Op 2 april 2025 trok het langverwachte optreden van president Donald Trump wereldwijd de aandacht. Toen de cijfers eindelijk bekend werden, was er een merkbare opluchting in landen als Egypte en Marokko, zoals blijkt uit de toon van de redactionele artikelen en de reacties van exporteurs in de pers van deze landen. Voor Marokkaanse en Egyptische exporteurs viel de verhoging van de douanerechten met 10% namelijk relatief mee, wat zij beschouwden als een "bevoorrechte positie." Ditzelfde tarief geldt ook voor de landen van de GCC, terwijl andere Arabische landen zoals Tunesië, Algerije en Irak met tarieven van meer dan 20%, 30% en zelfs 40% te maken krijgen.
Khaled Al Sayed, Egyptisch economisch analist en auteur van de column Hakawi fi Elbusiness, die de dynamiek van handel en valuta volgt, deelt zijn visie over hoe de tarieven in de Arabische wereld werden ontvangen en wat hun invloed is op het moreel van exporteurs, met name binnen de economische sector.
© White House
Op de dag dat de tarieven werden aangekondigd, maakte de aanvankelijke paniek al snel plaats voor opluchting in Egypte en Marokko, waar exporteurs de situatie juist als een kans zagen. Al-Sayed merkt hierover op: "Ik zou zeggen dat deze professionals terecht opgelucht zijn. Aangezien het tarief van 10% aanzienlijk lager is dan de tarieven voor andere landen, biedt het Egyptische en Marokkaanse exporteurs op korte termijn een voordeel. Het opportuniteitsaspect is duidelijk aanwezig, en deze reactie lijkt dan ook redelijk. Maar het negeert enkele harde feiten, zoals het onvoorspelbare karakter van de Trump-regering. Het is goed mogelijk dat de tarieven voor een specifiek land herzien worden zodra exporteurs in dat land beginnen te profiteren van de situatie."
De nieuwe tarieven zouden een voordeel kunnen bieden voor de export van verschillende land- en tuinbouwproducten van Egyptische en Marokkaanse oorsprong. Volgens Al Sayed zouden veel producten met een hoge vraag en lage prijsgevoeligheid positief kunnen reageren: "Groenten en fruit, zoals Egyptische druiven en Marokkaans citrus, zouden hun marktaandeel kunnen behouden, aangezien deze producten al goed gevestigd zijn op de Amerikaanse markt. Prijsgevoelige producten daarentegen zouden terrein kunnen verliezen aan Latijns-Amerikaanse leveranciers. Veel zal afhangen van hoe de concurrentie in Latijns-Amerika, waar de tarieven ook 10% zijn, zich aan de nieuwe situatie aanpast. Er is echter één cruciale factor die we niet mogen vergeten, namelijk logistieke efficiëntie: zelfs met lagere tarieven kunnen hoge verzendkosten en vertragingen het voordeel tenietdoen."
Volgens Al-Sayed zou de nieuwe wereldwijde concurrentieconfiguratie door de gewijzigde tarieven nieuwe kansen kunnen bieden voor verse AGF-producten die tot nu toe afwezig waren op de Amerikaanse markt. Een voorbeeld hiervan is Egyptische citrus, die marktaandeel zou kunnen veroveren op Mexico. Ook Marokkaanse avocado's, die voorheen niet op de Amerikaanse markt aanwezig waren, zouden door de tarieven die aan Mexico worden opgelegd, nu de kans krijgen om de Amerikaanse markt te betreden.
Deze theoretische effecten zullen voornamelijk afhangen van de mate waarin Amerikaanse consumenten bereid zijn prijsstijgingen te tolereren. Marokkaanse citrusexporteurs konden deze test dit jaar vermijden, aangezien hun seizoen net voorbij is. Het Egyptische druivenseizoen, dat binnenkort begint, zal echter fungeren als de graadmeter. Al-Sayed merkt op: "We zullen zien wie de last van de nieuwe tarieven draagt: de Amerikaanse consumenten of de Egyptische en Marokkaanse exporteurs. De valutadynamiek en de onderhandelingen met kopers zullen bepalen wie op de lange termijn de kosten zal dragen. Op korte termijn kunnen exporteurs een deel van de kosten absorberen door lagere marges om contracten te behouden, vooral als de dollar sterk blijft. Maar als de tarieven permanent worden, zullen de prijzen alleen maar stijgen en zullen Amerikaanse importeurs de kosten uiteindelijk doorberekenen aan de consument. We moeten echter rekening houden met de devaluatie van de Egyptische en Marokkaanse valuta, die als een wild card kan fungeren en de effecten van de douanerechten kan compenseren."
Een van de meest verwachte gevolgen van de nieuwe Amerikaanse invoerrechten en de daaropvolgende wereldwijde handelsoorlog is de devaluatie van lokale valuta. De situatie verschilt echter tussen de twee landen, ondanks dat beide de afgelopen jaren hervormingen hebben doorgevoerd om de wisselkoersen te liberaliseren. Al-Sayed legt uit: "De Egyptische munt, het Egyptisch pond (EGP), is kwetsbaarder, terwijl Marokko's gediversifieerde economie en handelsrelaties met de EU een buffer vormen. De algemene impact in de Arabische wereld hangt af van de mate van afhankelijkheid van export. Egypte loopt het grootste risico, omdat het al worstelt met een tekort aan deviezen en een tekort aan USD op de zwarte markt. Tarieven zouden de EGP verder onder druk kunnen zetten als de export daalt. Marokko heeft daarentegen de luxe van een lager risico, aangezien de Marokkaanse dirham (MAD) stabieler is. Echter, een langdurige tariefheffing kan de MAD schaden als de land- en tuinbouwsector achteruitgaat, aangezien deze sector een groot deel van het BBP uitmaakt. Andere Arabische landen zoals Tunesië zijn nog meer blootgesteld aan het risico van devaluatie."
De dagen na de aankondiging van de tarieven bepaalden het tempo, met China en de Europese Unie die vergeldingsheffingen oplegden, wat erop wijst dat de wereld zich al in een handelsoorlog bevindt. De landen in de Arabische regio lijken echter afzijdig te blijven. Al-Sayed stelt: "Egypte, Marokko en de GCC-landen zullen waarschijnlijk een escalatie vermijden, aangezien vergelding contraproductief en onnodig is. Deze landen geven prioriteit aan hun Amerikaanse allianties voor veiligheid boven handelsgeschillen." Het blijft afwachten hoe bestaande mechanismen, zoals de vrijhandelsovereenkomst tussen Marokko en de VS, zich zullen ontwikkelen.
Voor meer informatie:
Khaled Al-Sayed
Hakawi Fi Elbusiness (Business Stories)
Khaled.eg@gmail.com