Met een waarde van iets meer dan €100 miljoen zijn hazelnoten het kroonjuweel van de Georgische AGF-export. Hazelnoten haalden vorig jaar voor Georgië ongeveer vier keer meer deviezen binnen dan mandarijnen, blauwe bessen of steenfruit. De meeste noten, voor 90% zelfs gedopt, vinden hun weg naar de Europese Unie (aandeel van 62%), waar ze vooral geliefd zijn bij chocoladeproducenten (cijfers: Geostat).
Georgië is als klein land in de wereld overigens een grootmacht in de hazelnotenteelt: met 36.900 ton in 2023 bezet het de zesde plaats in de ranking. Turkije is onaantastbaar met een opbrengst van 650.000 ton, gevolgd door Italië (102.700 ton) en de VS (85.500 ton). De top vijf wordt vervolledigd door Azerbeidzjan (75.400 ton) en Chili (65.600 ton) (cijfers: Faostat). Maar daarna komt dus Georgië. Opmerkelijk is bovendien dat 66% van de hazelnotenteelt ter wereld te situeren is in het milde en vochtige klimaat aan de kusten van de Zwarte en Kaspische Zee.
© FreshPlaza
Jener Belkania en David Ekhvaia staan aan het hoofd van Geo Nuts, een belangrijke speler in de Georgische hazelnotensector.
Eén van de bedrijven die daar een aanzienlijk aandeel in heeft, is Geo-Nuts. Dit teelt-, verwerkings- en exportbedrijf ligt op dertig kilometer van het strand van Anaklia aan de Zwarte Zee. In het jaar 2000 begon Geo-Nuts met het verzamelen van hazelnoten voor de lokale markt. Vanaf 2006 kwam er vaart in de internationale ambitie. "We zijn toen begonnen met export naar Rusland en de EU", vertelt David Ekhvaia, die samen met Jener Belkania het bedrijf leidt. "Vandaag gaat 90% van onze export naar Europa, grotendeels gedopt."
Geo-Nuts is een van de circa 50 hazelnotenexporteurs die Georgië rijk is en was één van de eerste met een BRC++-certificering voor zijn verwerkingsfaciliteiten. Dat loonde: het bedrijf exporteerde vorig jaar 1.000 ton van de in totaal 13.000 ton die Georgië aan gedopte noten naar de EU uitvoerde (cijfer: Faostat). De helft daarvan ging naar Duitsland, de andere helft naar Italië.
© Geo Nuts
Het pand van Geo Nuts ligt in Zugdidi, op slechts 30 kilometer van de Zwarte Zeekust
Eigen teelt en samenwerking met telers
Sinds 2015 teelt Geo-Nuts ook zelf hazelnoten, op een areaal van 110 hectare. "Die percelen zijn GlobalGAP-gecertificeerd", benadrukt David. Daarnaast koopt het bedrijf jaarlijks ongeveer 3.000 ton in bij zo'n 800 kleinschalige telers en 150 middelgrote teeltbedrijven. "We stellen wel strikte kwaliteitseisen", zegt David. "Bij de kleine telers halen we uiteindelijk maar de helft van het aanbod binnen. De rest voldoet niet aan onze normen." De regio Samegrelo, waar Geo-Nuts gevestigd is, kent een eeuwenlange traditie van hazelnotenteelt. "Bijna elk huishouden heeft er wel een boomgaard, hoe klein ook. De teelt zit in het DNA van deze streek."
Italiaans ras met lokale concurrentie
Op de eigen percelen van Geo-Nuts staat 70% van het Italiaanse ras Giffoni, en 30% van de lokale variëteit Anakliuri. "We zijn twintig jaar geleden begonnen met Giffoni. De planten zijn tien keer duurder, maar leveren het dubbele op: gemiddeld vier ton per hectare, versus twee ton bij het lokale ras", licht David toe.
Ook is Giffoni iets ronder van vorm en is het vruchtvleesgehalte hoger: 50% tegen 40% bij Anakliuri. "Maar vergis je niet, het lokale ras is ook van goede kwaliteit. Alleen is het moeilijk professioneel aan te planten. Er zijn simpelweg geen boomkwekerijen voor." Het Italiaanse ras wint weliswaar het pleit, maar er zijn ook risico's aan verbonden. "Tien jaar geleden doken er ziektes op bij Giffoni. Anakliuri is daar veel minder gevoelig voor, zeker in ons klimaat."
Aziatische schildwants
Een nog grotere uitdaging dan ziektes was de opkomst van de bruingemarmerde schildwants (Halyomorpha halys), een schadelijk insect dat rond 2015 opdook vanuit Azië. "De opbrengst kelderde. De kwaliteit daalde. En de prijzen volgden. Het was een ramp voor de sector", aldus David. Veel kleinschalige telers konden of wilden zich geen gewasbeschermingsmiddelen veroorloven. "Sommigen weigerden ze te gebruiken omdat ze ook bijen houden. Dat is begrijpelijk, maar het heeft wel bijgedragen aan de verspreiding."
