Tholen - Zonneschijn in overvloed het hele jaar door en nooit extreem hoge temperaturen. Curaçao lijkt het ideale klimaat te hebben voor de teelt van heel wat groenten en fruit. Schijn bedriegt evenwel. Neem nu tomaten. Een tomatenplant heeft op een gegeven moment in haar groeicyclus 's nachts frisse temperaturen nodig. En dat heb je dan weer niet op Curaçao, waar de minima zelden onder de 24 graden duiken. En dus blijft voor een groot deel van de tuinbouw één optie over: een systeem waarin de temperatuur (deels) gecontroleerd kan worden.
Ook Ferdinand Bouwman, die jarenlang als manager van een revalidatiecentrum op het eiland had gewerkt en zo'n vijf jaar geleden op een carrièreswitch aasde, koos, na wat ervaring te hebben opgedaan met een kleinschalig zelf ontworpen aquaponicsysteem en na vele avonden het internet af te hebben gestruind op zoek naar info over groenteteelt, voor een systeem waarin de controle van de teeltomstandigheden centraal stond. En daarbij raakte hij gecharmeerd van een bepaald systeem dat die controle behoorlijk ver doortrok: Freight Farms, vertical farming in een container, een concept van een in Boston gevestigd technologiebedrijf.
"Controle van de teeltparameters is nodig op Curaçao", vertelt Ferdinand. "De risico's zijn te groot: te felle zon, schimmels, bacteriën, etc. Ik trad in contact met Freight Farms en heb toen een opleidingstraject gevolgd bij hen. De investering is niet gering, maar we hebben het intern kunnen oplossen. Ook de container naar Curaçao brengen had heel wat voeten in de aarde, want we zaten toen in volle coronapandemie. Het leuke aan Freight Farms is dat er ook een hele community is met wie je bepaalde problematieken kan bespreken. En hun service desk is heel attent."
Zonnepanelen en een generator
De vertical farm van HYBiZZ – zo heet het teeltbedrijf van Ferdinand – , waar naast sla ook tijm, rozemarijn, snijbiet, kale en eetbare bloemen worden geteeld, verbruikt gemiddeld 130 kWh per dag. "Het nadeel van een vertical farm is de hoge elektriciteitsrekening. Om die te drukken – want op Curaçao rijst de prijs voor stroom van het net echt de pan uit – hebben we 70 zonnepanelen en 12 batterijen laten plaatsen. Dat is net voldoende om zelfvoorzienend te zijn in de periode tussen februari tot en met september, want dan is de zon een constante factor. Vanaf oktober kunnen er wolken opdagen, daarom hebben we ook nog een generator geplaatst. In noodgevallen kunnen we nog stroom van het net nemen. Het elektriciteitsverbruik zit hem overigens niet zozeer in het koelen, maar eerder in de lampen."
Kwaliteit als onderscheidend element
Ondanks de hoge investeringen, ook wat de energievoorziening betreft, stelt Ferdinand dat hij een loon kan halen uit zijn teelt. "Bijna alle voedsel wordt geïmporteerd op Curaçao. Voor sla is dat 700 ton per jaar. En het importproduct is niet goedkoop, zeker niet de soort gewassen die ik teel, want die moeten omwille van hun beperkte houdbaarheid worden ingevlogen, grotendeels uit Nederland of de Verenigde Staten. Ons product wordt geleverd op dezelfde dag dat het geoogst wordt en er komt geen enkel gewasbeschermingsmiddel aan te pas. Klanten krijgen dus een vers product dat niet eens gewassen dient te worden. Ik lever dagelijks aan restaurants en hotels en de vraag is groter dan wat de container kan produceren, ook omdat het product zo mooi oogt, knapperig is en veel vocht bevat."
In de container ligt de temperatuur constant rond de 20 graden, is de luchtvochtigheid zo'n 80 procent en de CO2-concentratie ongeveer 800 ppm. "De zaden haal ik uit Nederland en de Verenigde Staten. Na een ontkiemingsfase van 2 à 3 dagen moet je nog rekenen op twee weken opkweekfase en een kleine zes weken voordat de kroppen volgroeid zijn. Het water dat ik gebruik, komt van het nutsbedrijf Aqualectra. Op zich is de kwaliteit niet slecht, maar het water wordt gedistribueerd in een oud leidingnet, dus passeert het hier nog een filter. Eigenlijk zou omgekeerde osmose aan te raden zijn. Pas dan heb je volledige controle over de waterkwaliteit en kun je ook gericht voedingsstoffen toevoegen."
Uitbreiding dringt zich op
Voor Ferdinand is de teeltcontainer die hij enkele jaren geleden aanschafte, nu een opstapje naar uitbreiding van de activiteiten. "Om klanten te kunnen werven ben ik momenteel veel te kleinschalig. Er zijn grotere opbrengsten nodig. Daarom ga ik investeren in een 500 m² plastic kap voor de teelt van slasoorten. Nog een container zetten zou te duur zijn. Dit wordt even terugschakelen naar een minder goed controleerbare teelt. Toch hoop ik met goede ventilatie de temperatuur in de kas aangenaam te kunnen houden voor de medewerkers. Dat moet lukken. Het water waarop de sla zal drijven moet wel worden gekoeld, dat is duidelijk."
Cultivators
Ferdinand is voor de nieuwe kas al in overleg met Cultivators uit Breda. "Het wordt een kas voor 285.000 kroppen sla per jaar, die ook iets groter zullen zijn dan we kunnen telen in de vertical farm. Afzet is geen probleem. Er is al interesse vanuit de retail, vanuit de importeurs, vanuit de cruiseschepen die hier aanmeren en ik heb een lijntje liggen bij de zorginstellingen. Momenteel zijn we de businesscase aan het afronden en wordt er gekeken naar de financiële kant van de zaak. Er zijn wat subsidietrajecten voor de eilanden, maar we zijn nu vooral op zoek naar investeerders om ons vooruit te helpen bij dit nieuwe en veelbelovende project", legt Ferdinand uit.
En zo hoopt de ondernemer een bijdrage te leveren aan de uitbouw van de tuinbouw op het eiland Curaçao. "Tuinbouw is hier immers een ondergesneeuwd onderdeel van het beleid. Landbouw heeft niet eens een eigen ministerie. Wil je een langetermijnvisie uittekenen, dan is dat toch de eerste voorwaarde, me dunkt", besluit Ferdinand.
Voor meer informatie:
Ferdinand Bouwman
HYBiZZ B.V.
Martha Koosje 17 (Curaçao)
[email protected]
www.hybizz.store