© Carolize Jansen | AGF.nl
Twintig jaar geleden nam Lizelle Venter de leiding over het pakstation van haar familie, een ruimte waarin ze letterlijk opgroeide door er tijdens haar school- en studietijd te werken. Ze heeft een bijna instinctief begrip ontwikkeld voor het pakstation, iets wat moeilijk in woorden is uit te drukken, maar haar goed van pas komt in een functie waar de enige constante extreme variabiliteit is. "Alles wat dit seizoen fout had kunnen gaan, is fout gegaan," merkt ze rustig op.
Toen zes weken geleden de avocado-oogst bij Levubu begon, was dit al een gewas dat zwaar werd getroffen. Het seizoen begon met de ergste vorst sinds mensenheugenis in juli, gevolgd door een verwoestende brand, daarna hevige winden die schade achterlieten, en in november twee weken met temperaturen rond de 40°C – wat Lizelle zelf omschrijft als "extreme hel", waarbij jonge bomen verschrompelden – nog voordat de eerste regens van het seizoen vielen.
Sinds vorig jaar is Amondel in staat om al half januari avocado's te verpakken, door zijn expertise en marketingkennis uit te breiden naar de Venda telers, die deelnemen aan een studiegroep van de Zuid-Afrikaanse Avocado Telersvereniging. Het is een win-winsituatie: de onrijpe avocado's veroorzaken geen scherpe duikvlucht meer op de supervroege markt, waardoor de telers uit Levubu minder concurrentie ervaren.
In februari begon de oogst van Levubu Fuerte pas net toen deze werd verstoord door aanhoudende regen, wat ook leidde tot vertragingen in het spuitprogramma voor Hass. Fuerte-avocado's moeten in de eerste week van maart verpakt worden om plaats te maken voor de Hass-oogst, legt Lizelle uit, en het was een race om de laatste Fuerte van de bomen te halen.
Op Venter's bureau liggen Fuerte-avocado's van eerdere zendingen, bewaard bij omgevingstemperatuur in plaats van in de speciale containers voor export. Wat ze ziet, bevalt haar niet. Door de regen en vertragingen zijn sommige telers en exporteurs ongeduldig geworden en willen ze de eerste avocado's snel naar Europa sturen voordat de prijs daalt. Het plukken van natte avocado's, net zoals bij citroenen, is echter altijd een slecht idee. Het zorgt voor schade aan de vrucht en kan leiden tot ziekten, zoals te zien is op de vruchten die bewaard zijn voor verdere inspectie.
© Carolize Jansen | AGF.nl
Toegenomen concurrentie tussen Zuid-Afrika en Peru
Het Fuerte-gewas voldeed aan hun opbrengstramingen en de verpakkingen waren bevredigend, maar de grootte was het probleem. "Het fruit is erg klein door de hitte in november. We zagen nauwelijks maat 16, en de lokale markt stond al snel onder druk bij maat 20 en 24. We konden slechts tot maat 22 exporteren. Nu heb ik alleen nog maar maat 24, en die wil niemand hebben, zelfs niet in zakken," zegt ze. "Het was een uitdaging."
Ze wisten dat ze lagere volumes van Hass konden verwachten, zelfs een daling van 20% tot 25%, zegt ze, maar ze hadden in ieder geval gehoopt op een gemiddelde verpakkingsgraad van 65% tot 70%. "Wat ik niet had verwacht, was dat de packout zo laag zou zijn: een exportpackout van 40%, waarvan 50% 'jumble sizes', avocado's die aan geen enkele maatvoering voldoen en die alleen geschikt zijn voor guacamole."
"Dit betekent dat er heel weinig overblijft voor verse export. We hebben ons ingeschreven om fruit naar China en India te sturen voor de zekerheid, maar ik denk niet dat we dat zullen doen; we hebben niet eens genoeg fruit voor de EU."
De maatverdeling piekt bij maat 24, "het ongewenste kind dat niemand wil", zoals ze dit kaliber noemt, en er is een overaanbod van jumbles. De retail zoekt kalibers tussen maat 18 en 26, en daar zal een tekort ontstaan.
© Carolize Jansen | AGF.nl
Het is moeilijk om volle containers te verpakken met de grotere kalibers waar Rusland de voorkeur aan geeft. "Ik vind het leuk om voor Rusland te verpakken. De prijs is stabiel en ligt vast: als je hier laadt, weet je wat je voor het fruit krijgt."
Het probleem dit seizoen, legt ze uit, is dat Peru ook klein fruit heeft omdat hun boomgaarden ouder worden. "Normaal gesproken handelde Peru tussen de 14 en 22 jaar, met wat overlapping met ons bij de 22 en 24 jaar, maar nu neigen ook zij meer naar de rommelige kant als gevolg van de leeftijd van hun boomgaarden."
Lokaal is Amondel een voorkeursleverancier voor retailers, avocadorijpers en voedselverwerkers, maar dit gaat niet ten koste van de Zuid-Afrikaanse gemeentelijke markten. Vier keer per jaar laadt Amondel wat zij "de melktrein" noemt, waarmee ze avocado's distribueert naar kleinere gemeentelijke markten in het zuiden van Gauteng, de noordwestelijke provincie en de Vrijstaat. Op deze manier verlicht ze de druk op de belangrijkste markten in Gauteng, zegt ze, terwijl ze tegelijkertijd de vraag naar Levubu's beste avocado's stimuleert.
Zodra de belangrijkste avocado-oogst is verpakt, richt ze haar aandacht op de guaves die worden geteeld op het teeltbedrijf Amana Boerdery. Ze manipuleert de rijping van mei tot oktober om te zorgen voor een overlap met avocado's te vermijden. Hierdoor is zij in die periode de enige leverancier van guave in Zuid-Afrika, vóór een aanvulling van Lamb Hass avocado's in augustus.
© Carolize Jansen | AGF.nl Groene dozen zijn voor binnenlandse distributie, rode dozen zijn voor de export.
Het pakstation in orde houden
Voordat de late Lamb Hass vorig jaar over de verpakkingslijn kon rollen, moest het pakstation grondig worden gereinigd omdat de routinematige fungicide na de oogst, waarin avocado's vroeger werden gedompeld, niet langer is toegestaan.
Venter had de vooruitziende blik om ruim van tevoren met het proces te beginnen, en dat was maar goed ook: uiteindelijk kostte het ze drie maanden om de verpakkingslijn te ontdoen van alle sporen van prochloraz, een hormoonontregelaar.
Roestvrijstalen onderdelen konden met zuur worden behandeld, maar het reinigen van de andere onderdelen van de packline was een langdurig en intensief proces. "We hebben de hele lijn gestript, geschrobd met kleine tandenborstels, fruit erover laten lopen, uitstrijkjes gemaakt – maar er bleven altijd residuen achter. Dus moesten we alles opnieuw doen. Na de tweede wasbeurt realiseerde ik me dat de borstels nooit helemaal schoon zouden worden, dus vervingen we ze. En die witte banden – die krijg je er gewoon niet goed uit. Elk kopje van de duizenden in de cupsizers moest eruit en schoon gemaakt worden."
Muller, die naar eigen zeggen meer energie heeft dan de gemiddelde mens, geeft toe dat ze zelden vakantie neemt en liever de touwtjes stevig in handen houdt.
© Carolize Jansen | AGF.nl Lizelle Venter
Voor meer informatie:
Lizelle Venter
Amana Boerdery & Amondel Pakkers
Tel: +27 82 853 8779
lizelle@amanabdy.co.za