De overheid kwam uiteindelijk tussen met subsidies. Sindsdien is de plaag beter onder controle, al blijft waakzaamheid geboden. De impact van de plaag is duidelijk te merken in de oogstcijfers, beschikbaar gesteld door de nationale statistiekdienst Geostat. In vergelijking met 2010-2014 viel de opbrengst in de jaren 2015-2019 terug van gemiddeld 31.600 ton per jaar naar 25.400 ton, met 2018 als dieptepunt: amper 17.000 ton. Inmiddels is dat hersteld naar 43.600 ton in 2024, een record.
Arbeidsintensief
De hazelnotenteelt is bijzonder arbeidsintensief, zeker in de oogstperiode van 1 tot 25 augustus. Geo-Nuts heeft 20 vaste medewerkers, maar in augustus zijn er 300 seizoensarbeiders nodig. "In de eerste ronde rapen we 80% van de noten op die vanzelf van de boom vallen. In de tweede ronde gebruiken we boomschudders om de rest te verzamelen." Arbeid is schaars in Georgië, wat de toekomst van het model onder druk zet. "Er is niet genoeg werkkracht. Zeker jongeren trekken weg. Dat is een uitdaging waar we als sector echt iets mee moeten."
Van drogen tot briketten
Na de oogst worden de hazelnoten gedroogd in de eigen faciliteiten – goed voor 100 ton om de twee dagen – en ondergaan ze een uitgebreide kwaliteitscontrole. "We testen onder andere op aflatoxine, een natuurlijke, maar giftige stof die in noten kan voorkomen. Toch zit er in de Georgische noten drie keer minder aflatoxine dan in de noten uit Azerbeidzjan", benadrukt David trots. Het testen op aflatoxine is verplicht van overheidswege, maar Geo-Nuts test ook op maximumresiduniveaus van gewasbeschermingsmiddelen. Na de kwaliteitscontrole worden de noten gedopt, met een capaciteit van 30 ton per dag. "Het restafval verkopen we op de lokale markt. Men maakt er briketten van. Niets gaat verloren."
© FreshPlaza
Hazelnotenroostermachine van de Turkse machinefabrikant Ceselsan
Van maat 11 tot 15+
Geo-Nuts verkoopt zijn hazelnoten in verschillende maten: 11, 13 en 15+. "60% van de Georgische oogst is kaliber 13", aldus David. "In Turkije zie je vooral 11 en 13. Voor de versmarkt is groter beter, maar de chocoladefabrieken maakt het niet veel uit."
© FreshPlaza
"Onze gedopte noten gaan in zakken van 40 kilo naar de leveranciers van chocoladeproducenten"
Slechts 10% van de verkoop is bestemd voor de versmarkt. 90% gaat naar de verwerkende industrie. "Onze gedopte noten gaan in zakken van 40 kilo naar de leveranciers van chocoladeproducenten. Geroosterde noten – ongeveer 20% van het volume – verpakken we in dozen van 20 kilo." De versmarkt is klein, maar interessant. "Retail in Europa heeft er nog weinig aandacht voor, maar wij zouden het graag verder ontwikkelen." Daarnaast kan Geo-Nuts ook fijngehakte hazelnoten en hazelnootmeel leveren.
© FreshPlaza
Ongeveer 20% van de hazelnoten wordt geroosterd en verpakt in dozen van 20 kilo
Diversifiëren en dromen
Het bedrijf kijkt intussen al verder dan de hazelnoot. Sinds kort heeft Geo-Nuts ook 15 hectare blauwe bessen in productie. "We willen diversifiëren. Je weet nooit wat de toekomst brengt met klimaatverandering en marktschommelingen." Maar de grootste droom van David is duidelijk: een eigen chocoladefabriek. "Van boom tot reep, dat zou prachtig zijn."
Voor meer informatie:
David Ekhavia (mededirecteur)
Jener Belkania (oprichter en mededirecteur)
Geo-Nuts
Vil. Ingiri
2100 Zugdidi (Georgië)
Tel: +995 415 222 371
info@geonuts.ge
www.geonuts.ge
Eerder verschenen in deze special:
1. Inleiding 1: Komende weken: special Georgië
2. Inleiding 2: Exportstromen Georgisch fruit
3. Fotoreportage groothandelsmarkt Tbilisi
4. Barrylux: Jaarrond aardbeien in de kas met geothermische energie
5. Geo Nushi: Amandelteler zet in op bio voor EU-markt
6. Walnuts.ge: Georgië gaat zich onderscheiden met kwaliteitsnoten
7. Colibri: Gunstig exportvenster voor zich ontwikkelende blauwe bessensector
8. GFA: "Het vertrouwen groeit bij fruittelers en -exporteurs"
9. Georgian Walnut Enterprise: Georgië wil invulling geven aan groeiende wereldwijde vraag naar walnoten
10. AgroCom: Appelteelt: hoog rendement, stijgende export
11. Bachuki Ruadze: Sterk schommelende prijzen voor moerbeien
12. GeoOrganics: "90% van onze blauwe bessenoogst is bestemd voor export"
13. SpaceFarms: Modulaire vertical farms voor restaurants en particulieren in Tbilisi en het buitenland
14. Alverdi: Druiventeelt voor verse consumptie nog in de kinderschoenen