Tholen - 2025 is het Internationaal Jaar van de Coöperaties, waarmee de VN de kracht en impact van deze ondernemingsvorm in de spotlight wil zetten. "In de groenten- en fruitsector zijn we als België nog altijd het land van de coöperaties", vertelt Luc Vanoirbeek van de VBT. Reden genoeg voor ervaren sectorman om in te gaan op het belang van de coöperatie.
"In de toekomstvisie van de EU zien we dat coöperaties een sleutelrol wordt toegedicht in de toekomst van de sector, waarbij er aandacht wordt besteed aan twee aspecten: Het versterken van de positie van de producent en de rol die zij kunnen spelen in risicomanagement", legt hij uit. "Als je kijkt naar de positie van de producent in de keten, spelen coöperatie op breed vlak een rol. In eerste instantie in het stroomlijnen van de efficiëntie van de producenten. Coöperaties zijn er om de producent te faciliteren. We stroomlijnen logistieke processen zoals verpakking, distributie en transport, zodat de producenten zich kunnen focussen op wat ze het beste doen: het telen van producten."
"Het tweede aspect is kostenreductie", gaat Luc verder. "Door de samenwerking van inmiddels 2900 leden over alle coöperaties in België zijn we dermate groot geworden dat we kunnen werken aan schaalvoordeel. In de afzetvolumes, maar ook in de logistieke processen. Het brengt bovendien een betere onderhandelingspositie mee. Als landbouwland zijn we tamelijk groot, maar op Europees niveau zijn we onafhankelijk van elkaar nog altijd kleine spelers. Wat heb je dan te vertellen tegen grote afnemers? Het is enorm belangrijk om er in dat opzicht voor te zorgen dat producenten niet tegen elkaar uitgespeeld worden of met elkaar de concurrentie aangaan. Dat zijn drie aspecten die voor coöperaties van belang zijn in het kader van versterking van de positie van producenten in de keten."
"Een afgeleide hiervan is overigens dat door samen te staan in een coöperatie het mogelijk wordt gemaakt om te investeren in milieuvriendelijke maatregelen. In Europa worden coöperaties/producentenorganisaties verplicht 15 procent van hun budget te investeren in milieumaatregelen. Daarnaast moet 2 procent gaan naar onderzoek en ontwikkeling. Dat zijn allemaal aspecten die het maatschappelijk draagvlak versterken. Dat is een belangrijk punt wat we samen met de coöperaties doen."
Klimaatcrisis
Het andere aspect waar vanuit de EU aandacht aan wordt besteed is risicomanagement. "Ik ben de afgelopen dagen in Valencia geweest en we weten allemaal wat daar gebeurd is afgelopen jaar. De klimaatcrisis komt er niet aan. Die is er. We hebben afgelopen jaar problemen in Polen gezien, Duitsland, Oostenrijk, Spanje, wateroverlast in Noord-Frankrijk. De klimaatcrisis is een zeer zorgelijk punt, wat een grote uitdaging zal zijn om als coöperatie op het vlak van risicomanagement stappen te ondernemen. Echter, we kunnen door samenwerken oplossingen op maat leveren."
"Om het te concretiseren, België en Nederland zullen moeten kijken hoe ze in de toekomst omgaan met water. Er is geen tekort, maar het valt zeer wisselvallig. Als we naar het moment kijken en we nog even zo doorgaan, krijgen we weer met droogte te maken, maar 2 maanden geleden was wateroverlast nog een thema. De zekerheden van een zomer en winter zijn voorbij. Alles loopt door elkaar. Het is onze rol om er voortdurend mee bezig te zijn om een zeer gevarieerd publiek om te laten gaan met deze uitdagingen."
"Het zijn allemaal redenen waarom de coöperatie nog altijd een belangrijke rol kan vervullen in het huidige landschap. In België zijn we hierin nog altijd een voorloper. En pas op, geen enkel systeem is perfect, dus we moeten elke dag keihard werken om het systeem te blijven verbeteren. Maar ik denk dat het zeer veel sterke punten heeft, die voor producenten een garantie vormt voor toekomstbestendigheid. Laatst hoorde ik iemand zeggen: 'Coöperaties zijn goed voor de wereld, maar de wereld weet het alleen nog niet'. Ik denk dat dit een perfecte omschrijving is."
Voor meer informatie:
Luc Vanoirbeek
Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT)
luc.vanoirbeek@vbt.eu
www.vbt.eu