Niet ver van de Roemeense grens, in het zuiden van Moldavië, waar druiven worden geteeld die enkele zeer voortreffelijke, maar helaas in West-Europa nauwelijks bekende wijnen voortbrengen, heeft ook Terra Vitis een ruime wijngaard. Begin september, in de week voorafgaand aan storm Boris, had het bedrijf bovendien al 180 ton vroege witte druiven op de versmarkt gebracht en was de oogst van het zoete zwarte Moldova ras opgestart. "De wijndruiven leveren we aan wijnmakerijen, de tafeldruiven exporteren we vooral naar Roemenië, Polen en het Verenigd Koninkrijk", zegt CEO en oprichter Petru Mihov.
Terra Vitis werd in 2002 opgericht, toen Petru al tonnen ervaring had verworven in de land- en tuinbouw. In de laatste jaren van het Sovjettijdperk was hij immers teeltverantwoordelijke van de sovchoz, een collectieve staatsboerderij, in zijn dorp Burlacu, die 5.000 hectare omspande waar ongeveer 3.000 mensen werden tewerkgesteld. Er werden granen verbouwd, vee gehouden en wijndruiven geteeld.
Vastbesloten te blijven
Begin jaren '90, na de onafhankelijkheid van Moldavië en de terugkeer naar de vrije markt, werden alle staatsbedrijven geprivatiseerd. Elke familie kreeg een gelijk stuk land toegewezen en Petru wierp zich met al zijn kunde op het uitbouwen van een teeltbedrijf, toentertijd op 300, momenteel op 2.000 hectare. In het dorp wonen anno 2024 nog 1.700 mensen. Bijna de helft is in de loop der jaren weggetrokken op zoek naar opportuniteiten, maar Petru, zijn zoon Dumitru en schoondochter Varvara zijn vastbesloten te blijven. De onderneming doet het goed en het is hun droom om, in het kielzog van het bedrijf, ook het dorp beetje bij beetje zijn levendigheid van weleer terug te schenken.
"Om te weten of en hoeveel er geïrrigeerd moet worden, hebben we sensoren in de bodem zitten op 30 en 60 cm diepte", vertelt Dumitru.
Druiven met of zonder irrigatie: een groot verschil
De druivengaard is 40 hectare groot, goed voor jaarlijks zo'n 700 ton fruit. Waar de druiven geïrrigeerd worden, kan tot 35 ton per hectare worden geoogst. Het deel zonder irrigatie haalt een rendement van drie keer minder. "We breiden het areaal met irrigatie en hagelnetten steeds verder uit, maar dat heeft natuurlijk zijn kostprijs, namelijk zo'n € 50.000 per hectare. Om te weten of en hoeveel er geïrrigeerd moet worden, hebben we sensoren in de bodem zitten op 30 en 60 cm diepte", vertelt zoon Dumitru.
Op de percelen van Terra Vitis worden Cubani, Dunav, Arcadia en Prezentabil druiven geteeld, maar het hoofdras is Moldova, een inheemse zwarte druif met pit die uitstekend gedijt in de weersomstandigheden in het zuiden van het land en waarvan de smaakkwaliteit met de beste druiven ter wereld kan concurreren. Alleen, de markt vraagt overwegend seedless druiven.
Dumitru toont twee proefrassen
Proefrassen bij de vleet
"Natuurlijk hebben we gepraat met veredelaars van druiven met licentie, maar ik vermoed dat de tijd nog niet rijp is voor teelt in Moldavië", vertelt Petru. "Bovendien vormen onze koude winters toch een obstakel voor bepaalde seedless rassen. Rassenvernieuwing is makkelijker in appelen en pruimen, maar we blijven niet bij de pakken zitten. We hebben niet minder dan 197 rassen in proef, waaronder ook een deel variëteiten zonder pit. Het gros van de proefrassen zijn van Moldavische, Oekraïense, Russische en Bulgaarse oorsprong, variëteiten aangepast aan onze teeltomstandigheden."
"Om ons assortiment uit te breiden zoeken we samen met een Moldavisch onderzoeksinstituut naar economisch rendabele rassen. Daarbij wordt gekeken naar een veelvoud aan factoren: uitval aan de plant, resistentie tegen cracking, productiviteit, compactheid, smaak, marktvoorkeuren, afzetvenster, etc. De Oekraïense Livia is een optie, alsook Alvika die zelfs zonder net geen neiging tot cracking vertoont. Uit Bulgarije worden we bekoord door Velika en Sofia. En zo zijn er nog wel enkele, zoals een druif die we eerst heksenvingers noemden, vervolgens sweet drops om het doelpubliek – kinderen – niet te veel de stuipen op het lijf te jagen, of ook funny fingers."
