Hoewel de Zuid-Afrikaanse citrussector momenteel een periode van onzekerheid doormaakt, blijven de langetermijnvooruitzichten sterk, mits de belangrijkste uitdagingen, zoals markttoegang en logistiek, effectief worden aangepakt. Dit was een centrale boodschap tijdens de 5e Citrus Top, die van 11-13 maart in Gqeberha werd georganiseerd door de Citrus Growers' Association of Southern Africa (CGA). Tijdens dit evenement kwamen belanghebbenden uit de gehele sector samen.
In zijn openingstoespraak prees minister van Landbouw John Steenhuisen de citrussector als een nationaal succesverhaal en benadrukte hij de belangrijke rol die de sector speelt bij het creëren van banen in plattelandsgemeenschappen. Tegelijkertijd uitte hij zijn bezorgdheid over de mogelijke afschaffing van de African Growth and Opportunity Act (AGOA), die de export naar de Verenigde Staten vergemakkelijkt. Steenhuisen waarschuwde dat de afschaffing van AGOA duizenden banen zou kunnen bedreigen en de citruswaardeketen zou verstoren. Hij riep de belanghebbenden op om prioriteit te geven aan de verlenging van AGOA of, als alternatief, te streven naar gunstige handelstarieven en -overeenkomsten. Tevens benadrukte hij het belang van het uitbreiden naar nieuwe markten, vooral in Azië, het Midden-Oosten en India.
Dr. Boitshoko Ntshabele, de nieuwe CEO van CGA, lichtte het groeipotentieel van de sector toe. Hij gaf aan dat betere markttoegang zou kunnen bijdragen aan het creëren van 100.000 nieuwe banen tegen 2032. Bovendien zou de productie kunnen groeien van de huidige 95 miljoen kartons van 15 kg naar 260 miljoen kartons, wat de exportmogelijkheden aanzienlijk zou vergroten.
Wat betreft de logistieke uitdagingen gaf Transnet Group CEO Michelle Phillips een overzicht van de vooruitgang die het bedrijf heeft geboekt bij het verbeteren van de spoor- en haveninfrastructuur. Ze kondigde aan dat het spoornetwerk nu openstaat voor particuliere exploitanten, wat een concurrerender systeem bevordert. Daarnaast werd bekendgemaakt dat er voor R3,4 miljard aan apparatuur is aangeschaft voor acht terminals in 2024/25, met een extra investering van R4 miljard gepland voor vijf terminals in 2025/26.
Logistiek expert Thomas Eskesen voegde hieraan toe dat een studie van het Bureau voor Voedsel- en Landbouwbeleid (BFAP), waarin jaarlijkse verliezen door inefficiënte havens op R5,27 miljard worden geschat, waarschijnlijk een onderschatting is van de werkelijke kosten voor de citrussector.
Eric Imbert, hoofdonderzoeker van CIRAD, het Franse centrum voor landbouwonderzoek, benadrukte dat de Zuid-Afrikaanse citrussector goed gepositioneerd is om de wereldwijde handelsuitdagingen het hoofd te bieden. Hij wees op de gediversifieerde markt van het land, de sterke organisatie van de sector, de innovatieve onderzoekscapaciteit en het brede assortiment variëteiten als concurrentievoordelen.
Tijdens de top werd ook over technologische innovatie gesproken. Anya Jaworksi, Business Intelligence Manager bij SAFRESCO, toonde aan hoe kunstmatige intelligentie kan worden ingezet om de aanvoer van citrus naar Europa te monitoren en zo de seizoensgebonden onevenwichtigheden in vraag en aanbod beter te beheren door middel van voorspellende modellen.
Scheidend CGA CEO Justin Chadwick, die 25 jaar in dienst was, reflecteerde op het belang van samenwerking in onzekere tijden. Dr. Ntshabele sloot zich hierbij aan en benadrukte dat afstemming in de gehele keten – van boomgaarden tot havens en directiekamers – cruciaal is voor het blijvende succes van de sector. Hij sloot af met een optimistische blik op het citrusseizoen van 2025 en benadrukte de noodzaak van gezamenlijke actie om het volledige potentieel van de sector te realiseren.
Voor meer informatie:
Loftus Marais
Citrus Growers' Association of Southern Africa
Tel: +27 072 833 0717
loftus@resolvecommunications.co.za
www.cga.co.za