Het weer heeft een aanzienlijke invloed op de teelt en oogst van zoete aardappelen wereldwijd. In Italië is het oogstseizoen voor 2024 met een maand uitgesteld door droogte, en de oogst wordt pas halverwege oktober verwacht. In Duitsland domineert Egypte de markt met een grote aanvoer van zoete aardappelen sinds juli, wat heeft geleid tot prijsdalingen onder het meerjarig gemiddelde. Spanje heeft de afgelopen twee jaar een afname van 60% in het areaal zoete aardappelen ervaren, wat is verergerd door droogte, hoge kosten en een gebrek aan arbeidskrachten. De snelle toename van goedkopere import uit Egypte bemoeilijkt de concurrentie voor Spaanse telers. In Nederland zijn telers inconsistent in de teelt van zoete aardappelen, terwijl Israël, ondanks de aanhoudende oorlog, een goede en kwalitatieve oogst meldt. Op de Franse markt komen de eerste zoete aardappelen uit Frankrijk, Egypte en Spanje.
In Zuid-Afrika heeft koudeschade tijdens de winter geleid tot een lage beschikbaarheid van zoete aardappelen, waardoor de prijzen zijn gestegen. De export van Zuid-Afrika naar het VK, Europa en het Midden-Oosten begint in maart/april, maar de toename van Egyptische teelt heeft geen directe impact op de Zuid-Afrikaanse handel. Egypte zelf heeft echter zijn areaal met 30% uitgebreid en verhoogt de exportvolumes, met een verlenging van hun seizoen tot mei 2025. In Noord-Amerika wachten de zoete aardappelgewassen in North Carolina op weersvoorspellingen. De oogst is begonnen, maar de omstandigheden zijn wisselend, vooral na de impact van orkaan Helene. In Australië is de export van zoete aardappelen beperkt, met een focus op de binnenlandse consumptie.
Nederland: Telers starten en stoppen met teelt zoete aardappelen
De laatste jaren zijn behoorlijk wat teeltprojecten in Nederland gestart met zoete aardappelen. "Er zijn best wat telers die het een jaar geprobeerd hebben, maar ook weer gestopt zijn. Inmiddels hebben we een clubje van circa vijftien telers dat de teelt echt serieus oppakt", vertelt een Nederlandse teler. Het seizoen voor zoete aardappels in Egypte is momenteel in volle gang. Die prijzen zijn na een turbulente start inmiddels gestabiliseerd.
Inmiddels is ook de zoete aardappeloogst in Noord-Amerika in volle gang. "Na een warm voorjaar en ook wat regen tussendoor in de zomer ziet de oogst er vooralsnog goed uit. Voorlopig ligt de focus bij de afzet volledig op de Thanksgiving", aldus een Hollandse verkoper. Hij kijkt terug op een goed seizoen, zowel qua maatsortering, kwaliteit en prijs. "De prijsvoering was lange tijd prima tot Egypte met groot geweld de markt is opgekomen. Daar kun je echt je vraagtekens wel bijzetten hoe noodzakelijk dit is. Het heeft in elk geval ook de prijs van de Amerikaanse zoete aardappelen fors naar beneden getrokken. In Amerika had men dan ook wel wat hogere prijzen verwacht, omdat daar de markt redelijk stabiel is gebleven.
België: Steeds meer interesse in zoete aardappelteelt
"Met de veranderende weersomstandigheden in Noord-Europa wordt het steeds kansrijker om goed zoete aardappelen te telen in bijvoorbeeld België", legt een handelaar uit. "Je ziet ook dat steeds meer telers het gaan proberen, hoewel de meesten voorlopig nog weinig echt grote producties kunnen overleggen. Toch zie je dat ook deze zomer weer redelijk goed was voor de nieuwe oogst zoete aardappelen. Over het algemeen zijn we voor de binnenlandse markt toch tevreden met de opbrengst. Je ziet ook dat het gretig aftrek vindt, omdat het toch een product is dat in populariteit stijgende is. Uiteindelijk is het doel om jaarrond Belgische zoete aardappelen te kunnen leveren, maar met de hoge bewaarkosten is dat nog geen vanzelfsprekendheid. Op de internationale markt speel je echter geen rol van betekenis. Daar zie je dat met name een Verenigde Staten de prijs bepaalt, die wij te volgen hebben."
