De kou en sneeuw ontregelde het leven in verschillende Europese landen. In Nederland werd code geel afgegeven vanwege snijdende kou en lokale stuifsneeuw, in het Verenigd Koninkrijk werd ook een weeralarm afgegeven en in Ierland gold enige tijd code rood. Waar de gevolgen voor de markt vooral zichtbaar worden in vertraagde aanvoer, consumenten die thuisblijven en wintergroenten waarvoor de vraag stijgt, zijn de gevolgen in andere delen van Europa mogelijk groter. Verder naar het zuiden en oosten stonden de eerste fruitbomen al in bloei of stonden op het punt van uitlopen. De vrieskou kan de oogst van vooral vroeg steenfruit in deze regio's benadelen. Daarentegen daalde het kwik op weinig plaatsen zo diep als in Polen, maar blijft de handel rustig. Een dagtemperatuur van -10 is historisch gezien heel normaal, aldus een handelaar.
Italië: vorst en sneeuw bedreigen oogst
Bologna, de nacht van 27 februari 2018: het kwik daalt tot -7,5 °C. Hoeveel schade de vorst aanricht op de gewassen, is nog onduidelijk, maar de stevige kou vormde zelfs een risico voor de sla in de kassen. Een teler van radicchio: "De oogst is bijna binnen. We moeten alleen nog een deel oogsten in de regio Marche. Daar kan een deel van het product verloren gegaan zijn, maar dat weten we pas als de koudegolf voorbij is."
Savona, Piana of Albenga, 27 februari 2018: het vriest vijf graden met dramatische gevolgen voor de artisjokken. De oogst gaat verloren.
Emilia-Romagna: een deel van de vroege steenfruitbomen staat in bloei als de vorst toeslaat. De oogst werd 'verbrand' door de vorst. In andere regio's probeerden telers de vorst buiten de boomgaard te houden met fakkels. Onder andere in Ravenna en Trentino werden de fakkels aangestoken om de bloesem te beschermen. Er zijn ook zorgen over de pruimen en kersen in Vignola (Modena). Zelfs als de knoppen gesloten zijn, kan de 13 graden vorst schade aanrichten.
In het zuiden van Italië maken telers zich ook zorgen om de vorst. Op sommige plekken werd -4°C op de thermometer gemeten. Het vroege steenfruit maar ook de oogst van groenten, die op het punt van aanvang stond, wordt bedreigd. Volgens berichten zijn er serieuze gevolgen voor de oogst van onder andere erwten, tuinbonen, aardappelen, meloenen, sla, venkel.
In delen van Puglia daalde temperatuur gedurende enkele uren in de nacht van 26 op 27 februari tot 4 tot 6 graden vorst. Dat beschadigde de steenfruitbloesem, waardoor een deel verloren is gegaan. Op de velden in Foggia bevriezen de groenten op het veld en in Brindisi, Francavilla, Latiano, Fasano en Ostuni viel een pak sneeuw. De schade is nog niet bekend. De eerste schades aan de bloesem van amandel-, nectarine-, en abrikozenbomen was de volgende ochtend (28 februari) al zichtbaar. De echte omvang van de schade wordt pas duidelijk als de temperatuur gaat stijgen.
In het noorden van Napels en het aangrenzende Caserta, in de regio Campania, is de situatie niet anders. De schades zijn zichtbaar, vooral in de boomgaarden en kassen. Er zijn zorgen over de bomen die al in bloei stonden (perziken, abrikozen, pruimen en kersen), de groenten die bijna geoogst konden worden (erwten, tuinbonen, aardappelen, meloenen, sla en venkel) en de aardbeienoogst. Daarnaast zijn er logistieke problemen doordat vrachtwagens de producten niet kunnen ophalen. Zelfs de kustregio Amalfi Coast is bedekt onder een sneeuwlaag. Citroenen zijn het meest vatbaar voor vorstschade en daarom zou er impact kunnen zijn op de oogst van de 'yellow gold' en Sfusato amalfitano PGI in deze regio.
