Tiaan Snyman beschouwt zichzelf als een landbouwadviseur in de ouderwetse zin van het woord, geïnspireerd door de oude garde van de citrussector in het Lowveld, zoals James Warrington, die hem het belang van belangeloos advies voor telers bijbracht.
"Mijn advies is altijd gericht op de winstgevendheid van de teler. In de extreem concurrerende markten waar we naar exporteren, wordt kwaliteit steeds belangrijker. De tijd van uitsluitend telen voor volume is voorbij," zegt hij. "Een doos fruit moet in elk opzicht precies goed zijn."
© Tiaan Snyman | Principle Agri Tiaan Snyman
Door gerichte keuzes te maken op het gebied van bodembeheer, voeding en irrigatie is Tiaan Snyman ervan overtuigd dat hij de winstgevendheid van telers direct kan verbeteren. Dit doet hij door het aantal verkoopbare kartons te maximaliseren, terwijl hij tegelijkertijd de kosten nauwlettend in de gaten houdt.
"De druk van de kosten is de afgelopen vijf jaar enorm toegenomen. Soms hebben we de neiging om de basis, zoals irrigatie en snoeien, te verwaarlozen en proberen we alles op te lossen met 'wonderproducten'," zegt hij.
Zijn zeven jaar als technisch manager bij Indigo Farming, de operationele divisie van de ANB Investment Group (eigenaar van de merken ClemenGold en LemonGold), hebben hem ervan overtuigd dat je niet verkeerd kunt gaan met een back-to-basics aanpak.
© Tiaan Snyman | Principle Agri Proeven met verschillende vormen van bodembedekking
Waarde van een onafhankelijke stem
Snyman, een bodemdeskundige, merkt op dat multinationals naarmate hun invloedssferen groter werden, veel onafhankelijke en ervaren technische adviseurs hebben verdrongen. De nadruk op verkoop binnen deze grote bedrijven beïnvloedt vaak de aanbevelingen die ze doen.
Onlangs heeft Snyman verschillende teeltbedrijven bezocht, waar hij zag dat de oogst was vertraagd door het ongewoon lang aanhouden van regen in de regengebieden tijdens de zomer. Dit zal ongetwijfeld impact hebben op de vroege easy peelers, zegt hij. Als de regen de komende weken aanhoudt, wanneer de zomerneerslag normaal gesproken stopt, kan dit problemen opleveren, vooral voor gevoelige cultivars zoals citroenen, clementines en nova's. Hij waarschuwt: "Regen gaat altijd gepaard met kwaliteitsproblemen, zowel voor als na de oogst."
In het noorden van het land zijn de meeste Satsuma's al geoogst, en clementines en nova's zullen volgen. "Het lijkt een goed jaar te worden voor de meeste telers, met ongeveer hetzelfde aantal kartons als vorig jaar," voegt hij eraan toe.
© Tiaan Snyman | Principle Agri Guilietta, een interessant nieuw dekaponras van Sunworld, in de VS op de markt gebracht als Sumo Citrus.
Citrus Black Spot
© Tiaan Snyman | Principle AgriTiaan Snyman werkt in Nelspruit, een vochtig subtropisch gebied waar veel plantenziekten voorkomen. Hij werkt samen met entomologen (specialisten in insecten) en plantenziektekundigen om deze problemen aan te pakken. Veel citrustelers in het laagveld telen voor markten in het Midden-Oosten en het Verre Oosten, in plaats van voor Europa. Dit komt doordat deze Oosterse landen meer tolerant zijn tegenover Citrus Black Spot, een ziekte die de schil van de citrus aantast maar het vruchtvlees niet beïnvloedt. Omdat Oosterse markten minder streng zijn over deze ziekte, zijn er minder chemische middelen nodig, wat de teelt milieuvriendelijker maakt.
Europa daarentegen wil de afhankelijkheid van chemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw verminderen. Maar de Europese markt stelt strikte eisen, vooral wat betreft cosmetische gebreken op de schil van citrus, zoals vlekken van Citrus Black Spot, zelfs als deze de vrucht zelf niet aantasten. Dit maakt het voor telers moeilijker om aan de eisen van Europa te voldoen.
Rechts: een combinatie van houtsnippers en compost zorgt voor gezonde wortels
"Natuurlijk wil je geen ziekte overbrengen naar landen waar deze nog niet voorkomt, maar ons subtropische klimaat, met veel ziektedruk door Citrus Black Spot (CBS), is heel anders dan de klimaten in Europa," zegt hij. CBS werd voor het eerst ontdekt in Zuid-Afrika in 1929. Hoewel hij geen plantenziektekundige is, weet hij dat de schimmel een boomgaard ernstig kan beschadigen als er niets aan wordt gedaan, vooral in het subtropische klimaat waarin ze werken.
Entomologen denken dat het onwaarschijnlijk is dat de schimmel via de vruchtlichamen (pycnidia) op exportfruit zelf naar andere landen wordt overgedragen. Een studie van Citrus Research International (CRI), de onderzoeksafdeling van de Zuid-Afrikaanse citrussector, toonde aan dat behandelingen na de oogst, koelopslag en waslagen effectief waren in het onder controle houden van latente infecties en het voorkomen van het vrijkomen van sporen uit het fruit en de schil.
