Tholen - Meer dan de helft van zijn leven werkt Erik van Vugt al in Polen. In 1998 richtte hij samen met zijn compagnons FreshWorld op. Vandaag de dag voorziet het bedrijf uit Bronisze de directe inkoop van groenten en fruit voor Poolse retailklanten in markten als China, Zuid-Afrika en Latijns-Amerika. Met een eigen transport- en ompakafdeling worden de klanten als een traditionele serviceprovider ontzorgd. Tijd voor een interview over de kansen en uitdagingen in Polen.
"Toen ik hier kwam wonen, was het geregeld 25 graden onder het vriespunt. Dat komt tegenwoordig niet meer voor. Deze week is het met -10 graden extreem koud", vertelt Erik. De temperatuur is niet de enige verandering die hij heeft meegemaakt in het land. "De Poolse economie heeft zich in een rap tempo ontwikkeld. In 2023 steeg het minimumloon met 15%, in 2024 met nog eens 15% en dit jaar met 8%. Binnen vier jaar hebben we het minimumloon van een gemiddelde Spanjaard ingehaald en binnen acht jaar zitten we op het niveau van het Verenigd Koninkrijk."
Het valt voor FreshWorld dan ook niet mee om Poolse medewerkers aan te trekken. "We werken met veel mensen uit Oekraïne, Georgië en Oezbekistan, maar via uitzendbureaus hebben we ook mensen uit de Filipijnen aan het werk", vertelt Erik. De tijd dat Polen als hofleverancier diende van de Nederlandse uitzendbureaus is volgens hem dan ook voorgoed verleden tijd. "Poolse mensen die al vijftien jaar in Nederland werken, zullen gerust blijven komen, maar jonge aanwas kun je echt vergeten."
Kocht FreshWorld in de beginjaren veel product in via Nederlandse importeurs, die tijden zijn voorbij. "Er is geen plek voor een importeur in Polen én Nederland. Onze supermarktklanten vragen ons om programma's af te sluiten met leveranciers in Zuid-Afrika, China en Latijns-Amerika. De concurrentie komt nu eerder van de Hollandse importeurs die rechtstreeks de Poolse klanten bedienen. Wel kopen we geregeld bij een aantal vaste leveranciers in Nederland bij. Ons voordeel is wel dat we de mensen in Nederland goed kennen en zeker als er in Nederland teveel handel is, zijn wij een mooie outlet, omdat we behoorlijk wat handel kunnen verzetten", vertelt Erik.
"De Poolse retailmarkt is groeiende, zowel de Poolse supermarkten als Dino en Biedronka, maar ook de buitenlandse supermarkten als Lidl, Carrefour, Kaufland en Intermarché hebben het vizier op Polen gericht. Vroeger moest alles hier goedkoop zijn, tegenwoordig is er steeds meer een verschuiving naar betere lijnen van hoge kwaliteit en duurdere variëteiten. Zo waren vroeger importdruiven te duur voor een gemiddelde Pool, tegenwoordig zie je - zeker in de grote steden - dat ze volop worden aangeboden."
Opmars convenience
"Avocado's zijn inmiddels een belangrijk product geworden. Niets voor niets hebben we in ons verpakkingscentrum een zestal rijpcellen voor ready-to-eat mango's en avocado's. Maar ook het convenienceschap in de Poolse retail wordt steeds groter. Een aantal grote spelers heeft zich hierop toegelegd met onder meer zakjes gesneden sla, voorzien van sausjes, zoals je ook in Nederland hebt gezien. Dat consumptiepatroon zal nog wel verder veranderen. Als mensen rijker worden willen ze meer gemak en kunnen ze zich ook duurdere producten veroorloven", constateert Erik. De biologische producten blijven volgens Van Vugt nog wat achter in Polen. "Er zijn wel bio-producten, maar het blijft een lastig segment. De omloopsnelheid ligt toch lager en de prijs is navenant. Wij zijn er dan ook zelf geen sterke speler in."