In Val di Cornia, Toscane, beschadigde de vorst rond de 700 hectare artisjokken. Daarmee is vrijwel de volledige teelt verloren gegaan. Op 28 februari was het -8°C. Er zijn zorgen over de nieuwe teelt die in april/mei geoogst wordt. De komende dagen wordt er regen verwacht. Dat is noodzakelijk om te zien hoe de planten reageren. In Marche daalde het kwik tot -17. De vorst kan de oogst van onder andere venkel, bloemkool, radicchio, scarola, kool, artisjok en fruit beschadigd hebben. In de regio Jesino wordt de oogst van vroege artisjokken bedreigd. De eerste schademeldingen aan groenten in de provincie Macerata (regio Morrovalle) komen ook binnen.
Frankrijk: vooral noorden getroffen
In Zuid-Frankrijk is het vandaag een graad of 7. Een teler uit het Zuiden met een breed gamma aan fruit is op het moment alleen nog maar actief bezig met appels. Hiervoor heeft de kou tot nu toe geen negatieve gevolgen. In Nord Pas de Calais is het momenteel zo'n 4 graden onder het vriespunt. Hier heeft de kou enorm veel consequenties. Een teler uit het Noorden vat kort samen: "We zullen straks geen fruit kunnen oogsten." De Franse weerdienst heeft voor de helft van de bestuursdistricten waarschuwingen afgegeven voor sneeuw en ijzel.
Frankrijk heeft voor onbepaalde tijd een rijverboden afgekondigd op diverse snelwegen (A75, A64 en A63) wegens flinke sneeuwval. Dat zorgde voor veel vertragingen in met name Zuid-Frankrijk. Vrachtwagens worden in kleine groepen doorgelaten, laat een transporteur weten. Ook in Spanje gelden rijverboden door de sneeuw. De N-11 en de A2 zijn gesloten voor vrachtwagens en bussen. De sneeuw in Spanje in nog niet voorbij.
Voor meer informatie over de situatie in Frankrijk: www.bison-fute.gouv.fr
Polen: Koud? -20 is normaal
De appeltelers maken zich nog geen grote zorgen voor het nieuwe seizoen. De kou, -10 overdag en -20 's nachts, zijn historisch gezien normale temperaturen voor het land, zo vertelt een teler. De afgelopen jaren was het uitzonderlijk warm in de eerste maanden van het jaar. Als de kou aanhoudt, kan dat wel gevolgen hebben voor de gezondheid van de bomen voor bepaalde rassen. "Maar we zijn nog niet in de buurt van dat stadium en de temperatuur zal volgens de verwachting in het komend weekend oplopen."
Voor de groenten is de vraag naar wintergroenten gestegen. De kou zal geen grote gevolgen hebben voor de groenten, maar de dagelijkse gang van zaken is gedeeltelijk verstoord. Vooral kastelers van bijvoorbeeld kool en sla werken deze dagen hard om de temperatuur in de kassen boven het vriespunt te houden.
Hongarije: strenge nachtvorst kan schade opleveren
Afgelopen nacht (28 februari op 1 maart) was één van de moeilijkste voor de Hongaren. De temperatuur kwam uit tussen de -10 en -24,6°C. Voor appelen, kersen en pruimen zal de kou geen grote gevolgen hebben, omdat de bomen nog niet uitlopen. Voor de abrikozen in West-Hongarije is dat echter anders. De abrikozenbomen daar waren in een vroeg stadium van uitlopen en na een eerste inspectie wordt een verlies tot 70% verwacht voor bepaalde rassen. Ook voor enkele perzikrassen in het zuidoosten van het land worden verliezen verwacht, al zijn de bomen nog niet zo ver uitgelopen als voor de abrikozen. Hoe groot de verliezen werkelijk zijn, moet na verloop van tijd blijken. Ook de vraag hoe het seizoen zal zijn, kan nog niet beantwoord worden. "Zelfs als er 80% verlies is, kan het een goed seizoen worden. Het hangt allemaal af van wat de toekomst brengt qua weer," aldus een handelaar.
