In de praktijk weten vraag en aanbod van vrachttransport elkaar niet altijd even goed te vinden. Met als gevolg dat bijvoorbeeld binnenvaartschepen en treinen niet optimaal zijn geladen met containers en er nog te vaak een beroep wordt gedaan op de minst duurzame optie, transport via de weg. Stefano Fazi onderzoekt binnen het FMaaS-project of en hoe een soort Booking.com-platform kan helpen om het transportsysteem efficiënter en duurzamer te maken, schrijft TU Delft.
Van elektronica tot voedsel en van kleding tot bouwmaterialen. Dagelijks gaan er per weg, lucht, water en spoor duizenden containers met vracht ons land in en uit. Een systeem dat grotendeels werkt, maar waar ook nog veel ruimte voor verbetering in zit, zegt Stefano Fazi, onderzoeker op het gebied van operations management. "Een van de uitdagingen is het beter benutten van de capaciteit voor containers. Door schaalvoordelen zijn volle schepen en treinen de meest duurzame en goedkoopste optie, maar vanwege snelheid en flexibiliteit kiezen veel verladers (vervoerders van vracht) voor vrachtwagens. Ook is het nu voor verladers niet inzichtelijk dat er bijvoorbeeld nog plek is voor drie containers op een goederentrein richting de Rotterdamse Haven. Door verschillende vormen van transport – multimodaal vervoer – beter te verbinden en transportstromen inzichtelijk te maken voor gebruikers kunnen we de logistiek slimmer en duurzamer inrichten."
Digitale tools worden onderbenut
Volgens Fazi zijn er wel steeds meer digitale tools op de markt die de industrie kunnen helpen, maar worden deze maar zeer beperkt benut. "Een deel van de logistieke sector loopt sterk achter op het gebied van digitalisering, met name MKB-bedrijven. In plaats van gebruik te maken van AI-gestuurde technologieën doen ze het overgrote deel van bijvoorbeeld hun planning nog handmatig, met Excel-sheets en telefoontjes. Hierdoor worden veel kansen gemist om de capaciteit van containervervoer optimaal te benutten. Veel bedrijven durven de digitaliseringsslag niet te maken, vaak uit angst voor hoge kosten. Maar die angst is niet terecht, zeker nu met de toename van technologische platforms. We moeten de bedrijven alleen helpen de stap te zetten naar het gebruik van slimme AI- en algoritme-gestuurde middelen."
Booking.com voor vrachttransport
Een hulpmiddel dat hieraan kan bijdragen, is een online multimodaal platform dat vraag en aanbod bij elkaar brengt. Fazi noemt het een soort Booking.com voor de transportsector. "Alleen toont het platform dan niet de beschikbare kamers van hotels, maar de beschikbare capaciteit van vervoersbedrijven. Een verlader kan hierbij kiezen uit verschillende transportmogelijkheden en routes tot de bestemming, bijvoorbeeld de snelste, goedkoopste of meest milieuvriendelijke. Zeker in de twee laatste gevallen zal de route dan bestaan uit verschillende transportmiddelen. Hierdoor wordt de capaciteit van het transportnetwerk veel beter benut. Er zullen minder trucks rondrijden en er zal meer beroep worden gedaan op vervoer via goederentreinen en binnenvaartschepen. In de huidige situatie richten platforms zich voornamelijk op vervoer per vrachtwagen, ook wel reverse modal shift genoemd, dit gaat ten koste van binnenvaart en treinvervoer."
Partijen met elkaar matchen
De mogelijkheden om te komen tot zo'n platform worden onderzocht in het project FMaaS (Freight Mobility as a Service). Fazi: "Het project bestaat uit een consortium van kennisinstellingen, overheden, verladers, vervoersbedrijven en ontwikkelaars van platforms. Zo'n brede samenwerking is cruciaal om tot een goed werkend platform te komen. We hopen met FMaaS niet alleen vraag en aanbod beter te verbinden, maar ook de onderlinge samenwerking tussen vervoerders te verbeteren. Een goede match tussen partijen komt tot stand wanneer het mogelijk is om routes te creëren die zowel aansluiten bij de behoeften van verladers als bij de mogelijkheden van vervoerders om de dienst uit te voeren op de gevraagde tijd en tegen de gewenste prijs. Je kan het vergelijken met een dating-app zoals Tinder waar mensen zoeken naar de ideale partner op basis van specifieke eigenschappen. Vanwege dit 'matching'-element bestaat ons projectlogo uit twee handen met logistieke elementen die een hart vormen, en het lettertype van de titel is vergelijkbaar met dat van Tinder."
