Het was qua volume een redelijk jaar voor perziken en nectarines, aldus Pierre de Wet, estate manager van Romansrivier in de Breede River Valley, maar de oogst van de Packham-peren valt erg tegen. "We geven de voorkeur aan een koelere oktobermaand voor de vruchtzetting, maar in oktober van vorig jaar hadden we veel warm weer. We zagen het aankomen. De vroege BC's en Cheekys zien er niet al te slecht uit, maar de Packhams vallen tegen."
Niet alleen de Packhams, maar ook de pruimen - enkele Angeleno-blokken elders in de Breede River Valley hebben dit seizoen geen enkele pruim opgeleverd - en de Boland-blauwe bessen, die in december werden geoogst, waren allemaal ongewoon licht. Dit werd veroorzaakt door een combinatie van weergerelateerde factoren, die op hun beurt tot bestuivingsproblemen leidde.
Iedereen in de vallei heeft het over de lage opbrengsten, en het is duidelijk dat we te maken hebben met klimaatverandering. Jaren geleden waren april en mei meestal koud, en oude graantelers vertelden dat ze hun tarwe in het paasweekend plantten. Tegenwoordig is dat niet meer mogelijk vanwege het gebrek aan regen. Het lijkt wel alsof het hele patroon een beetje is verschoven. Tegelijkertijd heeft de Westkaap te maken gehad met een duidelijke toename in de frequentie en ernst van overstromingen.
"In 2023 werd een 200 jaar oude vloedlijn in de Breede rivier overschreden met een halve meter overstromingswater," zegt hij. En in 2024 volgde een nog ergere overstroming: "De overstroming van vorig jaar overschreed het record van het jaar ervoor met een meter. Er was veel schade stroomafwaarts in het Robertsongebied."
De Westkaap heeft een mediterraan klimaat, wat betekent dat branden in de zomer altijd een risico zijn. Dit jaar was dat niet anders, en de gevolgen waren onder andere een hoge druk van fruitvliegen. "Door de branden is er geen natuurlijke habitat voor de fruitvliegen, waardoor ze zich makkelijker verspreiden. Dit seizoen zijn ze een groot probleem, maar we zagen het aankomen," zegt hij. Graaff Fruit zet gesteriliseerde fruitvliegmannetjes uit van het Fruit Fly South Africa-initiatief in Citrusdal, dat eigendom is van de sector. Hij merkt op dat het gebruik van chemische middelen door het teeltbedrijf sterk is beperkt. "We houden ons strikt aan de spuitprotocollen, zoals we ons aan de Bijbel houden," zegt hij. "Als je je daar niet aan houdt, heb je een probleem. Als we duurzaam willen blijven en in de markt willen opereren, moeten we ons aanpassen en ons aan de protocollen houden."
Pierre de Wet, landgoedbeheerder van Romansrivier, een teeltbedrijf van Graaff Fruit bij Wolseley
Nieuwe rassen zorgen voor hogere tonnage
De Upper Breede Valley rond Wolseley staat bekend om zijn nectarines, en onlangs werd 25 ha Packhams gerooid om plaats te maken voor meer steenfruit. Romansrivier heeft een warmere winter dan de lager gelegen teeltbedrijven in de omgeving, wat resulteert in vroeg rijpend steenfruit. "Mijn boomgaarden staan allemaal onder een schaduwdoek tegen de wind. We zijn erg gevoelig voor de wind hier. We zeggen weleens dat de wind hier geboren is. De wind koelt onze zomertemperaturen af, waardoor het in de zomer op ons bedrijf wat koeler is, en dat maakt een enorm verschil voor de rijping van het fruit."
Aanpassen aan rassen met een lagere koudegraad is inmiddels noodzakelijk geworden. "Zeven jaar geleden was Luciana een van de best presterende rassen, maar nu wil ik het kappen. Het krijgt wat we 'knopen' noemen door een gebrek aan kou. De kou komt niet waar ik het nodig heb."
Nieuwe rassen onderscheiden zich vooral door hun tonnage. Wat betreft de packout is er niet veel verschil tussen oude en nieuwe rassen, zegt hij. "Tachtig procent packout op 15 ton is niet hetzelfde als 80% op 40 ton, en dat is waar we het verschil kunnen maken. Dat is de enige manier waarop we duurzaam kunnen blijven: we moeten meer tonnage en meer klasse 1-fruit in een klasse 1-exportkarton krijgen."
De rassen veranderen nu zo snel, en vaak ten goede, dat "je je als teler moet aanpassen, anders blijf je achter." Het duurt ongeveer vijftien jaar om de investering terug te verdienen, wat de noodzaak verklaart om in kortere tijd meer groenten en fruit van betere kwaliteit te produceren. "Vroeger begon een boom na drie jaar te dragen, nu beginnen we een jaar eerder, maar eerst moet je, zoals wij dat noemen, een boom opbouwen."
Platte perzik
Gelukkig, merkt hij op, worden steenfruitrassen met de tijd steeds beter en volgens hem behoort het steenfruitprogramma Buffalo Fruit van de Spaanse veredelaar PSB tot de beste. Op Romansrivier testen ze de abrikoos Flopria van PSB. Platte perziken en platte nectarines zijn echter een uitdaging die Zuid-Afrikaanse steenfruittelers tot nu toe niet hebben kunnen oplossen, vooral vanwege het barsten van de vruchten. Dit probleem kan te maken hebben met de temperatuur of de hoge niveaus van ultraviolette straling, maar Rossouw gelooft dat hij de eerste succesvolle platte perzik heeft. "Ik zal de eerste teler zijn die een hectare Zodiac platte perzik plant, en volgend jaar zullen we fruit zien op de platte nectarine proefblokken die we hebben geplant."
Voor meer informatie:
Pierre de Wet
Romansrivier, Graaff Fruit
Tel: +27 23 004 0124
pierre@graaff-fruit.com
https://graaff-fruit.com/