"Voor ons bestaat de omzet voor 30% uit citrus, 30% uit groenten en de rest wordt verdeeld over (exotisch) fruit zoals meloenen, avocado's, mango's en andere exoten. Vroeger werd er nog meer verwacht dat we een totaalassortiment konden aanbieden, maar daar zijn we van afgestapt. Mensen willen nu eenmaal graag werken met specialisten. Zo hebben we geen enkele activiteit in aardappelen en bladgroenten", vertelt Erik. "De nadruk ligt bij ons dus op de import, maar daarnaast exporteren we ook zachtfruit en appelen."
"Producten als appelen, tomaten en bessen worden op professionele wijze in Polen geteeld. Met de appelen is Polen zelfs uitgegroeid tot de grootste producent van Europa. Het grote voordeel voor Polen was lange tijd dat de appels zo goedkoop konden zijn, vanwege de lage plukkosten. Dat voordeel van een lagelonenland gaat er nu uit en daardoor worden de appelen concurrerender. Ook hier zie je oudere rassen zoals Idared steeds meer van de markt gaan en daar komen bijvoorbeeld goede Gala's voor in de plaats. Daar worden op de exportmarkten goede prijzen voor betaald", vertelt Erik. "Tot tien jaar geleden was Rusland een grote afnemer voor de Poolse appelen. Persoonlijk verwacht ik dat als de oorlog een keer stopt - en iedereen zal toch wel een keer moegestreden zijn - dat men elkaar handelstechnisch ook weer gauw genoeg weet te vinden. Handel blijft tenslotte handel, al is het sentiment hier ten opzichte van Rusland wel een stuk negatiever dan in Nederland."
Oekraïense bessen
"Ook Poolse blauwe bessen zijn hier een groot artikel in de supermarkt. In de zomer worden er veel 500 grams verpakkingen verkocht voor een prijsniveau van 2-3 euro en dat zijn echte hardlopers in het schap. Wel waren er afgelopen zomer meer problemen om de bessen geoogst te krijgen. Wij hebben vorig jaar ook al best veel Oekraïense bessen verkocht aan de Poolse retail. Naarmate mensen meer geld verdienen, gaan ze geen bessen meer plukken. Een verdere robotisering en automatisering zal daarom ook hier in Polen niet uitblijven."
"In Nederland wordt nog weleens gedacht dat ze het alleenrecht hebben op innovatie. En er komen veel innovaties uit Nederland, maar andere landen staan ook niet stil. Zo had ik eens een groep Nederlandse tomatentelers op bezoek en die vielen steil achterover toen ze hier de moderne kassen zagen. Daar is vaak GMO-geld voor ingezet en misschien ook weleens misbruikt door mensen die dat niet aankonden, maar het is ook goed besteed en daar zijn professionele teeltbedrijven door ontstaan die je echt niets hoeft te leren."
Geen eigen teelt
Erik heeft geen ambitie om zelf in de eigen Poolse teelt te stappen. "Ik ken maar weinig succesverhalen van handelaren die in de teelt zijn gestapt en vice versa. Vaak wordt alleen de stap gezet om maar tegen de supermarkt te kunnen zeggen dat men direct zaken met de teler kan doen, maar ik ben geen teler. Telen is in mijn ogen geen bijbaan, daar moet je gewoon van 's morgens vroeg tot 's avonds laat mee bezig zijn."
Voor FreshWorld ziet Erik de toekomst zonnig in. "We hebben afgelopen jaar ons 25-jarig jubileum gevierd en ik ben blij hoe het bedrijf op de rit staat. Weet je, in Nederland kun je vrij simpel een groenten- en fruitbedrijf opstarten, omdat je alles kunt inhuren van koelruimte tot ompakkers. Maar in Polen is de infrastructuur wel van een ander niveau. Er zijn in Polen een aantal serieuze handelspartijen en daar zijn wij er één van. En we groeien na ruim 25 jaar nog altijd." Een terugkeer naar Nederland is voor Erik dan ook uitgesloten. "Ik kom nog geregeld in Nederland, maar ik heb hier mijn bedrijf en gezin. Mijn toekomst ligt in Polen!"
Voor meer informatie:
Erik van Vugt
Fresh World International Sp. z o.o.
Tel: +48 22 33 76 224/225
erik@freshworld.com.pl
www.freshworld.com.pl