Halverwege het exportseizoen is Stefan Bitlan, sales manager van fruitexporteur Fani, tevreden met de reputatie die de Moldavische pruimen sinds 2017 hebben opgebouwd. "De markt is stabiel, de vraag is er", aldus Stefan. "Maar het succes van vorig seizoen kunnen we evenwel niet herhalen. We exporteren een kwart minder pruimen, gewoon omdat er ongeveer een derde minder is geoogst. Een slechte bestuiving en vervolgens hitte en droogte liggen daar aan ten grondslag."
Pruimen voor de Duitse markt
De pluk van het Stanley ras is dit jaar al op 6 augustus begonnen, meer dan drie weken eerder dan de gebruikelijke datum van 1 september. "Maar toen konden we de markt nog niet op, want op dat moment hadden Servië, Macedonië en Bosnië en Herzegovina een ruime oogst van uitstekende kwaliteit en grote maten die ze tegen lage prijzen op de Europese markt konden afzetten. Een collega aldaar vertelde me dat het in zijn herinneringen de beste oogst ooit was in de Balkan. Als je 35 ton per hectare plukt, dan kun je je prijs per kilo best laten zakken tot ongeveer 65 cent. Deze prijs zou voor ons evenwel fors verlieslatend zijn, aangezien er ook in een jaar van lage gemiddelde opbrengsten per hectare vaste kosten moeten worden opgehoest."
Zomergeweld
Terwijl de vroege pruimenrassen en de late abrikozen, die eind juli werden geplukt, flink te lijden hadden onder aanhoudende temperaturen van boven de 40 graden, ongeveer 10 graden meer dan normaal, en hun vruchtvlees door de combinatie van het hoge suikergehalte en de hitte bruin werd, uitte het zomergeweld zich bij het Stanley ras vooral in kleine maten. "De kwaliteit van Stanley is top, al is er natuurlijk, mede door een slechte bestuiving, 30% minder oogst. Ook waar de boomgaarden geïrrigeerd werden, werd het probleem van een kleine maatvoering vastgesteld. De hitte heeft de groei belemmerd. Klimaatverandering zie ik dan ook als een van de grootste uitdagingen voor de Moldavische fruitteelt en -export. En wat de vroege rassen betreft, die konden niet geëxporteerd worden. Ze zijn afgeleid naar bakkerijen, daar hebben we veel geld mee verloren."
Goed sorteren is een must dit jaar
De export loopt dus nog, maar volgens Stefan worden enkel de trouwe klanten bediend. Vorig jaar verzond Fani 8.000 ton fruit naar het buitenland. "Ondertussen kent elke supermarktketen in de EU de Moldavische pruimen, iedereen probeert met ons te werken. De voorbije vijf jaar hebben we de prijzen dankzij ons gunstig verkoopvenster en de kwaliteit van het fruit naar boven kunnen duwen. Om consistentie in de kwaliteit te handhaven, doen we vanaf dit seizoen een beroep op de diensten van PDG Fruct, waar een sorteerlijn met interne kwaliteitsdetectie en een punnet-verpakkingslijn staan opgesteld. Dit jaar is sorteren op kwaliteit onontbeerlijk, want er zijn teveel problemen: zacht fruit, cracking, dubbele pruimen,… Vorig jaar, toen het weer zowel tijdens de bestuiving, de groei als de oogst meezat, was zo'n exhaustieve controle helemaal niet nodig", legt Stefan uit.
Stefan Bitlan met pruimen die klaar zijn voor de export
Sinds 2021 exporteert Fani het gros van de pruimen naar een grote Duitse retailer. Hij had het geluk via een project van de Wereldbank geïntroduceerd te worden bij de supermarktketen. "In augustus van dat jaar reisde ik naar Duitsland af, want ik wilde met eigen ogen zien hoe de Servische pruimen verpakt waren. Ik wilde bijleren. Je kunt immers niet gewoon teren op de kwaliteit en smaak van je product, de presentatie is minstens even belangrijk als je de West-Europese markt voor ogen hebt. In september begon ik meteen met het verzenden van de eerste trucks."
Fani exporteert ook ander fruit, zoals druiven en abrikozen.