In de wintermaanden is er geen vollegrondsteelt. De meeste groenten die nu geoogst worden, staan in kassen. De meeste grote producenten hebben verwarming in de kas. Voor de kastelers zonder verwarming zal de kou wel tot schade leiden. In de komende dagen zal het warmer worden en volgende week wordt een graad of 10 verwacht, dat is normaal voor deze periode.
Kroatië: sneeuw als natuurlijke isolatie
In het ijzig koude Kroatië, met nachttemperaturen van -20 en dagtemperaturen van -14, was de ruim 20 cm sneeuw die begin van de week viel welkom. De sneeuw vormt een natuurlijke isolatielaag rond de bomen. De lage temperatuur vormt een grotere bedreiging. Kersen, abrikozen en perziken lopen het grootste risico, aangezien veel bomen op het punt van uitlopen stonden. De schade wordt pas zichtbaar als de bloesem uitkomt. Voor de appelteelt kan de kou positief uitpakken.
Griekenland ontspringt nagenoeg de dans
De kiwi-oogst loopt geen gevaar door de kou, de bomen lopen nog niet uit. Daarnaast valt het mee met de temperatuur en hoewel er maandag wat sneeuw viel was dat voor het einde van de dag al gesmolten. In de komende dagen stijgt het kwik naar rond de 10°C, wat niet ongebruikelijk is voor deze tijd van het jaar. Ook het citrus ontspringt de dans. Hoewel het seizoen nog bezig is, bereikte de sneeuw de citrusregio's niet. Een gewas dat wel risico loopt is suikermais. Die is onlangs gezaaid en de sneeuw in het noorden en de regen in Preveza vormen een risico. Telers wachten in spanning op warmer weer in de komende dagen waarna volgens een teler minimaal vijf zonnige dagen nodig zijn om een succesvolle oogst te hebben.
Oekraïne: kwik daalt, prijs stijgt
Na een stevige vorst is de aanvoer van groenten in het westen van het land vertraagd. Als gevolg daarvan zijn de prijzen op groothandelsmarkten opgelopen. Aardappelen werden 40% duurder in een paar dagen tijd, waarmee de prijs op 0,15 euro per kilo uitkwam, zo melden lokale media. Ook kool werd duurder (+22%), wat neerkomt op 0,15 en 0,18 euro per kilo. Peen werd 18% duurder (0,15-0,24 euro/kg), de uienprijs steeg 13% (0,12-0,15 euro/kg). Bieten noteerden de kleinste prijsstijging van 8%, waarmee de prijs uitkwam op 0,15 tot 0,27 euro per kilo.
Nederlanders aan de stamppot
Een snijdende oostenwind en in delen van het land een pak sneeuw bepalen het weerbeeld van de afgelopen dagen. De overgang naar de meteorologische lente werd ingeluid met een officiële minimum temperatuur van -8,5. Daarmee was dit officieel de koudste nacht van het winterhalfjaar. Het natuurijs wordt getest en op een verschillende plekken worden de schaatsen onder gebonden. Ook het menu van de Nederlanders verandert door de kou: de vraag naar wintergroenten stijgt. Boerenkool en zuurkool doen het bijvoorbeeld goed. Ook de vraag naar het citrus trekt traditioneel aan als het kwik daalt. Volgens een handelaar is het nog onvoldoende om de lagere omzet door de kou te compenseren. Markthandelaren blijven thuis, net als een deel van de consumenten. Een deel van de handelaren bouwt de marktkraam wel op. Dankzij kachels blijft de temperatuur boven het vriespunt. Een Limburgse groenteman vertelt dat ook de asperges goed lopen. De kou kan de vraag naar de typische voorjaarsgroente niet drukken.