Als kind al gefascineerd
Fazi was naar eigen zeggen als kind al gefascineerd door de wereld van transport en goederen. "Vanuit mijn ouders auto kon ik eindeloos staren naar voorbijrijdende vrachtwagens op de snelweg. Ik was altijd benieuwd waar ze naartoe gingen en hoe lang ze al onderweg waren. Later verdiepte ik me tijdens m'n studie in de organisatie hierachter. Hierbij heb ik me gespecialiseerd in het optimaliseren van planning van transport en logistiek met behulp van modellen. Dit diepte ik in mijn PhD verder uit op het gebied van transport van containers op binnenvaartschepen. Tijdens dit onderzoek ging ik veel langs bij bedrijven. Hierdoor werd ik me er pas echt goed van bewust wat er allemaal wel niet komt kijken bij de organisatie van transport. Modellen kunnen helpen om de uitdagingen en dynamieken te vangen en het systeem te verbeteren, maar om de complexe wereld van logistiek echt goed te begrijpen, heb je wel contact met de praktijk nodig."
Met bedrijven in gesprek
Ook in FMaaS vormt dat contact een belangrijk element, zegt Fazi. "We willen onder meer inzichtelijk krijgen wat bedrijven nodig hebben om zo'n platform te gaan gebruiken en onder welke voorwaarden het kan functioneren. Een complexe factor is dat de logistieke sector een hele heterogene industrie is. Elk bedrijf heeft z'n eigen behoeften, werkwijzen en businessmodellen. Het werken met een matching platform kan daar flinke impact op hebben. Er zal bijvoorbeeld minder gebruik worden gemaakt van vaste contracten tussen verladers en vervoerders en meer gewerkt worden met actuele marktprijzen. Om bedrijven mee te krijgen, moeten we begrijpen hoe hun businessmodellen werken, hoe ze deze kunnen aanpassen en wat barrières zijn om dingen anders te doen. En we moeten zorgen dat ze digitale tools vertrouwen. FMaaS heeft dus ook een belangrijke sociale component."
Keuzes voor duurzame opties stimuleren
Binnen het FMaaS-project werkt Fazi zelf onder meer aan de ontwikkeling van modellen en algoritmes achter het platform. "Met ad-hoc modellen kun je transportopties ranken gebaseerd op de voorkeuren van verladers, zoals service level, prijs en duurzaamheid. Ook kunnen overboeking strategieën ontwikkeld worden, zoals bij vliegmaatschappijen, om te voorkomen dat de capaciteit niet ten volle wordt benut door no-shows of vertragingen. Voor het stimuleren van duurzame keuzes kun je ook weer allerlei mechanismen ontwikkelen, zoals kortingen of credits. Steeds meer platforms werken met zo'n creditsysteem. Wat ook mooi zou zijn, is als we – net als bijvoorbeeld Booking.com – ratings kunnen laten zien. Verladers kunnen vervoerders dan beoordelen op criteria als kwaliteit, snelheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid van de service en vervoerders kunnen verladers dan beoordelen op hun nauwkeurigheid."
Niet happig op delen van data
Een van de grootste uitdagingen aan de kant van de aanbieders is volgens Fazi of vervoerders bereid zijn om hun data te delen. "We merken dat ze daar heel voorzichtig mee zijn, met name uit angst dat bedrijfsgeheimen of vertrouwelijke contracten openbaar worden. Zorgvuldige omgang met data is dan ook een van de belangrijkste aandachtspunten, juist om dat vertrouwen te kweken. Ook willen we niet dat het platform wordt gerund door één partij. Machtsconcentratie kan een kannibalistisch effect hebben, waardoor prijzen omlaag gaan en bepaalde bedrijven worden bevoordeeld. Het liefst zien we een onafhankelijke publieke instantie als centrale coördinator. Het kan ook zijn dat we niet één, maar meerdere platforms ontwikkelen, met daarboven een centrale database, vergelijkbaar met vergelijkingssites als Trivago voor de hotelindustrie."
Eerst industrie meekrijgen
Maar hoe het platform concreet wordt uitgewerkt en ingericht, is eigenlijk pas de volgende stap, benadrukt Fazi tot slot. "Eerst moeten we uitzoeken hoe we alle mechanismen met elkaar verbinden, een werkend systeem ontwikkelen en hoe we de industrie overtuigen dat we deze kant op moeten. En die uitdagingen zijn al behoorlijk groot. Maar met deze samenwerking zijn we de goede weg ingeslagen. Het is niet niks voor bedrijven om op een andere, meer digitale, manier te gaan werken en data te delen. We moeten ze laten zien dat dit niet alleen van belang is voor een efficiëntere en duurzamere transportsector, maar dat het ook veilig en voordelig is voor hen."
Lees hier meer over het FMaaS Project
Bron: TU Delft