Nederlandse bedrijven doen er goed aan om na te denken over de gevolgen van de verkiezingsoverwinning van Donald Trump in de Verenigde Staten. Directeur Bart Jan Koopman van evofenedex verwacht op basis van zijn uitspraken en beleidsvoorstellen nadelige effecten op de handel en logistiek. Dat blijkt uit een uitgebreide analyse van evofenedex. Exporteurs lijken met name de protectionistische plannen te vrezen.
Amerikaanse import belangrijk voor waardeketens
"Voor Nederland is het van groot belang om goede relaties te behouden met de Verenigde Staten", aldus Koopman. "De VS spelen een relatief belangrijke rol voor Nederlandse exportproducten en -diensten." Volgens het Centraal Planbureau (CPB) zit in elke euro aan Nederlandse export gemiddeld 6 eurocent aan Amerikaanse waarde verwerkt. De VS spelen daarom een relatief belangrijke rol voor Nederlandse exportproducten en -diensten. Het CPB stelt dat 6% van de toegevoegde waarde van Nederlandse export van Amerikaanse origine is, ten opzichte van 5% uit Duitsland. "Dit betekent dat halffabricaten uit de VS een grotere waarde hebben voor de Nederlandse export dan die uit Duitsland, ondanks het feit dat Duitsland de Nederlandse grootste handelspartner in totale handelsvolumes en uiteindelijk ook een belangrijkere exportbestemming is."
Nederlandse export naar de VS bedraagt 6 procent van de totale export. Maar dit percentage slaat op de brutowaarde. Als je kijkt naar de nettobedragen van de gehele waardeketen, dan is het aandeel van de VS in de Nederlandse export bijna 9 procent.
Van vrije handel tot protectionisme
In het verleden hebben Amerikaanse regeringen sterk uiteenlopende handelsstrategieën gevoerd, die gericht waren op protectionisme tot bevordering van de internationale handel. Wanneer de VS zich op het internationale toneel inzetten voor vrije wereldhandel, profiteert Nederland als open economie en handelsland daar enorm van.
Helaas is er al sinds 2016 een duidelijke trend zichtbaar naar meer geslotenheid, protectionisme en meer focus op het versterken van eigen Amerikaanse industrieën. De hogere invoerrechten ingesteld onder president Trump, zijn nauwelijks afgeschaald onder Biden; ze zijn grotendeels in stand gehouden of zelfs verhoogd. Biden is de eerste Amerikaanse president in een halve eeuw die géén nieuwe handelsakkoorden heeft getekend of hierover heeft onderhandeld. Trump dreigt met universele importtarieven van 10 tot 20 procent, met heffingen op Chinese producten van minstens 60 procent en met een verder ontmanteling van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).
Kansen voor bedrijfsleven
Maar er zijn ook kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven, vooral voor ondernemingen met een Amerikaanse vestiging. Trump is van plan om de Amerikaanse industrie te revitaliseren - zowel bestaande als hoogwaardige technologieën - en de binnenlandse vraag te stuwen. Dit gebeurt voornamelijk in de vorm van belastingverlagingen (denk ook aan zijn Tax Cut and Jobs Act in 2018) en subsidies. Zo is hij van plan de vennootschapsbelasting verder te verlagen naar van 21 naar 15%.
Actie van Europese Commissie
De kansen voor Nederlandse bedrijven vereisen wel dat de Europese Unie (EU) niet wordt geraakt door extra heffingen (zoals Trump voorstelt). Maar het is het duidelijk dat de Europese Commissie dit keer voorbereid is. Bij extra heffingen kan de Commissie snel met tegenmaatregelen komen. Een handelsoorlog is nooit wenselijk. Maar een snelle uitkomst hiervan, waarbij de EU een aparte regeling met de VS treft en zo op lange termijn profiteert van handelsomleidingen via Europa ('friendshoring'), kan positief uitpakken.
Impact op Vlaamse agf?
Met Trump aan het roer van 's werelds machtigste land, kondigen zich spannende tijden aan voor de wereldmarkt, zo schrijft VILT. Trump vertelde in zijn verkiezingscampagne import uit China met zestig procent te willen tariferen en ook import vanuit Europa ligt onder vuur. De Vlaamse agro-voedingssector wijst vooral op de indirecte gevolgen van handelsoorlogen en ontregeling van de markt. "Op korte termijn zouden we daar baat bij kunnen hebben, maar op lange termijn is het een slechte zaak."
Amerikanen kijken meer naar eigen champignons?
De terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten zal ook gevolgen hebben voor Brabantse champignonkwekers, die afhankelijk zijn van export naar Amerika, schrijft het Brabants Dagblad. Amerikaanse ondernemers krijgen dankzij president Donald Trump flinke voordelen. Zijn 'America First'-beleid, met hogere importtarieven, zou betekenen dat Amerikanen minder buitenlandse producten kopen, zoals Nederlandse champignons, die nu veel worden geïmporteerd. Trump overweegt tarieven van 10% voor Europese producten en zelfs 60-70% voor Chinese producten.
Hoewel dit protectionistische uitdagingen kan opleveren voor de Nederlandse export, verwacht Ko Hooijmans van landbouworganisatie LTO dat de impact beperkt blijft. "Protectionisme was ook al een trend was onder president Biden en in Europa zelf. De Nederlandse productie van champignons is al gedaald door een verminderde export, mede door ontwikkelingen in België, Duitsland en de Brexit."
Bij champignonverwerker Scelta Mushrooms uit Venlo is de invloed van de Amerikaanse verkiezingen al een halfjaar voelbaar. De champignons van Scelta Mushrooms belanden onder andere op pizza's en burgers van zo'n 6000 Amerikaanse restaurants. De Verenigde Staten is de grootste afzetmarkt van het Limburgse bedrijf. Het familiebedrijf merkt dat potentiële klanten investeringen uitstellen, schrijft de NOS. "Ze durven geen risico's te nemen en wachten liever de verkiezingen af", zegt mede-eigenaar Jules Klerken. Bij de Limburger geven ze zelfs aan te denken aan de bouw van een fabriek in de Verenigde Staten vanwege de verkiezingsuitslag.