In Nederlands zijn er problemen op de weg (geweest), niet door sneeuw maar door vorst. Flinke problemen op de weg door de vorst. Het asfalt van de Van Brienenoordbrug (A16) is aangetast, twee rijstroken op de parallelbaan werden afgesloten en door hobbels in de weg paste Rijkswaterstaat de maximum snelheid aan tot 70 km/uur. Ook was de parallelbuis van de Drechttunnel (A16) van zuid naar noord deels dicht met lange files tot gevolg. De problemen waren het grootst richting Den Haag. Door ijsvorming was de A12 was tussen het Prins Clausplein en het Malieveld in beide richtingen dicht. In een van de gebouwen boven de snelweg was een waterleiding gesprongen waardoor zich ijspegels aan het gebouw vormden.
Verenigd Koninkrijk dicht gesneeuwd
Net als in andere delen van het Verenigd Koninkrijk viel in Schotland een dik pak sneeuw. Daardoor strandden honderden automobilisten op de snelweg. Volgens berichten zaten sommigen van hen 13 uur vast in de auto. Het weer in het noorden van het land staat onder invloed van dezelfde oostenwind die in andere delen van Europa het kwik laat dalen. Het effect is hetzelfde: sneeuw en strenge vorst met een weeralarm als gevolg. Voor het Britse eiland geldt een code rood. Verder naar het zuiden, in Lincolnshire, hadden zelfs sneeuwschuivers moeite om de wegen vrij te maken. De A52 werd beschreven als "onbegaanbaar." Het zuiden en westen van het land kampte met de overtrekkende storm Emma, waardoor ook in deze delen van het land het verkeer ontregeld werd.
Een grote handelsonderneming in Edinburgh blijft wel open, maar besloot geen bestellingen te bezorgen vanwege het slechte weer. Ook de nachtploeg en delen van de dagploeg mochten thuisblijven. Het bedrijf hoopt dat het tegen de middag weer een beetje normaal wordt en vanaf morgen de leveringen weer hervat kunnen worden. Een vrachtwagen van dit bedrijf strandde in de sneeuwstorm. Per dag wordt gekeken hoe de situatie zich ontwikkeld. Extra personeel staat paraat om voor het weekend extra leveringen te kunnen doen.
Ierland: Siberische kou en storm leggen leven stil
In de Ierse hoofdstad Dublin stond gisteren -7 op de thermometers en viel er sneeuw. Om 7 uur 's morgens werd code oranje afgegeven, vijf minuten later werd het alarm omgezet naar code rood. "Er zijn een aantal chauffeurs onderweg, maar die gaan niet meer de weg op als ze terug zijn," vertelt een handelaar. "Als morgen nog steeds code rood geldt, gaan ze ook dan niet de weg op. We verkopen meer zout dan groenten en fruit op het moment."
De kou is afkomstig uit Siberië, maar vermengt zich met een storm die zich boven de Golf van Biskaje vormde. Dat levert sneeuw en ijs op in Ierland. In de supermarkten zijn de gevolgen inmiddels zichtbaar. Schappen raken leeg doordat de Ieren aan het hamsteren slaan. Op dinsdag zijn de supermarkten nog bevoorraad, maar of er ook op woensdag vrachten geleverd werden, is onzeker. Hetzelfde geldt voor de groothandelsmarkt. Een handelaar vertelt dat de Ieren dinsdag aan een normale dag begonnen, maar het werd snel slechter. "Ik heb net een bericht uitgedaan dat ook donderdag en vrijdag niet geleverd wordt," vertelt een handelaar.
Ierland heeft het slechtste weer in jaren. Er is een weeralarm afgegeven voor de oostkust tussen 11.00 uur vanmorgen tot 15.00 uur morgenmiddag. Alle Ieren worden opgeroepen om binnen te blijven. Scholen, winkels, kantoren en groothandel, feitelijk ligt het hele land plat. Er wordt 40 cm sneeuw verwacht, op sommige plaatsen kan de sneeuw ophopen tot 5 meter.