltbedrijven en in pakstations te regelen.
Laat de technologie een deel van de auditlast dragen
Cronje, die is opgeleid als landbouwkundige, raadt telers aan om te vertrouwen op de wetenschap, omdat telers soortgelijke goed onderzochte principes onder andere namen – bodembeschermende tuinbouw – al tientallen jaren toepassen.
En, zegt hij, vertrouw op de technologie die al een integraal onderdeel van de tuinbouw is geworden, zoals het op afstand bijhouden van niveaus van bodemvocht, biomassa en waterstress, het doseren van een sproeier en het gebruiken van verkregen gegevens bij het nemen van beslissingen. "De integratie van smartphonetechnologie in teeltbeheersystemen kan een enorme impact hebben op de auditlast, omdat realtime registratie en rapportage uiteindelijk de tijd die de auditor op het teeltbedrijf doorbrengt, kan verkorten."
Er zal altijd behoefte zijn aan certificeringsinstanties, maar hij verwacht dat de checklists van de toekomst er totaal anders uit zullen zien: de auditor zal niet naar de administratie kijken. "Een mogelijke toekomst is die waarin AI de gegevens controleert en de knelpunten aanwijst die door de auditor moeten worden gecontroleerd. De auditor hoeft dan geen tijd op kantoor door te brengen met papierwerk en kan vier of vijf teeltbedrijven per dag controleren. Dit zijn mijn gedachten over hoe auditing er in de toekomst uit zou kunnen zien."
Voor meer informatie:
Johan Cronje
GlobalG.A.P.
[email protected]
https://www.globalgap.org/