Duitsland: Moeizame start voor Egyptische zoete aardappelen
Het afzetseizoen voor Egyptische zoete aardappelen is dit jaar met horten en stoten begonnen. Normaal wordt er veel geld verdiend in de eerste fase van het seizoen. Maar dit jaar is het helemaal anders: er zijn grote overschotten in de export sinds het begin van het seizoen begin juli, wat duidelijk te wijten is aan veel nieuwe exporteurs die de markt betreden. Als gevolg daarvan liggen de prijzen tot nu toe ver onder het meerjarige gemiddelde. We begonnen het seizoen met pakketprijzen van rond de 4,50 euro en liggen momenteel tussen de 5,00 en 5,50 euro, nog steeds 0,50 tot 1,50 euro onder het gemiddelde. Door het wegvallen van veel kleinere exporteurs dalen de volumes nu merkbaar, wat een positief effect heeft op de markt. We hopen nu dat de prijs zich stabiliseert op 5,50 euro," vat een importeur uit Hamburg samen.
Frankrijk
Op de Franse markt komen de eerste zoete aardappelen uit Frankrijk, Egypte en Spanje. De Egyptische volumes nemen momenteel af en de belangrijkste volumes komen uit Spanje. De markt is dynamisch en de vraag is er, maar het is geen verrassing dat de lagere prijzen van Spaanse en Egyptische zoete aardappelen de Franse producten niet ten goede komen.
Spanje: Beplant areaal in twee jaar met 60% verminderd, oogstseizoen begint laat
Het areaal voor de teelt van zoete aardappelen in Spanje blijft sterk dalen door een gebrek aan winstgevendheid; een gevolg van de hoge kosten en de dominantie van Egypte op de Europese markt in de afgelopen jaren. Dit verlies aan concurrentievermogen van de zoete aardappelsector in Spanje heeft geleid tot de sluiting van een van de grootste Spaanse telers van zoete aardappelplanten.
Alleen al in de afgelopen twee jaar is het areaal zoete aardappelen in Spanje met ongeveer 60% afgenomen. "De zoete aardappelsector bevindt zich in een dramatische situatie, zowel door het tekort aan water en personeel (aangezien het een arbeidsintensieve teelt is) als door de daling van de verkoopvolumes en de lagere winstgevendheid als gevolg van de stijgende kosten. Egypte heeft in recordtijd veel terrein gewonnen, de export is uit de hand gelopen en de prijzen zijn onmogelijk om mee te concurreren," zegt de eigenaar van de kwekerij van zoete aardappelen. "Veel telers geven de zoete aardappel op", zegt hij.
Egyptische zoete aardappelen hebben momenteel een dominante positie op de markt, nu de teelt zijn hoogtepunt heeft bereikt. In Spanje werden de eerste zoete aardappelen in augustus geoogst, maar nu worden de volumes pas echt significant, omdat het seizoen vertraging heeft opgelopen door de ernstige droogte tijdens het planten.
Tot afgelopen voorjaar was het een erg droog jaar, dus veel telers, geconfronteerd met de onzekerheid of ze hun velden wel of niet zouden kunnen irrigeren, besloten niet te planten; eind april viel er echter wat regen in Zuid-Spanje, waardoor het waterpeil in de stuwmeren zich herstelde en er water kon worden toegewezen voor irrigatie, waardoor de vraag naar planten weer toenam. Daarom komt de Spaanse oogst van zoete aardappelen dit jaar laat op gang, aangezien er tot begin september geen noemenswaardige volumes waren en de piek in de teelt naar verwachting vanaf oktober zal worden bereikt.