Het is waarschijnlijker dat de ziekte zich verspreidt via besmet plantmateriaal, dat door onjuiste kanalen naar citrusproducerende regio's in de EU wordt gebracht.
© Tiaan Snyman | Principle Agri Macadamiaschillen en verspaand schors getest in jonge boomgaarden
"Miljarden roepies worden besteed aan het bestrijden van Black Spot, en dat gaat niet alleen om de chemische bestrijdingsmiddelen. Het gaat ook om de diesel die de sproeiers en tractoren aandrijft, en de benodigde arbeid," zegt hij.
De strijd tegen de schimmel die Black Spot veroorzaakt, zal steeds moeilijker worden. Dit jaar misschien nog niet, maar zeker volgend jaar zal het een grotere uitdaging zijn.
Mancozeb, een fungicide uit de groep van dithiocarbamaten, is het belangrijkste middel in het programma van de meeste Zuid-Afrikaanse citrustelers tegen Black Spot. Snyman zegt dat hij niet denkt dat iemand in de gebieden met zomerse regenbuien het aandurft om zonder mancozeb te werken. Door de toenemende resistentie tegen fungiciden sinds de jaren '80, werden mancozeb- en strobilurineprogramma's vanaf de jaren 2000 de standaard. Hij zegt dat mancozeb nog steeds het meest betrouwbare middel is, vooral in jaren met veel ziektedruk van Citrus Black Spot.
Het maximale residugehalte van mancozeb is momenteel 5 mg per kilogram. Er wordt echter een wijziging verwacht in het eerste kwartaal van 2026, waarbij mancozeb uiteindelijk verboden zal worden, zoals de sector verwacht. Wat alternatieven betreft, zegt hij dat nog niemand overtuigd is van een combinatie van betrouwbare alternatieven die dezelfde functie als mancozeb kunnen overnemen.
Ironie van het verbieden van actieve ingrediënten
Een ander punt van zorg, volgens hem, is het idee om imidacloprid, een neonicotinoïde insecticide, te verbieden. "Imidacloprid beschermt ons tegen de 'African Greening'-ziekte. Het is essentieel voor de citrusteelt," zegt hij. Er is al eerder gesproken over het verbieden van imidacloprid, maar voorlopig is het nog steeds toegestaan. "De Europese Commissie heeft opnieuw bevestigd dat ze de EU MRL (Maximum Residue Limit) voor imidacloprid willen verlagen tot 0,01 mg/kg, maar het proces staat stil," merkt de CRI (Citrus Research International) op.
Als imidacloprid wordt uitgefaseerd, denkt hij – en zijn entomologische collega's zijn het met hem eens – dat dit slecht zal zijn voor het Lage Veld en andere gebieden met Afrikaanse vegetatie, zoals de Zuidkaap. Imidacloprid is een systemisch middel dat zich door de plant verspreidt en gericht is tegen zuigende insecten, zoals de psylide die de African Greening-ziekte verspreidt, en tegen dopluis. Als de Aziatische groeningsziekte (huanglongbing) ooit Zuid-Afrika bereikt, zou imidacloprid ook van onschatbare waarde kunnen zijn tegen die psylide.
Omdat het geen breed werkend insecticide is, maar een die zich verspreidt door de plant tijdens verschillende groeifasen, is er minder behoefte aan sproeien door het seizoen heen. Dit vermindert de impact op de bredere ecologie. Hij benadrukt dat hij geen plantenziektekundige is, maar de ironie van de situatie ontgaat hem niet: het verbieden van een gevaarlijke chemische stof kan uiteindelijk leiden tot meer sproeien. "Er zijn betere manieren om de teelt duurzamer te maken dan door het verbieden van actieve ingrediënten."
Zware kosten voor het najagen van perfect uitziend fruit 
© Tiaan Snyman | Principle AgriHet scheppen van onrealistische verwachtingen bij de consument moet worden erkend als een drijvende kracht achter het "overmatig sproeien voor ongedierte dat weinig meer dan cosmetische schade veroorzaakt".
Hij noemt het een frustrerende paradox: "Terwijl markten steeds meer vragen om minder gebruik van chemische middelen, verwachten ze tegelijkertijd dat fruit er visueel onberispelijk uitziet."
Rechts: de goed verzorgde mandarijnboom: Snyman op het International Citrus Symposium in Zuid-Korea, november 2024
Gezien de druk op telers op het gebied van duurzaamheid (wat terecht is), merkt Snyman op dat de enorme hoeveelheid voedselafval nadat het het teelbedrijf heeft verlaten, evenals de alomtegenwoordigheid van plastic verpakkingen, net zoveel energie en aandacht verdienen als de grond zelf.
Voor meer informatie:
Tiaan Snyman
Principe Agri
Tel: +27 84 548 7772
tiaan@principle-agri.co.za