Slechts een handvol papajatelers is nog actief in Zuid-Afrika, en een van de meest ervaren onder hen, Rodney Cooper van Rodney Cooper Estate in Tzaneen (Limpopo), voorspelt dat hij binnen vijf jaar zal overstappen op uitsluitend avocadoteelt.
"Het is een trieste situatie", zegt Cooper, die papaja's bijna exclusief voor de retail teelt. "Ik heb altijd met veel plezier papaja's geteeld, maar de uitdagingen worden te groot."
In 2019 begonnen papajatelers door het hele land een nieuw probleem in hun boomgaarden te zien: bomen vielen plotseling om. De boosdoener werd geïdentificeerd als Phytophthora palmivora, een schimmel die elders bekend staat om het veroorzaken van cacao black pod rot, een ziekte die jaarlijks 20 tot 30% van de wereldwijde cacaoteelt vernietigt.
De naam 'phytophthora' is afgeleid van het antiek Grieks en betekent 'plantvernietiger'. De schimmel is gedocumenteerd bij minstens 138 tropische gewassen en werd in Zuid-Afrika voor het eerst in 2005 waargenomen in sierplantenkwekerijen in Witrivier en Malelane. In 2020 rapporteerde de Agricultural Research Council (ARC) dat Phytophthora palmivora voor het eerst in Zuid-Afrika werd aangetroffen bij papaja's. Wereldwijd is papaja het meest voorkomende gewas dat door deze schimmel wordt getroffen in gebieden met intensieve teelt.
De schimmel heeft zich inmiddels verspreid naar alle papajateeltgebieden in Zuid-Afrika, een ontwikkeling die mogelijk wordt versneld door klimaatverandering. ARC merkt op dat de schimmel tegelijkertijd opdook in boomgaarden die meer dan 400 kilometer uit elkaar lagen. "Dit suggereert dat de ziekte verband houdt met extreme klimaatomstandigheden, zoals hoge temperaturen en ernstige droogte, die beide veel voorkwamen in deze regio's eind 2019. Deze omstandigheden, ideaal voor infecties door Phytophthora palmivora, heersten vooral in november en december 2019."
De schimmel heeft bijgedragen aan de afname van het papaja-areaal in Zuid-Afrika. Officiële areaalcijfers zijn moeilijk te verkrijgen, maar volgens Cooper heeft de schimmel zich overal verspreid. "We kunnen weinig doen tegen Phytophthora", zegt hij. "Internationale kennis heeft ons tot nu toe geen oplossing geboden. Er is op dit moment niets dat echt werkt. Onze sector is zo klein dat er weinig interesse is in onderzoek."
Cooper voorspelt dat papaja's op de lange termijn steeds schaarser zullen worden. "Tenzij onderzoekers met een oplossing komen, zullen we zeker minder papaja's zien. Het is zelfs goed mogelijk dat het een luxeproduct wordt."
Naast Phytophthora palmivora is de enige andere grote bedreiging voor papaja's de zwarte vlek-schimmel, een niet-gerelateerde ziekte die volgens Cooper goed beheersbaar is met een besproeiingsprogramma. "Behalve als er andere subtropische vruchten in de buurt rijpen die fruitvliegen aantrekken, hebben we verder weinig grote plagen."
Voor meer informatie:
Rodney Cooper
Rodney Cooper Estate
[email protected]