Italië: Zoete aardappeloogst tot een maand te laat
De teelt van zoete aardappelen in Italië is geconcentreerd in een paar regio's, waaronder Veneto. Een van de belangrijkste handelaren in zoete aardappelen in Noord-Italië zegt dat de oogst 20-30 dagen te laat is door het weer en daarom midden tot eind oktober zal plaatsvinden. Het is daarom niet mogelijk om realtime marktgegevens te geven. De trend is echter dat dit product sterk groeit in Italië. Bij gebrek aan binnenlandse productie vertrouwen handelaren op buitenlandse teelt, bijvoorbeeld uit Egypte. De handelaar zegt dat hij tot april Italiaans product te koop had en dat de gemiddelde groothandelsprijs ongeveer €1,60/kg bulk was. Buitenlandse producten zijn meestal iets goedkoper.
In Calabrië hebben de hoge temperaturen een meer regelmatige ontwikkeling van zoete aardappelen bevorderd, met een opbrengst van betere kwaliteit, ook in termen van grootte. Het product ziet er erg goed uit en de verkoop is in de tweede helft van september begonnen. Het doel is om meer promotie te maken voor zoete aardappelen van Italiaanse oorsprong. Op groothandelsniveau, in de regio Verona, worden lokale zoete aardappelen momenteel verkocht tegen een gangbare prijs van €1,40.
Israël: Zoete aardappeloogst gaat goed ondanks oorlog
De zoete aardappeloogst in Israël wordt door de sector in het land als goed omschreven. De oogst vordert gestaag en de kwaliteit is goed. Een groot deel van de aanplant is verplaatst naar centraal Israël waar Thaise arbeiders helpen met oogsten. De meeste volumes zijn voor de lokale markt, maar omringende landen kunnen zich via Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever bevoorraden vanuit Israël. In het zuiden van Israël, dat getroffen is door de voortdurende oorlog, waar traditioneel de meeste zoete aardappelen worden geplant, is de oogst aan de gang, maar met lagere niveaus in vergelijking met voorgaande jaren. De lokale vraag neemt toe en de telers richten zich op het voldoen aan deze vraag, aldus de Israëlische sector voor zoete aardappelen.
Zuid-Afrika: Koudeschade leidt tot lage beschikbaarheid van zoete aardappelen
Koudeschade aan zoete aardappelen is een van de redenen voor de lage beschikbaarheid op dit moment, en de marktprijs van tussen de R7 (0,37 euro) en R10 (0,5 euro) per kilo zal naar verwachting de hele maand oktober zo blijven.
"Het is lang geleden dat we voldoende volumes zoete aardappelen van hoge kwaliteit op de markt zagen," meent een handelaar in groenten in Gauteng, verwijzend naar de koude in juli die ook aanzienlijke schade toebracht aan aardappelen uit Limpopo. Hij zegt dat de zoete aardappelprijzen een maand geleden nog hoger waren, maar dit is," voegt hij eraan toe, "traditioneel een langzame tijd van het jaar voor zoete aardappelen en tegen het midden van de zomer zullen de volumes toenemen."
Zuid-Afrika exporteert zoete aardappelen vanaf maart/april naar het VK, Europa en het Midden-Oosten. Wat hij een "piek" in de Egyptische teelt van zoete aardappelen noemt, heeft geen directe invloed op de Zuid-Afrikaanse handel, zegt een exporteur, maar als je de Spaanse teelt erbij optelt, wordt de oogst van de Verenigde Staten naar achteren geschoven en dat heeft invloed op de Zuid-Afrikaanse export van zoete aardappelen.
Sommige Zuid-Afrikaanse telers van zoete aardappelen diversifiëren hun portefeuille met ongebruikelijke variëteiten zoals zoete aardappelen met paars vruchtvlees; zoete aardappelen met oranje vruchtvlees zijn het "brood en boter" van de export, terwijl lokale consumenten de voorkeur geven aan zoete aardappelen met wit vruchtvlees.