Prijzen gestegen voor Moldova druif
Toch is het Moldova ras vooralsnog de meest rendabele druif. "Dankzij een groot temperatuurverschil tussen dag en nacht in onze regio is de smaakkwaliteit van deze donkere druif ontegensprekelijk en ook het afzetvenster is een pluspunt. De pluk begint op 1 september en omdat deze druif drie tot zes maand houdbaar is in de koelkamers loopt de afzet door tot en met februari. Waar de markt vroeger hoofdzakelijk bestond uit Rusland en Wit-Rusland, ligt de klemtoon nu op Polen en Roemenië. Het enige probleem van deze druif is dat hij niet in het segment van de hoge prijzen zit. Dat heeft louter met reputatie te maken. Maar de vraag is de afgelopen drie jaar fors gestegen, en zo ook de prijzen, van ongeveer €0,60 naar €1,40 per kilo", aldus Petru.
In het pakstation, waar zich ook twee voorkoelruimtes en bewaarcellen voor 600 ton bevinden, staan de houten kistjes met plastic binnenbelegging ter bescherming van de druiven mooi gestapeld. Voor de Roemeense retail wordt gebruik gemaakt van IFCO kratten. Op bestemming worden de druiven dan van een andere verpakking voorzien.
Funny fingers
Hardfruit en kersen
Begin september werden er ook peren verpakt bij Terra Vitis, met name Rx12-47, een ras dat gelijkt op Lucas en naast zacht ook hard geconsumeerd kan worden, want er is geen spoor van bitterheid. Ze worden op de lokale markt en in Roemenië afgezet. De oogst van gemiddeld 500 ton wordt vervolledigd met de rassen Xenia en Vastovocinaia. En al ligt er ook een areaal van 10 hectare appelen, Petru vertelt dat het zuiden echt niet kan concurreren met het noorden van het land, waar de teeltomstandigheden voor appel veel beter zijn.
Kersen gedijen dan wel weer in het iets warmere zuiden, al legt Terra Vitis de focus op extra vroege en vroege rassen. "Geen Kordia of Regina bij ons, wel Bigarreau Burlat, Rocket, Techlovan, Grace Star en Taina. De oogst begint hier al op 29 mei. En al zijn we met onze netten goed voorzien om regen en hagel het hoofd te bieden, de pluk van onze kersen vond dit jaar plaats vóór de forse regenbuien die de latere rassen iets noordelijker in het land wel pijn hebben gedaan. Onze kersen hebben dit seizoen hun weg gevonden naar Polen, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk. We plukken ongeveer 200 ton per jaar", geeft Dumitru aan.
Arbeid is grootste kostenpost
De uitdaging ligt voor Terra Vitis ondanks de steeds drogere en warmere zomers niet zozeer in waterbeschikbaarheid – daarvoor heeft het zelf aangelegde reservoirs die in de winter gevuld worden met water uit de nabije rivier –, maar eerder in het arbeidsaanbod. "Jaarrond geven we werk aan 150 mensen, in de oogstperiodes zijn er dat logischerwijs veel meer. Terwijl we voor de akkerbouw op 1.800 hectare maar 15 mensen nodig hebben, is de fruitteelt veel minder gemechaniseerd en vereist ze dus meer handjes. Arbeid is met bijna een derde van het totaal onze grootste kostenpost, al proberen we, waar mogelijk, te investeren in machines, ook al omdat goede arbeidskrachten steeds moeilijker te vinden zijn. Het zou best kunnen dat we in de toekomst oogstmedewerkers uit andere landen zullen moeten halen", legt Petru uit.
Al vereist de fruitteelt meer handen, ze is toch iets rendabeler dan de akkerbouw. "Bovendien ben ik er trots op dat we mensen uit de omgeving werk kunnen bieden. Ik ben hier geboren en ik heb hier heel mijn leven geleefd. Ik voel me verbonden met dit dorp", zegt de man die voor z'n werknemers voetbalwedstrijden organiseert, de dorpskerk van een klokkentoren wil voorzien en fier is op het wapenschild dat hij voor het dorp heeft ontworpen.
Dat Petru een veelzijdig man is, daar getuigt ook zijn veestapel van 450 koeien en 600 schapen van. Moldavië moet overigens ook in de oudheid al bekend hebben gestaan om zijn lekkere vlees, want enkele jaren geleden werd bij graafwerken op de landerijen van Terra Vitis een intacte Griekse amfoor gevonden. Na onderzoek door het Nationaal Museum werd hij in 360 v.C. gedateerd, afkomstig van Herakleion. In die tijd dreven de Grieken handel met nomaden die ten noorden van de Zwarte Zee rondtrokken. Ze leverden onder meer olie en wijn in kruiken, en brachten vlees terug mee naar de thuishaven. Maar Griekse wijn hoeven de Moldaviërs heden ten dage niet meer in te voeren, hun eigen gegiste druivensap weet ondertussen menig wijnliefhebber te verleiden.
Dumitru en Petru met een replica van de Griekse amfoor die ze op hun land vonden
Terra Vitis is GlobalGAP en GRASP gecertificeerd en zal aanwezig zijn op de komende Fruit Attraction in Madrid. Je vindt het bedrijf op de gezamenlijke stand van branchevereniging Moldova Fruct (stand 10D18).
Voor meer informatie:
Varvara Mihov (sales manager)
Terra Vitis Ltd
Burlacu (Cahul) – Moldavië
Mob: +373 608 10 215
[email protected]