Samen sterk
Fani betrekt het fruit bij zo'n 150 teeltbedrijven. Een traceerbaarheidssysteem zorgt ervoor dat elke kist terug te voeren is tot teler en oogstdatum. "Heb ik een slechte ervaring bij een bepaalde teler en zie ik geen bereidheid tot corrigerende maatregelen, dan valt hij van mijn lijst. We zijn nu overigens een groep van telers aan het vormen, die we helpen met alle mogelijke procedures, van teeltissues tot certificeringen en verpakkingen. Een groep van 15 professionele teeltbedrijven is het streefdoel. Samen staan we immers veel sterker."
Dit project is een beetje gegroeid vanuit de impact die Stefan had toen hij in 2022, het jaar waarin Rusland een embargo instelde op Moldavisch fruit, vele kleinschalige telers van met name appelen en druiven, die wegens het gebrek aan vooruitzichten door het wegvallen van hun historische markt er de brui aan wilden geven, toch moed kon inspreken. Hij beloofde hen dat hij een markt zou vinden voor het fruit van hun boomgaarden. "We kunnen best stellen dat we toen een zekere sociale impact hebben gehad. En omgekeerd helpen zij mij natuurlijk, want zonder leveranciers ben ik niets", geeft Stefan aan, wiens bedrijf GlobalGAP en GRASP gecertificeerd is.
Transportbedrijf
Als fruitexporteur houden Stefan en zijn team toezicht op de teelt, hebben ze de verpakking en de afzet in handen en beheren ze zelfs het transport. "Ondertussen hebben we een vloot van 24 vrachtwagens, waaronder een tiental gloednieuwe auto's. Een deel van ons fruit vervoeren we dus zelf, een ander deel wordt geladen in vrachtwagens van een bevriend transportbedrijf. Die zorgt er overigens ook voor dat onze wagens niet leeg terugkeren naar Moldavië. Vaak worden ze geladen met groenten en fruit in Nederland of met bananen in de haven van Koper of Hamburg."
Wat de logistieke bewegingen betreft, heeft Stefan nog een verzoek voor de Moldavische overheid. "We willen geen subsidies of geld van de overheid, we vragen enkel een efficiënte afhandeling van de documentenstroom. Heb je een fytosanitair certificaat nodig voor verzending op zaterdag, dan moet je die de donderdag al aanvragen. Een wachttijden tot 48u aan de Roemeense grens om de douane te passeren, zijn geen uitzonderingen. Terwijl er in het kantoor aan de grens zeker genoeg personeel aanwezig is om alles meteen te kunnen afhandelen. Een beetje meer efficiëntie zou wel mogen", besluit Stefan.
Voor meer informatie:
Stefan Bitlan (sales manager)
Fani Ltd
43 Alecu Russo-straat
4829 Magdacesti (Criuleni) – Moldavië
Mob: +373 6969 1990
Mob: +40 722 466 800 (Roemenië)
[email protected]
www.fani.md
Reeds gepubliceerd in deze serie:
- Inleiding 1: EU sluit Moldavië in de armen, ook bij AGF-handel
- Inleiding 2: Tariefvrije AGF-export naar EU stimulans voor Moldavische exporteurs
- Terra Vitis: "Op zoek naar de beste seedless druif voor ons klimaat"
- PDG Fruct: "We willen een logistieke hub zijn voor steenfruittelers in de regio"
- Velfruct: "Export van appelen en pruimen naar tien EU-landen en drie meer in het vizier"
- Staragro: Antony Blinken bedankt voor de heerlijke kersen op zijn recente staatsbezoek aan Moldavië
- Dor Fruct: "Voor kwaliteitspruimen krijg je in de maand november doorgaans een mooie prijs"
- Moreller: Moldavische Kordia en Regina kersen naar België
- Fruct Grup: Fruct Grup exporteert druiven en pruimen vooral naar grossiers
- Ionex Trans: "Flowpacklijn voor druiven en steenfruit ideaal om retailers te beleveren"
- Eco-Logistic: "Onze droom is om een coöperatief model uit te bouwen naar het voorbeeld van BelOrta"
- Nr1 supermarkt: Geen enkele groente- of fruitsoort ontbreekt op de AGF-afdeling van de Nr1 hypermarkt in Chisinau