Hoe is de paprika in Japan terechtgekomen? Frederik Vossenaar van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur deelt een stukje geschiedenis naar aanleiding van een recent bezoek aan Japan, waarbij een vriendin vermoedde dat de paprika er via Nederlanders gekomen was. Frederik kon dat bevestigen.
Start export
In 1993 kreeg Nederland toestemming om onder meer paprika naar Japan te exporteren. "Voor die tijd was deze vruchtgroenten volstrekt onbekend. Ja, lokale paprika's waren er, van die kleine, met een dunne huid, vrij bitter van smaak. Jaren van onderhandelingen waren er aan die markttoegang voorafgegaan, en de export kon pas starten nadat er in het Westland allerlei voorzieningen waren getroffen om de aanwezigheid van de gevreesde Middellandse Zee-vlieg te monitoren."
Maar begin 1993 mocht het eindelijk. Alleen: wie wil er paprika's kopen als niemand weet wat je er mee kan? Vanuit budgetten van het toenmalige Productschap Groenten & Fruit werden onder meer kookdemonstraties georganiseerd. "De retail had al snel belangstelling, maar vond het vervelend dat de Nederlandse aanvoer niet jaarrond was. Nederlandse bedrijven zorgden voor aanvullende export vanuit vooral Nieuw-Zeeland."
Opkomst Zuid-Korea
Heel snel kwam ook de handel vanuit Zuid-Korea op gang. "De markttoegang voor Nederlandse paprika in Japan zorgde voor een razendsnelle ontwikkeling van de Koreaanse glastuinbouw. Niemand daar bekommerde zich daar over afzet op de lokale markt; export naar Japan was de heilige graal, en om dat aan te jagen waren grote subsidiepotten beschikbaar. Nederlandse kassenbouwers en andere toeleveranciers profiteerden."
Koreaanse telers moesten eerst nog een beetje wennen aan de tuinbouwbonanza in de regio. Frederik was in die tijd landbouwraad op de ambassade in Seoul en nieuwsgierige lokale telers liepen bij de landbouwraad de deur plat, herinnert hij zich. "Altijd interessante gesprekken. "Onze kassen komen uit Nederland, net als onze zaden, onze steenwol, onze klimaatbeheersing en we hebben een Nederlandse tuinder als manager. Kunnen we nu voor onze export naar Japan dozen krijgen met 'Product from Holland' erop?" Hij herinnert me ook een telefoontje in het midden van een stormachtige nacht. "Good morning Mr Vossenaar, a window of our glasshouse is broken, what should we do?"
Daling export
De Nederlandse export van paprika naar Japan is de laatste jaren afgenomen. "Hoge luchtvrachttarieven speelden de handel lang parten en nu is het de wisselkoers die onze export erg duur maakt. Ook neemt bij telers de animo af om aan de strenge Japanse eisen te voldoen. De exportwaarde van Nederlandse paprika naar Japan die tien jaar geleden rond de twintig miljoen euro of zoiets als 5000 ton schommelde, is na een neerwaartse knik in coronajaar 2020 nu beland op een waarde tussen de twee en vier miljoen, een volume onder 1000 ton. Niet alleen onze export daalde: de Koreaanse uitvoer naar Japan, die tussen 2015 en 2020 rond tachtig miljoen euro bedroeg met een volume van meer dan 30.000 ton, eindigde in 2023 op een volume van iets meer dan 20.000 ton."
Stijging eigen productie
De afgenomen Japanse import is vooral een reflectie van de toegenomen eigen productie, constateert Frederik. "De afgelopen jaren is er veel veranderd. Exacte cijfers over de toegenomen binnenlandse productie ontbreken, maar in de supermarkten die ik binnenliep kwamen nagenoeg alle paprika uit Miyagi, Ibaraki, Okayama, Oita, Koichi of Saitama."
Smart Farming verkeert in Japan momenteel in een forse groeifase. "Structurele veranderingen zoals landhervormingen om het gebruik van verlaten grond te bevorderen en grootschalige landbouw te stimuleren hebben al de eerste resultaten opgeleverd. Smart Farming wordt bevorderd door progressieve hervormingen van de wetgeving, zoals het gebruik van drones of zelfrijdend rijdende voertuigen, hervormingen op het gebied van gewasbescherming en de snelle, alomvattende uitrol van noodzakelijke infrastructuur zoals 5G, het QZ Satelliet System of gestandaardiseerde dataplatforms.'
Een andere interessante trend is de toenemende betrokkenheid van bedrijven die tot voor kort niet in de landbouw geïnteresseerd waren, zoals ICT-bedrijven als NTT of Fujitsu of het energiebedrijf TEPCO. "Ze hebben Smart Farming ontdekt als een nieuw segment voor de toepassing van hun kennis en als een nieuwe, veelbelovende inkomstenstroom. Op de Greentech dit jaar was in de Certhon-stand de Artemy-oogstroboty van Denso te zien."
Nederlandse kennis
De grootste uitdagingen houden verband met de algemene toestand van de landbouw in Japan, weet de Japan-kenner. "De hoge en nog steeds stijgende gemiddelde leeftijd van boeren maakt het moeilijk om nieuwe technologieën te implementeren. Velen beschikken niet over ICT-kennis en het behouden van geschoolde arbeidskrachten die met de nieuwe technologie overweg kunnen, is moeilijk. Hoge investeringskosten voor kassen vormden sowieso al een groot obstakel voor de Japanse landbouw, en dat geldt met de huidige wisselkoersen meer dan ooit."
De ruimte voor het verhogen van de eigen productie is er echter, en tuinbouw is dan ook één van de thema's die Nederland zal laten zien op de Osaka Expo 2025. Voor de programmering van de activiteiten is Dutch Greenhouse Delta aan de slag.