Tholen - Vraag een willekeurige Nederlander naar de Nasonovia en hij denkt misschien dat het een kleurrijke bloem is, maar voor de vollegrondsslatelers vormt de bestrijding van deze slaluis een grote uitdaging. Dat bleek wel uit de animo voor het evenement dat Enza Zaden donderdagmiddag in Enkhuizen had georganiseerd. Slatelers uit het hele land gaven acte de présence. Verschillende sprekers deelden hun kennis over de slaluis Nasonovia, van biologische achtergrond en praktijkinzichten tot innovatieve bestrijdingsmethoden en ontwikkelingen binnen de veredeling.
Henry Rombouts van Hortagri deelde zijn praktijkervaringen uit Nederland en Duitsland. Hij blikte eerst terug op de stopzetting van de coating Gaucho/Cruiser in 2018 en de werking van Movento die in de nazomer van 2023 al af begon te nemen in Zuidoost-Nederland en Noordrijn-Westfalen, gevolgd door de rest van West-Europa in juli 2024. Het aantal toegelaten chemische middelen wordt met het wegvallen van middelen als Movento en Batavia vanaf oktober 2025 drastisch gereduceerd, voor een aantal andere middelen die bijvoorbeeld in België en Duitsland worden gebruikt, zijn er problemen met de huidige toelating of liggen er aanvragen voor KUG-toelating (Kleine Uitbreiding Gewasbescherming).
Henry Rombouts
Als alternatief is een luizennet in een groente als ijsbergsla volgens Rombouts niet effectief. "Dan heb je geen luis, maar ook geen sla." Hij stipte ook nog even andere mogelijkheden aan, zoals een alternatieve afzet - naar meer gesneden product en de acceptatiegraad van de consument rond luis in zijn sla. "Maar om de consument op te leiden, is een hele lastige." De weg naar een toekomstige strategie is volgens Rombouts een combinatie van chemische en groene middelen, waarbij er ervaring wordt opgedaan in verschillende gebieden op verschillende percelen. "We moeten met een plan B komen."
Over de inzet van groene middelen was Maarten de Korte van Koppert uitgenodigd. Het bedrijf is al jaren actief met biologische bestrijders in de tuinbouw, maar is sinds zeven jaar ook gestart in de akkerbouw. De veldonderzoeker gaf een toelichting op het veldonderzoek op twee percelen met vier velden, waarbij de effectiviteit van biologie duidelijk werd aangetoond met de laagste luisdruk. Op de vraag vanuit de zaal wat de biologische bestrijders gaan kosten, was Maarten duidelijk: "Dat weet ik niet en we zitten ook nog niet op dat punt. Eerst moet er veel meer onderzoek gedaan worden naar de werking. We zijn er nog niet."
Grote opkomst
Als fytopathologisch onderzoeker van Enza Zaden doet Bart André al elf jaar onderzoek naar Nasonovia. In zijn presentatie gaf hij inzicht in de levenscyclus en biologische aspecten van de slaluis. "Nasonovia is altijd een probleem geweest in de slateelt. In 1999 kwam er met Dynamite een ras op de markt dat volledig resistent was, maar in 2007 is deze resistentie doorbroken. Sindsdien hebben we twee biotypes, Nas0 en Nas1, die in het veld voorkomen, waar tussen je op het oog geen onderscheid kunt maken. Dit onderscheidt is wel te maken met toetsen die we binnen Enza Zaden hiervoor ontwikkeld hebben."
Enza Zaden beschikt over een eigen genenbank met uniek materiaal en is op zoek gegaan naar een wilde slasoort die volledig resistent is tegen Nas1. Het goede nieuws is dat die resistentie werd gevonden. Vervolgens wordt met laboratoriumtechnieken verder gezocht naar de genetica die verantwoordelijk is voor de resistentie, waarna achtereenvolgens het juiste chromosoom en gen wordt gezocht. Een hele zoektocht, omdat chromosomen duizenden genen bevatten. De laatste ontwikkelingen zijn dat de veredelaar Nas1 luizen heeft ontvangen uit een veld met ijsbergsla, dat meerdere keren bespoten was, maar toch nog Nas1 bevatte. Deze Nas1 luizen zijn op slaplanten gezet, die vervolgens behandeld zijn met Batavia en alle bladluizen zijn hierna doodgegaan. "Maar dit is een test met kleine slaplanten, daarmee heb je nog geen grote ijsbergslaplanten."
Ronald Vriend
Dat beaamde Ronald Vriend, Crop Breeding Manager bij Enza Zaden. "We halen nu de eigenschappen uit wilde slatypes, maar zijn nog ver verwijderd van ijsbergsla. Een periode van tien jaar is niks om een nieuw ras te ontwikkelen. Tegelijkertijd hebben we met deze resistentie wel een doorbraak en daarom vonden we het goed om aan jullie te tonen dat we de signalen uit de markt hebben opgepikt en dat dit bij ons bedrijf een hoge prioriteit heeft. Enza Zaden introduceert op korte termijn ijsbergslarassen met de nieuwe Nasonovia-resistentie (Nas1), waarmee telers deze plaag effectiever kunnen beheersen." Daarbij sloot Vriend zich aan bij een vorige spreker. "We zullen met een totaaloplossing moeten komen."
Vervolgens kregen de telers in een rondleiding een kijkje achter de schermen van het productieproces bij Enza Zaden, gevolgd door een heerlijk buffet, uiteraard met sla en dat gelukkig zonder luis...
Klik hier om de fotoreportage te bekijken
Voor meer informatie:
Enza Zaden
+31 (0)228 350100
[email protected]
www.enzazaden.com