Egypte: Verhoogde volumes, seizoen wordt verlengd tot mei 2025
"Het zoete aardappelseizoen gaat door in Egypte. Het seizoen eindigt normaal in maart, maar zou dit seizoen kunnen doorgaan tot mei. De volumes uit Egypte zijn veel hoger dan vorig seizoen, wat resulteert in lagere prijzen.
Egypte is Europa's grootste leverancier van zoete aardappelen geworden. Vorig seizoen (2023/2024) steeg de Egyptische export naar Europa met 45% tot 109 duizend ton. De belangrijkste bestemming voor Egyptische zoete aardappelen is Nederland, met 60% van het volume, of 65 duizend ton, gevolgd door Frankrijk en Italië.
Dit seizoen ligt het volume nog hoger. Een teler zegt: "Dit jaar is de geschatte toename van het totale zoete aardappelareaal in Egypte ongeveer 30%. Dit betekent dat we een continue aanvoer en de beste kwaliteit zoete aardappelen kunnen garanderen. We zijn in juli begonnen met de kleinschalige Egyptische oogst, maar het volume zal in de weken daarna toenemen. Van september 2024 tot maart 2025 zullen we weer goede volumes zien. We zouden het seizoen ook iets moeten verlengen, misschien wel tot mei 2025."
Noord-Amerika: Zoete aardappeloogst wacht op weersoordeel
De oogst van zoete aardappelen is begonnen in North Carolina. De groeiperiode begon droog, maar sinds de laatste week van juli zijn de omstandigheden natter geworden. Vorige week trof orkaan Helene ook het westelijke deel van de staat en de gevolgen voor de totale oogst moeten nog worden bepaald. Het is ook nog te vroeg om te zeggen wat de totale opbrengst zal zijn, hoewel sommige rapporten aangeven dat er ongeveer 20 procent verlies zal zijn in North Carolina.
In Mississippi meldden sommige telers dat er deze zomer weliswaar droge omstandigheden waren, maar dat regen welkom was, hoewel men zich zorgen maakte over de mogelijke gevolgen van zware regens als gevolg van orkaan Francine.
In Louisiana is de oogst ook aan de gang nadat het planten in het voorjaar vertraging opliep door overvloedige regenval. Ondertussen verwelkomt Californië een veelbelovende zoete aardappeloogst voor 2024, die heeft geprofiteerd van gunstige groeiomstandigheden ondanks uitdagingen als gevolg van extreme zomerhitte.
De vraag naar zoete aardappelen is goed, hoewel de druk op de prijzen wordt gevoeld vanuit andere groeiende landen zoals Egypte, Spanje, Frankrijk en Nederland.
Australië: Klein aantal geëxporteerd, teelt voornamelijk voor lokale consumptie
De totale hoeveelheid zoete aardappelen die de afgelopen jaren is geoogst, is gedaald. Voor het jaar dat eindigde in juni 2023, werd 91.458 ton geproduceerd met een waarde van 69,2 miljoen Australische dollar, waarvan 10 procent werd verzonden om te worden verwerkt, volgens de laatste cijfers van het Handboek Statistieken van Hort Innovation. Dat was een daling van twee procent in volume ten opzichte van 2022, maar de waarde steeg licht met vier procent. Slechts een klein aantal wordt naar de export gestuurd, 987 ton (+16% ten opzichte van 2022) met een waarde van $1,9 miljoen (-20%). Er is jaarrond aanbod van zoete aardappel in heel Australië, waarbij alle staten op het vasteland teeltgebieden hebben, met hoogseizoenen van november tot februari. De retailprijs van zoete aardappel in Australië van de grote retailers ligt tussen $4,50-$5,00 per kilogram, of ruwweg $2,50 per stuk voor een stuk van gemiddelde grootte voor de Gold-variëteit. De Gold-variëteit neemt 90 procent van de teelt in Australië voor haar rekening, maar er zijn ook rode en paarse zoete aardappelen die vooral tegen het einde van de zomer beter verkrijgbaar zijn.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt limes